Κατά τη διάρκεια του 2024, πραγματοποιήσαμε παρεμβάσεις, για τη δημιουργία, αναμόρφωση και συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου, που διέπει την προστασία των καταναλωτών, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Ασχοληθήκαμε, με 49 θέματα:

• "Πληρώνω με τα προσωπικά μου δεδομένα",
• Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές,
• Ακατάλληλο νερό στο Δήμο Νέας Προποντίδας (Τρίγλιας),
• Ακρίβεια,
• Αξιολόγηση του Δικτύου Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών,
• Αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Κώδικα για της Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες,
• Ασφάλεια προϊόντων,
• Ασφάλεια παιχνιδιών,
• Δικαίωμα στη λήθη για ασθενείς με καρκίνο,
• Δικαίωμα στην επιδιόρθωση,
• Δικαιώματα επιβατών,
• Εκπαίδευση καταναλωτών,
• Ενεργειακή επάρκεια,
• Ενσωμάτωση της Οδηγίας για τις αντιπροσωπευτικές αγωγές,
• Εξέταση παραπόνων χρηστών και επίλυση διαφορών από Ε.Ε.Τ.Τ.-Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων,
• Επάρκεια φαρμάκων,
• Επενδυτικές συστάσεις,
• Ευρωεκλογές,
• Ευρωπαϊκή αρχή ετοιμότητας και αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης υγειονομικής ανάγκης,
• Εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων,
• Ινφλουενσερς,
• Καταγγελία εναντίον της Meta,
• Καταναλωτική πίστη,
• Μεταρρύθμιση της φαρμακευτικής νομοθεσίας της Ε.Ε.,
• Οργανωμένα ταξίδια,
• Πακέτο 55 για την ενέργεια,
• Παράπονα για την πλατφόρμα TEMU,
• Πράξη για τη δικαιοσύνη στο ψηφιακό περιβάλλον,
• Πράξη για τις ψηφιακές αγορές,
• Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες,
• Πράσινοι ισχυρισμοί στο χώρο της μόδας,
• Προβλήματα καταναλωτών,
• Προσιτές τιμές φαρμάκων,
• Προστασία καταναλωτών-δανειοληπτών,
• Προτεραιότητες Ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα τρόφιμα, μέχρι το 2030,
• Προτεραιότητες Ευρωπαϊκής στρατηγικής για την υγεία, μέχρι το 2026,
• Πωλήσεις αγαθών,
• Σήμανση αλκοολούχων ποτών,
• Σήμανση τροφίμων Nutriscore,
• Σήμανση χημικών ουσιών,
• Σπατάλη τροφίμων,
• Τιμές ανταλλακτικών οικιακών ηλεκτρικών συσκευών,
• Τοξικές ουσίες,
• Φυτικά μπιφτέκια,
• Χειριστικές τακτικές των βιντεοπαιχνιδιών,
• Χημικές ουσίες στα τρόφιμα,
• Χρεώσεις διεθνών κλήσεων,
• Ψηφιακές απάτες,
• Ψηφιακή απάτη- Quishing.

Με τα παραπάνω θέματα, ασχοληθήκαμε, είτε σε άμεση διαβούλευση, είτε με γραπτές παρεμβάσεις μας και πρωτοβουλίες, σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό, ή διεθνές επίπεδο, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,  Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Πρωθυπουργό της Ελλάδας, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη,  Πρόεδρο Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και Πρόεδρο ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κίνημα Αλλαγής, κ. Νίκο Ανδρουλάκη,  Ελληνική Κυβέρνηση, Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών,  Υπουργείο Υγείας,  Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ε.Φ.Ε.Τ. - Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, Ε.Α.- Επιτροπή Ανταγωνισμού,  Α.Π.Δ.Π.Χ- Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ε.Ε.Τ.Τ-  Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Ο.Κ.Ε.- Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή,  Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, κ. Σωκράτη Φάμελλο, Νέα Δημοκρατία, ΠΑ.ΣΟ.Κ.-ΚΙΝΑΛ, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Δήμο Θεσσαλονίκης, Γενική Γραμματεία Εμπορίου, Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών κ.λπ.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών επικέντρωσε τη δράση του, το 2024, στα παρακάτω σοβαρά προβλήματα:

Εδώ και πάνω από τρία χρόνια, οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν πρωτοφανή και επαναλαμβανόμενα κύματα ακρίβειας. Το πρόβλημα ξεκίνησε στις αρχές του καλοκαιριού 2021, με τις αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.

Οι αυξήσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν, ως άλλοθι, για αυξήσεις τιμών, σε άλλα προϊόντα, όπως τρόφιμα και είδη καθημερινής χρήσης. Έτσι, από το φθινόπωρο του 2021, διαδοχικά κύματα ακρίβειας άρχισαν να «χτυπούν» τους καταναλωτές. Το Φεβρουάριο του 2022, με το ξέσπασμα του πολέμου, στην Ουκρανία, η ακρίβεια ξέφυγε, από κάθε όριο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε έρευνα, το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022, στα 27 κράτη-μέλη, για τα κριτήρια, που οδηγούν τους καταναλωτές, στις επιλογές των τροφίμων τους. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, για το 70% των καταναλωτών στη χώρα μας, το κόστος των τροφίμων ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας, που επηρέαζε τις επιλογές των τροφίμων τους. Το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό ποσοστό ήταν 54%.

Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε το φαινόμενο της ακρίβειας:

• Επιδοτώντας τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου των καταναλωτών, αντί να μειώσει το φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα και στην ενέργεια και το Φ.Π.Α. στα τρόφιμα και στα προϊόντα καθημερινής χρήσης. Φυσικά, οι επιδοτήσεις είναι χρήματα των φορολογούμενων πολιτών, που πηγαίνουν, στους παρόχους, οι οποίοι χωρίς καμιά διαφάνεια, καθορίζουν τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου.
• Επιδοτώντας, με μικροποσά, τα καύσιμα των οχημάτων, με βάση εισοδηματικά και άλλα κριτήρια.
• Δημιουργώντας το περιβόητο «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο αφού πέρασε 40 κύματα, με διαδοχικές και αντικρουόμενες ανακοινώσεις και αφού οι τιμές των προϊόντων των σουπερμάρκετ αυξάνονταν ανεξέλεγκτα, επί 17 μήνες, έγινε υποχρεωτικό, στις αρχές Νοεμβρίου 2022, μόνο για τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ (με τζίρο άνω των 90 εκατομμυρίων ευρώ). Το καλάθι περιλάμβανε τουλάχιστον 51 προϊόντα, από συγκεκριμένες κατηγορίες, αλλά κάθε σουπερμάρκετ ήταν ελεύθερο να βάζει, στο καλάθι, το προϊόν, που αυτό αποφάσιζε εφόσον το προϊόν ανήκε σε συγκεκριμένη κατηγορία. Τα προϊόντα, στο καλάθι, αλλάζαν, κάθε εβδομάδα και διέφεραν, από σουπερμάρκετ σε σούπερ-μάρκετ. Δηλαδή, ο καταναλωτής έπρεπε να ψάχνει να βρει, σε ποια σουπερμάρκετ πωλούνταν το προϊόν, που τον ενδιέφερε, σε ποιο ήταν φθηνότερο και να ψωνίσει, από αρκετά σουπερμάρκετ, για να εξοικονομήσει χρήματα. Τα προϊόντα, που περιλαμβάνονταν στο καλάθι, δεν ήταν υποχρεωτικό να είναι τα φθηνότερα της κατηγορίας τους, έτσι ένα σουπερμάρκετ μπορούσε να κάνει τιμές καλύτερες, σε άλλα προϊόντα όμοια με αυτά του καλαθιού. Τα μεγάλα σουπερμάρκετ, κάθε εβδομάδα, όπως όλοι γνωρίζουμε, κάνουν προσφορές σε εκατοντάδες κωδικούς. Γιατί, λοιπόν, ο καταναλωτής να εμπιστευθεί και να επιλέξει από τα 51 προϊόντα και όχι από τα 300 και πλέον της προσφοράς του ίδιου σουπερμάρκετ; Στο καλάθι μπήκαν και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Τα μικρά σουπερμάρκετ, που πιθανό θα ήθελαν να φτιάξουν ένα καλάθι και αυτά, δε διαθέτουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Άρα, δεχόντουσαν αθέμιτο ανταγωνισμό. Τα κρεοπωλεία και τα αρτοποιεία δε διαθέτουν 51 προϊόντα, για να φτιάξουν, εφόσον το επιθυμούν, ένα καλάθι. Άρα και αυτά δεχόντουσαν αθέμιτο ανταγωνισμό, από τα μεγαθήρια. Οι καταναλωτές, σε χωριά και σε μικρές πόλεις, όπου τα μεγάλα σουπερμάρκετ δεν ενδιαφέρονται να ανοίξουν παραρτήματα, είχαν αποκλειστεί, από το «εκπληκτικό» αυτό μέτρο, για το οποίο ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων ήταν υπερήφανος και για το οποίο οι καταναλωτές είχαν υποστεί, καθημερινή πλύση εγκεφάλου, ώστε να αποδεχτούν ότι έχει χαμηλώσει τις τιμές, έχει χαμηλώσει τον πληθωρισμό, έχει διευκολύνει τις ζωές μας και έχει κάνει τόσα άλλα καλά. Το γεγονός ότι ένα προϊόν (π.χ. αυγά) μέσα στο καλάθι κόστιζε 1,99 ευρώ και την επόμενη εβδομάδα, που βγήκε από το καλάθι κόστιζε 3 ευρώ, δεν απασχόλησε το Υπουργείο. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, χωρίς καμία διαφάνεια, άρχισε να ανακοινώνει, κάθε εβδομάδα, ποιο καλάθι ήταν το φθηνότερο και να επισκέπτεται το αντίστοιχο σουπερμάρκετ. Όταν ρωτήσαμε πως υπολογίζεται η συνολική τιμή ενός καλαθιού, με δεδομένο ότι σε κάθε σουπερμάρκετ το καλάθι περιέχει ομοειδή προϊόντα, αλλά όχι ίδια προϊόντα και, συχνά, σε διαφορετικές ποσότητες, λάβαμε «τηλεοπτικά», απαντήσεις ότι το Υπουργείο βασίζεται σε «αλγόριθμο, που λαμβάνει υπόψη και την ποιότητα», ή σε «συντελεστές στάθμισης ανά βαρύτητα προϊόντος». Και όποιος κατάλαβε… Ο Υπουργός, όμως, συνέχισε τις φιέστες, ανακοίνωσε γιορταστικό καλάθι, που περιλάμβανε τσουρέκι αλλά όχι μελομακάρονα, ή κουραμπιέδες. Μάλλον βιαζόταν για το Πάσχα.
• Επιδοτώντας τις αγορές τροφίμων: Το Δεκέμβριο 2022, ανακοινώθηκε η επιδότηση κατά 10% της αγοράς τροφίμων ύψους 220 ευρώ για μονομελές νοικοκυριό έως 1000 ευρώ για ζευγάρι με 7 εξαρτώμενα άτομα. Η επιδότηση δόθηκε με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία, από το Φεβρουάριο του 2023 και για 6 μήνες. Έτσι, ένα μονομελές νοικοκυριό έλαβε το τεράστιο ποσό των 22 ευρώ το μήνα, ένα ζευγάρι 32 ευρώ το μήνα, μια τετραμελής οικογένεια 52 ευρώ το μήνα και μια 9μελής οικογένεια 100 ευρώ το μήνα, εφόσον είχαν κάνει αγορές για ολόκληρο το ποσό, δηλαδή από 220 ευρώ έως 1000 ευρώ.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., επανειλημμένα κατέθεσε προτάσεις, για την καταπολέμηση της ακρίβειας, αλλά ο Υπουργός «είχε συμμαχήσει με άλλους παράγοντες της αγοράς» και όχι των καταναλωτών. Δεν αποδέχτηκε καμιά πρότασή μας:

• Μείωση Φ.Π.Α. στα τρόφιμα και στα είδη καθημερινής ανάγκης, όχι σε όλα, αλλά στα υγιεινά τρόφιμα και στα φιλικά στα περιβάλλον είδη πρώτης ανάγκης,
• Μείωση φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα,
• Επιβολή πλαφόν, στη λιανική τιμή ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου,
• Επιβολή πλαφόν, στην τιμή απαραίτητων ειδών καθημερινής ανάγκης,
• Αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μικρούς παραγωγούς – καταναλωτές (prosumers),
• Διενέργεια ελέγχων στην αγορά, και ανακοίνωση αποτελεσμάτων και ονομάτων των επιχειρήσεων και προϊόντων, που παραβιάζουν τη νομοθεσία για επιβολή πλαφόν κέρδους, ώστε οι Ενώσεις Καταναλωτών να κηρύξουμε μποϋκοτάζ.
• Μέτρα για τις τιμές των φαρμάκων, τους λογαριασμούς ενέργειας, τα πράσινα δάνεια κ.λπ.

Έτσι, συνεχίστηκε το επικοινωνιακό σόου του Υπουργείου, με τους καταναλωτές να είναι οι μεγάλοι χαμένοι. Άλλωστε, οι φόροι που εισπράττει το κράτος αυξάνονται, όταν αυξάνονται οι τιμές των αγαθών. Δηλαδή, το κράτος «αισχροκερδεί» σε βάρος μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα σουπερμάρκετ ήταν οι μόνες ευνοημένες επιχειρήσεις, την εποχή της πανδημίας και παρόλο, που επιδοτήθηκαν δε μείωσαν τις τιμές τους, ούτε κατά ένα λεπτό του ευρώ. Οι τιμές των καυσίμων, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο 2022, υποχώρησαν. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα και τα είδη καθημερινής ανάγκης παρέμειναν σταθερές, στην καλύτερη περίπτωση, ή συνέχισαν την ανηφόρα.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. κάλεσε την κυβέρνηση να εποπτεύσει την αγορά, να τιμωρήσει τις αδικαιολόγητες αυξήσεις και να δημοσιοποιήσει τυχόν κυρώσεις, που έχει επιβάλει σε επιχειρήσεις, που παραβιάζουν τη νομοθεσία, για την προστασία των καταναλωτών, ανακοινώνοντας και τις επωνυμίες των επιχειρήσεων. Η ανακοίνωση της επωνυμίας δεν αποτελεί παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αλλά απονομή δικαιοσύνης και σεβασμό στον καταναλωτή, που έτσι, θα μπορεί να αποφεύγει τις επιχειρήσεις, που παραβιάζουν τα δικαιώματα των καταναλωτών.

Όλη, λοιπόν, τη χρονιά του 2022, ασκούσαμε κριτική, στον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνη Γεωργιάδη, γιατί δεν έλεγχε την αγορά, δεν επέβαλε ποινές για παραβίαση της νομοθεσίας, που ο ίδιος έκανε, για τα ποσοστά κέρδους και δεν ανακοίνωνε ονόματα επιχειρήσεων, που παρανομούσαν.

Στις 20 Φεβρουαρίου 2023, και έπειτα από ισχυρές και διαρκείς πιέσεις του ΚΕ.Π.ΚΑ., επιτέλους, ο Υπουργός ανακοίνωσε, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, τέσσερα ονόματα σουπερμάρκετ, στα οποία επέβαλε πρόστιμα, για παραβίαση του ποσοστού κέρδους και της νομοθεσίας για τους καταναλωτές. Όμως, τα πρόστιμα δεν τρομάζουν τις επιχειρήσεις. Η ανακοίνωση του ονόματός τους και η αντίδραση των καταναλωτών τις τρομάζουν.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. αναλαμβάνοντας τις ευθύνες, που αναλογούν σε ενεργή και αγωνιστική Ένωση Καταναλωτών, που σέβεται τους καταναλωτές και τον εαυτό της, αποφάσισε να κηρύξει μποϋκοτάζ, εναντίον των τεσσάρων εταιρειών, που ανακοίνωσε το Υπουργείο. Ταυτόχρονα, καλέσαμε όλες τις Ενώσεις καταναλωτών της χώρας μας να στηρίξουν αυτήν την πρωτοβουλία, προς όφελος όλων των καταναλωτών.

Η διάρκεια του μποϋκοτάζ ήταν ανάλογη με τον αριθμό των προϊόντων, για τα οποία το Υπουργείο διαπίστωσε παραβάσεις. Όσα ήταν τα προϊόντα τόσες και οι εργάσιμες μέρες που διήρκεσε το μποϋκοτάζ. Για τις εταιρίες, που είναι υπότροπες, το μποϋκοτάζ διήρκεσε δύο εργάσιμες μέρες για κάθε προϊόν, για το οποίο το Υπουργείο διαπίστωσε παράβαση. Έτσι, ξεκινώντας τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023, μποϋκοτάραμε:

• Σουπερμάρκετ ΑΒ Βασιλόπουλος, για 23 εργάσιμες μέρες, δηλαδή από την 20η Φεβρουαρίου 2023 έως και τη 17η Μαρτίου 2023,
• Σουπερμάρκετ Γαλαξίας, για 10 εργάσιμες μέρες, δηλαδή από την 20η Φεβρουαρίου 2023 έως και τη 2α Μαρτίου 2023,
• Σουπερμάρκετ Κρητικός, για 8 εργάσιμες μέρες, δηλαδή από την 20η Φεβρουαρίου 2023 έως και την 28η Φεβρουαρίου 2023,
• Σουπερμάρκετ Lidl, για 2 εργάσιμες μέρες, δηλαδή από την 20η Φεβρουαρίου 2023 έως και την 21η Φεβρουαρίου 2023.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. κάλεσε τους καταναλωτές να στείλουν ηχηρό μήνυμα, στις επιχειρήσεις αυτές, που δε μας σέβονται. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. βγήκε, λοιπόν, μπροστά και κήρυξε μποϋκοτάζ, για να τιμωρηθούν οι παρανομούντες.

Ταυτόχρονα προειδοποιήσαμε τους καταναλωτές ότι τα σουπερμάρκετ, που θα μποϋκοτάραμε, ήταν σίγουρο ότι θα αντιδρούσαν κάνοντας προσφορές. Εμείς δεν έπρεπε να πέσουμε, στην παγίδα τους. Έπρεπε να επιμείνουμε στο μποϋκοτάζ, για να καταλάβουν ότι είμαστε καταναλωτές, με δικαιώματα και όχι ιθαγενείς που κοροϊδεύονται με καθρεφτάκια.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή, στις 15 του Μάρτη 2023, κατέθεσε τις παρακάτω προτάσεις:

• Πρέπει να ενεργοποιηθούν οι φορείς ελέγχου της αγοράς: Ενώ κάποιες αυξήσεις τιμών μπορούν να θεωρηθούν δικαιολογημένες, κάποιες άλλες είναι αποτέλεσμα είτε αισχροκέρδειας, είτε αντιανταγωνιστικών πρακτικών. Η παρακολούθηση των διακυμάνσεων των τιμών σε ευαίσθητες αγορές (όπως τροφίμων, ενέργειας, φαρμάκων), ώστε να εντοπίζονται αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών, που οφείλονται είτε σε μονομερείς αποφάσεις (αισχροκέρδεια), είτε σε καρτέλ (νόθευση υγιούς ανταγωνισμού), είναι απαραίτητη και πρέπει να επεκτείνεται πέραν της στατιστικής και του γενικού πληθωρισμού.
• Πρέπει να ληφθούν περισσότερα μέτρα για τις τιμές της ενέργειας: Οι λογαριασμοί και οι προσφορές πρέπει να γίνουν πιο διαφανείς και εύκολα συγκρίσιμοι. Η αλλαγή παρόχου πρέπει να γίνει ευκολότερη ακόμα και για τα πακέτα. Πρέπει να παρέχεται βοήθεια και συμβουλές στους καταναλωτές, όχι από τους παρόχους ενέργειας, αλλά από τους εθνικούς ρυθμιστές, σε συνεργασία με τις Ενώσεις Καταναλωτών. Πρέπει οι καταναλωτές να έχουν δυνατότητα αποπληρωμής των λογαριασμών σε δόσεις, να μην αποσυνδέονται από το δίκτυο και να μην υπόκεινται σε μονομερείς αυξήσεις τιμών. Η απαλλαγή των λογαριασμών ενέργειας από Φ.Π.Α. θα ήταν μια καλή λύση (προτάθηκε από το ΚΕ.Π.ΚΑ.)
• Πρέπει να αποκαλυφθούν οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, που εκμεταλλεύονται την κρίση: Οι αρχές επιβολής της νομοθεσίας πρέπει να ελέγξουν την αγορά και να τιμωρήσουν τους εμπόρους, που παρανομούν. Θα απαιτηθεί στενή και ενεργή συνεργασία ανάμεσα στις αρχές προστασίας των καταναλωτών, με όλες τις υπόλοιπες αρχές, που εποπτεύουν την αγορά (Επιτροπή Ανταγωνισμού, Ε.Φ.Ε.Τ. – Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, Ρ.Α.Ε. – Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Συνήγορος του Καταναλωτή κ.λπ.).
• Πρέπει να ενδυναμωθεί η ενεργειακή επάρκεια των κατοικιών: Οι πολιτικοί και οι νομοθέτες πρέπει να τροποποιήσουν τη νομοθεσία, για την ενοικίαση ακινήτων. Πρέπει να απαγορευτεί κάθε αύξηση ενοικίων, σε ακίνητα που δεν είναι καλά μονωμένα και οι ένοικοί τους πληρώνουν υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας.
• Πρέπει τα υγιεινά τρόφιμα να είναι προσβάσιμα και οικονομικά, για όλους: Επείγουσες δράσεις απαιτούνται, για να ανακόψουν τον κίνδυνο διατροφικής φτώχειας και να παρέχουν υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα, σε προσιτές τιμές, σε όλους. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιμείνει στο σχέδιό της, για μετάβαση σε ένα βιώσιμο και ισχυρό σύστημα τροφίμων. Το πλαίσιο, για τα Βιώσιμα Συστήματα Τροφίμων αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για την επίτευξη των σχεδίων. Η Κυβέρνηση και πωλητές τροφίμων πρέπει να λάβουν μέτρα (κοινωνικά και οικονομικά), όπως ορατή τιμή μονάδας, πρόσβαση σε υγιεινές επιλογές τροφίμων, οικονομικές τιμές των βιώσιμων τροφίμων, καλύτερη προώθηση φρούτων και λαχανικών κ.λπ.
• Πρέπει να αποφευχθεί η υπερχρέωση: Πρέπει να περιοριστούν οι επιπτώσεις του πληθωρισμού, κυρίως του «πληθωρισμού των φτωχών» και των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, στα εισοδήματα των νοικοκυριών, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της υπερχρέωσης. Οι τράπεζες μπορούν να καθοδηγήσουν τους καταναλωτές, ώστε να αντιμετωπίσουν δύσκολες οικονομικές καταστάσεις και να αποφύγουν την υπερχρέωση. Τα «πράσινα» δάνεια μπορούν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση των σπιτιών τους. Οι τράπεζες πρέπει να προτείνουν σχέδια αποπληρωμής δανείων, με καλύτερους όρους, να υιοθετήσουν μέτρα αυτοσυγκράτησης και ανοχής για τους καταναλωτές, που δυσκολεύονται, να προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση του χρέους των καταναλωτών, να παρέχουν «πράσινα» δάνεια που θα συμφέρουν οικονομικά και θα είναι εύκολα προσβάσιμα.
• Πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με τις Ενώσεις Καταναλωτών: Οι Ενώσεις Καταναλωτών παίζουν βασικό ρόλο, στη συμβουλευτική και στην υποστήριξη των καταναλωτών, ώστε να τους καθοδηγήσουν πώς να αντιμετωπίσουν την κρίση. Είναι απαραίτητο, οι πολιτικοί να διευρύνουν την επικοινωνία  και τη συνεργασία με τις Ενώσεις Καταναλωτών, ώστε να αντιληφθούν, καλύτερα, την πραγματικότητα της αγοράς, όπως τη βιώνουν οι καταναλωτές. Είναι, επίσης, σημαντικό να υποστηριχτούν οι Ενώσεις Καταναλωτών με χρηματοδότηση προγραμμάτων, συνεργασίες, κοινές δραστηριότητες, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον επιπλέον φόρτο εργασίας, που προκαλεί η κρίση.
• Πρέπει να εμποδιστούν ελλείψεις φαρμάκων και απότομες αυξήσεις των τιμών τους: Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουμε αυξήσεις τιμών και για τα συνταγογραφούμενα και για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Αν και οι αυξήσεις τιμών φαρμάκων είχαν αρχίσει πριν την κρίση αυτή, έχουν γίνει πιο σοβαρές με δύο τρόπους: Αντιμετωπίζουμε αυξανόμενες τιμές, μαζί με αυξανόμενες ελλείψεις βασικών φαρμάκων. Οι παραγωγοί γενόσημων, ισχυρίζονται ότι έχουν ζημίες γιατί τα κόστη παραγωγής αυξάνονται, αλλά δεν αυξάνονται οι αποζημιώσεις από τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρίες. Έτσι, απειλούν ότι ίσως σταματήσουν να παράγουν συγκεκριμένα φάρμακα, που είναι βασικά για την υγεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει, άμεσα, να αναθεωρήσει τη νομοθεσία, για τα φάρμακα, θέτοντας αυστηρούς κανόνες, στην αλυσίδα προμήθειας φαρμάκων και στην αναφορά μελλοντικών ελλείψεων φαρμάκων. Πρέπει να δοθούν κίνητρα, για την ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει, επίσης, να ξεχάσει τα σχέδιά της για τα μεταβιβάσιμα κουπόνια επέκτασης αποκλειστικότητας, γιατί και τον ανταγωνισμό νοθεύουν και καθυστερούν την είσοδο, στην αγορά, επιχειρήσεων παραγωγής γενόσημων φαρμάκων, που παράγουν άλλα φάρμακα και όχι αντιβιοτικά.
• Πρέπει να δοθεί βοήθεια προς καταναλωτές που θέλουν να συμμετέχουν σε ενεργειακές κοινότητες, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ο συντονισμός από τους Δήμους είναι μια καλή και απαραίτητη πρωτοβουλία.
• Τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε επιχειρήσεις που παρανομούν πρέπει να είναι αποτρεπτικά όχι εξοντωτικά. Αυτό αποτελεί Αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακούμε ότι επιβλήθηκε πρόστιμο σε πολυεθνική εταιρία 1.000.000 ευρώ και σκεφτόμαστε ότι είναι τεράστιο. Είναι χάδι μπροστά στο τζίρο και στα κέρδη μια πολυεθνικής. Η κυβέρνηση υπερηφανεύεται ότι επέβαλε 12.000.000 ευρώ πρόστιμα. Αν αυτά διαιρεθούν με τις επιχειρήσεις που παρανόμησαν, το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε μια είναι αστείο και φυσικά ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα αποτρεπτικό.
• Οι καταναλωτές απαιτούμε πιο συχνούς, πιο αυστηρούς ελέγχους και ανακοίνωση ονομάτων εταιριών που παρανομούν καθώς και προϊόντων, για τα οποία επιβάλλονται κυρώσεις, ώστε να τα αποφεύγουμε οι καταναλωτές. Ποια προϊόντα από τα χιλιάδες της πολυεθνικής για την οποία ανακοινώθηκε το πρόστιμο του 1.000.000 ευρώ πρέπει να αποφεύγουμε οι καταναλωτές?
• Πρέπει να ελεγχθούν οι ενδο-ομιλικές συναλλαγές των πολυεθνικών εταιριών, που αναγκάζουν τους καταναλωτές στη χώρα μας, να πληρώνουν το κέρδος των εταιριών αυτών, στη Βουλγαρία, την Κύπρο και οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ε.Ε. έχει χαμηλή φορολογία εταιριών. Τελευταία, έχουμε και το πρόβλημα με τις συναλλαγές μεταξύ ΙΚΕ, που περνούν το ίδιο προϊόν από πολλές ΙΚΕ, μέχρι να φτάσει στον τελικό καταναλωτή υπερτιμημένο.
• Πρέπει η Κυβέρνηση να προχωρήσει σε μείωση, έως και μηδενισμό Φ.Π.Α., στα βασικά αγαθά καθημερινής ανάγκης π.χ. σε συγκεκριμένα τρόφιμα, ενέργεια κ.λπ.
• Η τιμή του βρεφικού γάλακτος πρέπει να υπολογίζεται, με βάση το μέσο όρο των τιμών των τριών κρατών-μελών της Ε.Ε. που έχουν τις χαμηλότερες τιμές.
• Πρέπει να ελεγχθούν τα ολιγοπώλια στο χώρο των τηλεπικοινωνιών. Το πρόβλημα με το ακριβό ίντερνετ, στη χώρα μας, είναι γνωστό σε όλους και έχει προκαλέσει ακόμα και παρέμβαση του ίδιου του Πρωθυπουργού. Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών υπάρχει ένα ολιγοπώλιο, το οποίο έχει γράψει στα παλαιά του υποδήματα τους καταναλωτές, που δεν έχουν εναλλακτικές λύσεις. Και όταν κατατέθηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο η νομοθετική πρόταση να αναλάβει την αρμοδιότητα του ανταγωνισμού, στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η πρόταση αποσύρθηκε και η αρμοδιότητα παρέμεινε στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων – Ε.Ε.Τ.Τ. Τέτοια πίεση συμφερόντων μας άφησε έκπληκτους, γιατί η πρόταση είχε τη στήριξη και εθνικών φορέων όπως το ΚΕ.Π.ΚΑ. αλλά και ευρωπαϊκών, όπως η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών. Ο λόγος αποκαλύφθηκε, πριν λίγους μήνες, όταν η Ε.Ε.Τ.Τ. πρότεινε την αύξηση των τιμών του ίντερνετ, στο ύψος του πληθωρισμού του 2022, μια και οι εταιρίες τηλεπικοινωνιών είχαν «υποστεί τεράστιες ζημίες», όταν, κλεισμένοι στα σπίτια μας λόγω κορωνοϊού, πληρώναμε και τη διαδικτυακή καλημέρα στο γείτονα.
• Πρέπει να κλείσει η ψαλίδα των επιτοκίων χορηγήσεων και των επιτοκίων καταθέσεων και να ελεγχθούν οι τράπεζες για καταχρηστικές και υπέρογκες χρεώσεις.

Το Σεπτέμβριο του 2023, ο νέος Υπουργός Ανάπτυξης, κ. Κωνσταντίνος Σκρέκας, ανακοίνωσε καινούργια μέτρα, για την ακρίβεια. Αυτή η ενέργεια επαλήθευσε την άποψη του ΚΕ.Π.ΚΑ. ότι όλα τα μέτρα, που έλαβε η κυβέρνηση, δεν απέδωσαν, γιατί δεν ήταν τα σωστά. Οι προτάσεις του Υπουργού, ο οποίος δεν ήρθε σε επαφή με το ΚΕ.Π.ΚΑ., ούτε διαβουλεύτηκε, μαζί μας, ούτε συνεργάστηκε μαζί μας, κινούνται και αυτές, σε επικοινωνιακό επίπεδο, χωρίς ουσία και χωρίς βέβαιο αποτέλεσμα. Εθελοντικές δεσμεύσεις παραγωγών, χονδρεμπόρων, λιανοπωλητών, που αν θέλουν θα κάνουν μια έκπτωση 5% σε όσα αγαθά αυτοί θέλουν πάνω στις τιμές της 19ης Σεπτεμβρίου 2023, αφού δηλαδή είχαν προηγουμένως τινάξει τις τιμές στα σύννεφα.

Αρχές 2024, ανακοινώθηκαν νέα μέτρα για την ακρίβεια, που όμως θα άρχιζαν να εφαρμόζονται από το Μάρτιο 2024. Δηλαδή, για 2 μήνες οι προμηθευτές θα ήταν ελεύθεροι να κάνουν αυξήσεις και μετά θα μείωναν τις τιμές τους.

Στο τέλος του Δεκεμβρίου 2023, η Γαλλική Κυβέρνηση κοινοποίησε, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα σχέδιο διατάγματος, για την αντιμετώπιση της πρακτικής της σμίκρυνσης της ποσότητας των προϊόντων, διατηρώντας την ίδια συσκευασία και την ίδια ή μεγαλύτερη τιμή. Η Κυβέρνηση της Γαλλίας πρότεινε:

Όταν πωλείται ένα συσκευασμένο προϊόν (τρόφιμο ή μη τρόφιμο), στην ίδια συσκευασία αλλά σε όγκο, ή βάρος, που έχει μειωθεί, με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί η τιμή μονάδας του,  οι λιανοπωλητές θα είναι υποχρεωμένοι να αναγράφουν, πάνω στη συσκευασία, ή σε ετικέτα κολλημένη στη συσκευασία, ή τοποθετημένη κοντά στο προϊόν αυτό, με εύκολα αναγνώσιμο και κατανοητό τρόπο και με το ίδιο μέγεθος γραμματοσειράς, όπως αναγράφεται η τιμή μονάδας, το κείμενο: «Για το προϊόν αυτό, η ποσότητα έχει αλλάξει από Χ σε Υ και η τιμή του ανά κιλό/ ανά λίτρο/ ανά μονάδα πώλησης έχει αυξηθεί κατά …….%, ή κατά …….ευρώ.» Η υποχρέωση αυτή των λιανοπωλητών θα ισχύει για τρεις (3) μήνες από την έναρξη πώλησης του προϊόντος σε μειωμένη ποσότητα και ισχύει για καταστήματα μεγαλύτερα από 400 τετραγωνικά μέτρα.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ζήτησε από την Ελληνική Κυβέρνηση:

• Nα ενσωματώσει, στην πολιτική αντιμετώπισης της ακρίβειας, τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουν τα άλλα κράτη – μέλη,
• Nα ανακοινώνει, ξανά (μετά το Φεβρουάριο του 2023 δεν ξαναείπε ονόματα) τα ονόματα των επιχειρήσεων, στις οποίες επιβάλει πρόστιμο καθώς και προϊόντα τους, για τα οποία επιβλήθηκε το πρόστιμο, ώστε οι καταναλωτές να αντιδράσουν ανάλογα. Η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να χτυπήσει την απληστία και την αισχροκέρδεια, ακολουθώντας το δρόμο «Κατονομάζω και ντροπιάζω» μήπως και δούμε καλή μέρα οι καταναλωτές.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. κάλεσε την Ελληνική Κυβέρνηση να σκύψει με προσοχή πάνω στα προβλήματα της ακρίβειας και να λάβει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να υλοποιηθούν τα παραπάνω αιτήματα των καταναλωτών. Οι καταναλωτές δε χρειαζόμαστε επικοινωνιακά show. Θέλουμε πραγματικά μέτρα. Εκτός και αν, τελικά, η ακρίβεια βολεύει την ίδια την Κυβέρνηση, για να δείχνει υψηλότερα έσοδα από τη φορολογία και να μοιράζει «καθρεφτάκια στους ιθαγενείς».

Δυστυχώς, όλο το 2024, η ακρίβεια συνεχίστηκε, κυρίως στα τρόφιμα, αλλά και σε άλλα αγαθά. Το λάδι, που είχε τριπλασιάσει την τιμή του τα χρόνια της ακρίβειας, παρέμενε στα ίδια υψηλά επίπεδα, αν και οι τιμές στους παραγωγούς είχαν μειωθεί κατά 50% και πλέον. Τα καλάθια «πήγαιναν και ερχόντουσαν»:

• Καλάθι του νοικοκυριού,
• Καλάθι των Χριστουγέννων.
• Καλάθι της Πρωτοχρονιάς,
• Καλάθι του νονού,
• Καλάθι του Πάσχα,
• Εθελοντική μείωση τιμών 5%, σε κάποια τρόφιμα,
• Εθελοντικές μειώσεις τιμών σε κάποιες εκατοντάδες κωδικούς, που όμως ήταν χαμηλότερες από τις προσφορές των σούπερ-μάρκετ,
• Ενίσχυση εισοδήματος κάποιων ευάλωτων νοικοκυριών.

Και πολλά άλλα μέτρα, που έκαναν τους καταναλωτές να χάσουν και τα αβγά και τα καλάθια! Κανένα από αυτά δεν πέτυχε, παρά τις τυμπανοκρουσίες του τρίτου κατά σειρά υπουργού Ανάπτυξης και …..Ακρίβειας, κ. Παναγιώτη Θεοδωρικάκου, ο οποίος το Δεκέμβριο του 2024, θριαμβολογούσε ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων ήταν, για πρώτη φορά, αρνητικός. Φυσικά, ξέχασε ότι τα τελευταία χρόνια, οι τιμές των τροφίμων, πρώτα, αυξήθηκαν πάνω από 30% και τώρα παρουσίασαν μια μηδαμινή υποχώρηση. Δηλαδή πάλι ψίχουλα οι καταναλωτές.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ . συνέχισε και θα συνεχίσει τον αγώνα, για την καταπολέμηση της ακρίβειας. Μπορείτε να δείτε όλες τις δράσεις του Δ.Σ. στο άρθρο μας: Οι δράσεις του ΚΕ.Π.ΚΑ. για την ακρίβεια. 

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί το πρόβλημα της ακρίβειας, δίνει συμβουλές στους καταναλωτές για εξοικονόμηση χρημάτων, στις αγορές τους, για μείωση κατανάλωσης ενέργειας και παράλληλα καταγγέλλει τα παιχνίδια του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις.

Οι χρεώσεις των διεθνών κλήσεων, δηλαδή των κλήσεων που πραγματοποιούν οι καταναλωτές, από τη χώρα τους σε κάποια άλλη χώρα- μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν ακολούθησαν την πορεία των χρεώσεων περιαγωγής, δηλαδή των κλήσεων που πραγματοποιούν οι καταναλωτές, από κάποιο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς τη χώρα τους. Ενώ, λοιπόν το 2017 οι χρεώσεις κλήσεων περιαγωγής καταργήθηκαν, οι χρεώσεις διεθνών κλήσεων παρέμειναν και μάλιστα ήταν τρομακτικά υψηλές. Το 2019, τέθηκαν ανώτατα όρια στις χρεώσεις διεθνών κλήσεων (0,19 ευρώ/ λεπτό +ΦΠΑ) και αποστολής SMS (0,06 ευρω/μήνυμα), τα οποία, όμως, ήταν και πάλι δυσανάλογα με το πραγματικό κόστος των κλήσεων. Το όριο αυτό έπρεπε να αναθεωρηθεί, μέχρι το Μάιο του 2024. Οι χρεώσεις αυτές ήταν και είναι δυσανάλογες με το πραγματικό κόστος των παρόχων και ταυτόχρονα δημιουργούν  σύγχυση στους καταναλωτές, οι οποίοι δεν κατανοούν τη διαφορά ανάμεσα στις χρεώσεις περιαγωγής και τις χρεώσεις διεθνών κλήσεων, με δεδομένη και την κατάργηση των χρεώσεων περιαγωγής.

Δυστυχώς, το Δεκέμβριο του 2023, οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέφυγαν να καταργήσουν τις χρεώσεις των διεθνών κλήσεων, παρά την πρόταση του Ευρωκοινοβουλίου, στην Πράξη για τις υποδομές Gigabit. Το Ευρωκοινοβούλιο επέμεινε στην άποψή του και οι συζητήσεις συνεχίστηκαν.

Το Φεβρουάριο του 2024, τα Ευρωπαϊκά όργανα συναποφάσισαν την κατάργηση των χρεώσεων διεθνών κλήσεων, από το 2029. Στον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1309 σχετικά με μέτρα μείωσης του κόστους ανάπτυξης δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών gigabit, στο άρθρο 17 προβλέφθηκε η μετονομασία των διεθνών κλήσεων, σε ενδοενωσιακές κλήσεις. Επίσης, με το ίδιο άρθρο, προβλέφθηκε:

• «7. Από την 1η Ιανουαρίου 2029, οι πάροχοι δεν εφαρμόζουν διαφορετικές τιμές λιανικής στους καταναλωτές για τις εγχώριες επικοινωνίες και τις ενδοενωσιακές επικοινωνίες, υπό την προϋπόθεση ότι θεσπίζονται τεχνικοί κανόνες για διασφαλίσεις όπως η βιωσιμότητα, η εύλογη χρήση και τα μέτρα καταπολέμησης της απάτης. Έως τις 30 Ιουνίου 2028, η Επιτροπή εκδίδει, κατόπιν διαβούλευσης με τον BEREC, εκτελεστική πράξη όπου ορίζονται οι τεχνικοί αυτοί κανόνες.»
• «8. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι πάροχοι μπορούν σε προαιρετική βάση να συμμορφώνονται με την υποχρέωση να μην εφαρμόζουν διαφορετικές τιμές λιανικής, όπως αυτή ορίζεται στην παραπάνω παράγραφο . Οι εν λόγω πάροχοι απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις της παραγράφου 1, τηρουμένης πολιτικής εύλογης χρήσης, προκειμένου να αποφέρουν νωρίτερα στους καταναλωτές τα οφέλη των ίσων τιμών λιανικής για τις εγχώριες και τις ενδοενωσιακές επικοινωνίες. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστική πράξη για την εύλογη χρήση, με βάση τα συνήθη μοτίβα χρήσης, και τα μέτρα καταπολέμησης της απάτης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, κατόπιν διαβούλευσης με τον BEREC.»

Περιμένοντας, λοιπόν, την εκτελεστική πράξη, η BEUC- Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών, τον Ιούλιο του 2024, συναντήθηκε με τη Γενική Διεύθυνση Συνδεσιμότητας (DG Connect) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έθεσε τους προβληματισμούς και τα αιτήματα των καταναλωτών. Τον Οκτώβριο του 2024, παρουσιάστηκε το νέο σχέδιο προτάσεων της Επιτροπής, το οποίο είχε σημαντικές βελτιώσεις:

• Οι πάροχοι τηλεπικοινωνιών μπορούν να προσφέρουν συγκεκριμένο αριθμό λεπτών, για ενδοενωσιακές κλήσεις (σταθερής και κινητής τηλεφωνίας), καθώς και συγκεκριμένο αριθμό SMS, ανά μήνα, στην ίδια τιμή ισχύει, για τις εγχώριες επικοινωνίες
• Σε οποιαδήποτε επιπλέον ενδοενωσιακή επικοινωνία δε θα εφαρμόζεται πλαφόν λιανικής τιμής, αλλά ελεύθερα διαμορφούμενη τιμή.
• Οι πάροχοι τηλεπικοινωνιών πρέπει να πληροφορούν τους καταναλωτές, για το χρόνο και τα μηνύματα που τους παρέχουν, καθώς και να τους προειδοποιούν όταν πλησιάζουν να εξαντλήσουν τα όρια καθώς και όταν τα έχουν εξαντλήσει.
• Θα εφαρμόζονται όροι παρόμοιοι με τον Κανονισμό για τις χρεώσεις περιαγωγής
• Ο όρος καταχρηστική «ανώμαλη χρήση», αντικαταστάθηκε  με τον όρο «μη τυπική χρήση», ώστε να επιβληθεί μεγαλύτερο βάρος στις εταιρίες τηλεπικοινωνιών να αποδείξουν τη μη τυπική χρήση.
• Ο BEREC – Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες θα προτείνει τον τρόπο εντοπισμού της μη τυπικής χρήσης.

Μέχρι το Δεκέμβριο του 2024, ή το πολύ τον Ιανουάριο του 2025, θα έπρεπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχει διαβουλευτεί και να εκδώσει την εκτελεστική πράξη. Δυστυχώς, η Επιτροπή δεν τήρησε τις προθεσμίες και ακόμη οι διεθνείς, ή ενδοενωσιακές κλήσεις «ζουν και βασιλεύουν».Παρακολουθούμε το θέμα. 

Στον απολογισμό του 2023 κάναμε εκτενή αναφορά στην προστασία των καταναλωτών στον τομέα της ενέργειας και στις προσπάθειες της BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών και του ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών να θεσμοθετηθούν νέα μέτρα και να ενισχυθούν υφιστάμενα μέτρα για την προστασία των καταναλωτών, στον τομέα αυτό.

Τα Ευρωπαϊκά όργανα συμφώνησαν τους νέους κανόνες λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου το Νοέμβριο του 2023 και της αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος το Δεκέμβριο του 2023. Οι νέοι κανόνες φέρνουν σημαντικές βελτιώσεις, για τους καταναλωτές:

Νέοι κανόνες για την παροχή φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος:

• Τα κράτη – μέλη πρέπει να προστατεύουν τους ευάλωτους καταναλωτές και αυτούς που υποφέρουν από ενεργειακή φτώχεια, από διακοπή παροχής φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος.
• Οι πάροχοι δεν πρέπει να καταγγέλλουν τη σύμβαση, ή να διακόπτουν την παροχή φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος, κατά τη διάρκεια δικαστικής, ή εξωδικαστικής διαπραγμάτευσης, που σχετίζεται με αίτημα διακοπής της παροχής.
• Τα κράτη – μέλη πρέπει να ορίσουν ένα πάροχο τελευταίου καταφυγίου και για το φυσικό αέριο και για το ηλεκτρικό ρεύμα, ώστε να διασφαλίσουν τη συνέχιση της παροχής, σε περίπτωση χρεωκοπίας.
• Ο πάροχος τελευταίου καταφυγίου πρέπει να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να επιλέξουν τις φθηνότερες προσφορές της αγοράς.
• Πριν την υπογραφή του συμβολαίου για παροχή φυσικού αερίου ή/και ηλεκτρικού ρεύματος, πρέπει να παρέχεται στον καταναλωτή, μια περίληψη της σύμβασης, η οποία πρέπει να περιέχει, απαραίτητα, αν η τιμή είναι σταθερή, ή κυμαινόμενη, ή δυναμική, τρόπους πληρωμής, προσφορές, επιπλέον υπηρεσίες και εκπτώσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρέχει οδηγίες για το θέμα αυτό.

Νέοι κανόνες για την παροχή φυσικού αερίου:

• Οι πάροχοι φυσικού αερίου πρέπει να παρέχουν πληροφόρηση, στις προσφορές τους, για ένα εργαλείο σύγκρισης τιμών, το οποίο θα καλύπτει όλη την αγορά και η πληροφόρηση, που θα δίνει θα είναι ακριβής και επίκαιρη.
• Τα κράτη – μέλη έχουν την ελευθερία να ρυθμίζουν τις τιμές του φυσικού αερίου, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο και αναλογικό. Σε περίπτωση που τα κράτη – μέλη αποφασίσουν να μη ρυθμίζουν τις τιμές, θα πρέπει να λάβουν επαρκή μέτρα, για τους ευάλωτους και ενεργειακά φτωχούς καταναλωτές.
• Οι καταναλωτές πρέπει να μπορούν να ζητούν τον τερματισμό της παροχής μεμονωμένων υπηρεσιών, από πακέτα υπηρεσιών.
• Τα κράτη – μέλη πρέπει να προχωρήσουν στην εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, μόνο μετά από αξιολόγηση κόστους και οφέλους, που θα εντοπίζει καθαρά οφέλη για τους καταναλωτές. Τα κράτη – μέλη έχουν τη δυνατότητα να κάνουν χωριστές αξιολογήσεις, ανά κατηγορία καταναλωτών.
• Εάν οι πάροχοι προβάλουν ότι η προσφορά τους παρέχει περιβαλλοντική προστασία, ο ισχυρισμός τους πρέπει να υποστηρίζεται από ξεκάθαρες, αντικειμενικές και δημόσια διαθέσιμες και αποδεικνυόμενες δεσμεύσεις του παρόχου. Σε περίπτωση παροχής ανανεώσιμου αερίου, ή αερίου χαμηλών ανθρακικών εκπομπών, ο ισχυρισμός του παρόχου πρέπει να πιστοποιείται, σύμφωνα με τους κανόνες της Οδηγίας για το φυσικό αέριο.
• Τα κράτη – μέλη πρέπει να απαιτήσουν από τους διαχειριστές δικτύων διανομής φυσικού αερίου να διαμορφώσουν σχέδια παροπλισμού δικτύου, όταν αναμένεται μείωση ζήτησης φυσικού αερίου. Αυτά τα σχέδια παροπλισμού θα βασίζονται σε σχέδια θέρμανσης και ψύξης, που θα διαμορφώνονται από τους δήμους, μετά από διαβούλευση με τους εταίρους. Οι καταναλωτές πρέπει να ενημερώνονται επαρκώς και εκ των προτέρων, για την σχεδιαζόμενη ημερομηνία και να λαμβάνουν πληροφόρηση και συμβουλές, για βιώσιμες επιλογές θέρμανσης. Τα κράτη – μέλη πρέπει να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για τους ευάλωτους και τους ενεργειακά φτωχούς καταναλωτές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρέχει οδηγίες για το θέμα αυτό.
• Τα κράτη – μέλη μπορούν να αναμειγνύουν λιγότερο από 2% υδρογόνο, στα δίκτυα φυσικού αερίου.
• Τα κράτη – μέλη μπορούν να επιτρέψουν τη χρηματοδότηση των δικτύων υδρογόνου, από το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο, μόνον όταν η χρηματοδότηση μόνο από υδρογόνο δεν είναι βιώσιμη, τα χρήματα που θα χρησιμοποιηθούν προέρχονται από συγκεκριμένη χρέωση και η χρηματοδότηση αυτή έχει εγκριθεί από την ανεξάρτητη εθνική αρχή.

Νέοι κανόνες για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος:

• Τα κράτη – μέλη θα διασφαλίσουν ότι οι πάροχοι δε θα μπορούν να τροποποιήσουν μονομερώς τους όρους συμβάσεων σταθερής τιμής, ούτε να τις καταγγείλουν πριν τη λήξη τους.
• Τα κράτη – μέλη θα διασφαλίσουν ότι οι πάροχοι με πάνω από 200.000 πελάτες, ή τουλάχιστον ένας πάροχος ανά χώρα, θα προσφέρει συμβάσεις και σταθερής και κυμαινόμενης και δυναμικής τιμής, με εξαίρεση τους παρόχους που προσφέρουν μόνο συμβάσεις με δυναμική τιμή και την περίπτωση ότι υπάρχει ευρεία επιλογή συμβάσεων σταθερής τιμής, για τους καταναλωτές.
• Οι καταναλωτές πρέπει να μπορούν να μοιραστούν την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τα ηλιακά τους πάνελ και αυτό μπορεί να αφορά όλη τη χώρα, ή κάποιες γεωγραφικές περιοχές, ανάλογα με την απόφαση του κράτους – μέλους. Οι καταναλωτές πρέπει να έχουν πρόσβαση, σε υποδείγματα συμβάσεων, για να διευκολυνθεί ο διαμοιρασμός της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι καταναλωτές πρέπει να έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, σε περίπτωση διαφωνίας με άλλους συμμετέχοντες.
• Οι Εθνικοί Ρυθμιστές πρέπει να κάνουν ελέγχους των παρόχων, ώστε να αποφεύγεται η χρεοκοπία.
• Σε περίπτωση έκτακτων συνθηκών (αύξηση της τιμής 2,5 φορές πάνω από το μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών και τουλάχιστον στα 180 ευρώ ανά MWh), τα κράτη – μέλη μπορούν να επιβάλλουν ρύθμιση τιμών κάτω του κόστους, εφόσον το Συμβούλιο κηρύξει την Ένωση σε κατάσταση κρίσης ηλεκτρικής ενέργειας, έπειτα από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
• Ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) θα αξιολογήσει την ανάγκη διαμόρφωσης τυποποιημένων Διμερών Συμβάσεων Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας.
• Από το 2027, η επιδότηση για νέες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών θα γίνεται μέσω συμβολαίων επί της διαφοράς (CfDs). Τα κράτη – μέλη θα μπορούν να εξαιρέσουν μικρές εγκαταστάσεις παραγωγής.

Τα κράτη – μέλη πρέπει να έχουν ενσωματώσει αυτούς τους κανόνες στην εθνική τους νομοθεσία, μέχρι τις αρχές του 2026.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. κάλεσε την Ελληνική Κυβέρνηση να τους ενσωματώσει, όσο το δυνατόν  γρηγορότερα, για να σταματήσει μέχρι ενός σημείου, η σημερινή ασυδοσία της αγοράς ενέργειας, αλλά δυστυχώς «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Μάρτιο του 2023,  αποφάσισε  να τροποποιήσει την Οδηγία για τις πωλήσεις αγαθών και τις εγγυήσεις, σε περίπτωση αγοράς ελαττωματικού προϊόντος. Η τροπολογία προέβλεπε ότι η διόρθωση ενός προϊόντος πρέπει να αποτελεί την πρώτη επιλογή αποκατάστασης, για ελλαττωματικό αγαθό, εφόσον η διόρθωση κοστίζει λιγότερο, ή εξ ίσου με την αντικατάσταση. Δηλαδή υπήρχε πρόθεση για ξεκάθαρη υποβάθμιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών.

Η συζήτηση για την ανάγκη θεσμοθέτησης του δικαιώματος στην επιδιόρθωση  είχε ξεκινήσει το Μάρτιο του 2020, στο πλαίσιο του Σχεδίου για την Κυκλική Οικονομία. Το Νοέμβριο του 2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την πρόταση της Επιτροπής, χωρίς ιδιαίτερη βελτίωση και το Δεκέμβριο του 2023, άρχισαν οι συνομιλίες ανάμεσα στο Ευρωκοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, για τη διαμόρφωση της τελικής πρότασης Οδηγίας.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών και η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών αντιδράσαμε, καταθέσαμε προτάσεις και τελικά, εισακουστήκαμε.

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2024, τα Ευρωπαϊκά όργανα κατέληξαν σε συμφωνία, για το δικαίωμα στην  επιδιόρθωση. Και στις 13 Ιουνίου 2024, ψηφίστηκε η Οδηγία 2024/1799, η οποία δεν περιλαμβάνει την υποβάθμιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών για επανόρθωση, αλλά προβλέπει παράταση κατά ένα χρόνο της εγγύησης, εάν ο καταναλωτής επιλέξει να διορθωθεί το ελαττωματικό προϊόν. Επίσης, προβλέπεται η υποχρέωση ενημέρωσης των καταναλωτών για το δικαίωμά τους να επιλέξουν ανάμεσα σε επισκευή, ή αντικατάσταση. Και η επισκευή και η αντικατάσταση πρέπει να γίνουν δωρεάν, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και χωρίς σημαντική όχληση των καταναλωτών.

Η Οδηγία προβλέπει, επίσης, τη δημιουργία ιστοσελίδας, έως την 31^η Ιουλίου 2027, η οποία θα επιτρέπει στους καταναλωτές να βρίσκουν επισκευαστές/ πωλητές ανακαινισμένων αγαθών/ αγοραστές ελαττωματικών αγαθών για ανακαίνιση/ επισκευαστικές πρωτοβουλίες τοπικών κοινοτήτων.

Τα κράτη-μέλη πρέπει να ενσωματώσουν την οδηγία αυτή στο εθνικό δίκαιο και να την εφαρμόσουν μέχρι την 31^η Ιουλίου 2026.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών και η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών είμαστε ευχαριστημένοι, για αυτήν την εξέλιξη.  Το δικαίωμα των καταναλωτών να επιλέξουν ανάμεσα στη διόρθωση και την αντικατάσταση ενός ελαττωματικού προϊόντος, που χαλά εντός του χρονικού διαστήματος της νομικής εγγύησης, διατηρήθηκε. Οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στους καταναλωτές να διορθώνουν τα ελαττωματικά προϊόντα τους ευκολότερα και να τα χρησιμοποιούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επίσης, οι κανόνες αυτοί θα πιέσουν τους κατασκευαστές να κατασκευάζουν καλύτερης ποιότητας προϊόντα, τα οποία θα μπορούν να διορθωθούν. 

Στις 9 Ιουνίου 2024, έγιναν οι εκλογές για την ανάδειξη των βουλευτών της Ελλάδας, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο μεγάλος εχθρός και κίνδυνος των ευρωεκλογών ήταν η αποχή. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών εξέδωσε δελτίου τύπου απευθυνόμενο στους καταναλωτές, με στοιχεία που θα τους βοηθούσαν να συνειδητοποιήσουν ότι το 85% και πλέον της καθημερινότητάς μας εξαρτάται, από την  Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κοινοτικά όργανά της. Επομένως, το Ευρωκοινοβούλιο δεν είναι κάτι το αόριστο, το θολό, το μακρινό, αλλά αποφασίζει για την ζωή και την ευημερία μας.

Η νομοθεσία που διαμορφώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφορά την καθημερινή μας ζωή και τα δικαιώματά μας, ως καταναλωτές. Οι περισσότερες Οδηγίες και Κανονισμοί διαμορφώνονται στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο και ενσωματώνονται είτε αυτούσια είτε με ελάχιστες διαφοροποιήσεις, στις νομοθεσίες των κρατών – μελών. Για εμάς τους καταναλωτές, πάνω από το 85% της νομοθεσίας που αφορά την προστασία μας και τα δικαιώματά μας διαμορφώνεται στην Ε.Ε.

Εάν οι σημερινοί και οι μελλοντικοί πολιτικοί σκέφτονται σοβαρά να αναδείξουν την αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορούν να εμπνευστούν από τα πραγματικά οφέλη, που έχει φέρει στους καταναλωτές. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί πρέπει να αναδείξουν τι έχει κάνει η Ε.Ε. και τι μπορεί να κάνει, για να βελτιώσει την καθημερινότητα των καταναλωτών.

Δυστυχώς, πριν τις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο δεν έγινε καμιά συζήτηση τι σημαίνει η Ε.Ε. για την καθημερινότητά μας. Τα Μ.Μ.Ε. αναμετάδιδαν, συνεχώς, εικόνες γεωργών που κατηγορούσαν την Ε.Ε. για τις δυσκολίες τους, ή ασχολούνταν, ασταμάτητα, με την άνοδο του λαϊκισμού και του Ευρωσκεπτικισμού. Σίγουρα, αυτά είναι σοβαρά προβλήματα. Αλλά ο θόρυβος γύρω από αυτά τα προβλήματα, δεν επέτρεψε να προβληθούν, στους πολίτες οι αξίες και τα οφέλη της Ε.Ε. Οι Ενώσεις Καταναλωτών, στην Ευρώπη, εκφράσαμε την ανησυχία μας και συνεχίζουμε να ανησυχούμε, γιατί ελάχιστα λέγονται, για το τι έχει κάνει, τι κάνει, τι πρέπει να κάνει η Ε.Ε., για τους ανθρώπους. Αυτά τα στοιχεία έπρεπε να είχαν μπει στην καρδιά των εκλογών. Και δυστυχώς, ούτε μετά τις εκλογές συζητούνται.

Οι καταναλωτές είμαστε το κέντρο της Ενιαίας Αγοράς της Ε.Ε. Ψωνίζουμε, εργαζόμαστε, ταξιδεύουμε και επενδύουμε, κάνοντας την Ενιαία Αγορά να ανθίσει. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί νομοθεσία, για τη λειτουργία της Ενιαίας Αγοράς, η οποία προσφέρει ένα δίχτυ ασφάλειας, σε όλη την καθημερινή μας ζωή: στα σούπερ μάρκετ, στα τραίνα, στο διαδίκτυο και παντού.

Έχουμε αμέτρητα οφέλη, χάρη σε αυτούς τους νόμους. Για παράδειγμα, η Ε.Ε. επιβάλει ότι τα τρόφιμα, που πωλούνται, στους καταναλωτές είναι ασφαλή, γιατί πληρούν αυστηρά πρότυπα υγιεινής, από το χωράφι μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. Χάρη στο σύστημα ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών, οι εποπτικοί μηχανισμοί της Ελλάδας, ενημερώνονται από τα άλλα κράτη – μέλη, όταν βρεθεί ένα επικίνδυνο προϊόν στην αγορά. Οι κανόνες, για την οικολογική σχεδίαση και την ενεργειακή σήμανση μας βοηθούν να εξοικονομήσουμε μέχρι και 1.800 ευρώ, ανά έτος, γιατί οι οικιακές συσκευές μας έχουν γίνει ενεργειακά αποδοτικότερες. Η Ε.Ε., επίσης, διασφαλίζει ότι οι αγορές μας παραμένουν ανταγωνιστικές, διευρύνοντας τις επιλογές των καταναλωτών στις τηλεπικοινωνίες, ή στα αεροπορικά ταξίδια. Και προστατεύει τους ευάλωτους καταναλωτές, είτε από διακοπές παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, ή φυσικού αερίου, είτε από υπερχρέωση.

Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο κομμάτι της προστασίας των καταναλωτών βασίζεται σε Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η Ε.Ε. πρέπει να αξιολογείται όχι σε φιλοσοφική βάση, αλλά με βάση τα οφέλη, στην καθημερινότητά μας. Βέβαια οι Ενώσεις Καταναλωτών δεν απαλλάσσουμε, από την κριτική την Ε.Ε. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. διαφωνεί, με κάποιες αποφάσεις της Ε.Ε., όπως διαφωνούμε και με αποφάσεις της Κυβέρνησης της χώρας μας. Το μήνυμά μας προς την Ε.Ε. είναι: «Προωθείστε τα οφέλη και αντιμετωπίστε τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ή θα αντιμετωπίσουν στο μέλλον οι καταναλωτές».

Ας σκεφτούμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε οι καταναλωτές, όταν θέλουμε να μονώσουμε τα σπίτια μας, για να μειώσουμε τους λογαριασμούς ενέργειας. Ή την πράσινη παραπλανητική σήμανση, που συναντούμε παντού, από τις ιστοσελίδες των αεροπορικών εταιριών, ή τις συσκευασίες τυριών, μέχρι τα ρούχα τζιν που κατασκευάζονται, κάπου στην υφήλιο, κάτω από αμφισβητούμενες εργασιακές συνθήκες. Όταν τα ανθυγιεινά τρόφιμα είναι κυρίαρχα στην αγορά, είναι απίστευτα δύσκολο να εντοπίσουμε οι καταναλωτές και να αγοράσουμε υγιεινά και βιώσιμα τρόφιμα. Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι καταναλωτές πρέπει να αποζημιωθούμε για ζημιά που υποστήκαμε; Και έπειτα υπάρχει και η ψηφιοποίηση, που έχει εισβάλει στη ζωή μας και μπορεί να μας φέρει πολλά οφέλη, αλλά και νέες μορφές  διακρίσεων, όπως άρνηση ασφάλισης σε ασθενείς, ή ακόμα χειρότερα σε καταναλωτές που ένα ρομπότ (τεχνητή νοημοσύνη) θεωρεί ασθενείς. Τα παραπάνω είναι μόνο μερικά παραδείγματα ενός μεγάλου  καταλόγου, για τα οποία υπάρχουν λύσεις.

Μια λύση είναι η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι καταναλωτές θα εξοικονομήσουμε πολλά χρήματα από τους λογαριασμούς ενέργειας, εάν κάνουμε μόνωση των κατοικιών μας και αγορά ενεργειακά αποδοτικών συσκευών. Η ποιότητα του αέρα που αναπλέουμε θα βελτιωθεί, όταν θα εφαρμοστούν τα αυστηρότερα πρότυπα για τις εκπομπές ρύπων από τα αυτοκίνητα. Βιωσιμότερες γεωργικές πρακτικές και αποκατάσταση του οικοσυστήματος θα διασφαλίσουν, μακροπρόθεσμα, την επάρκεια των τροφίμων. Η απαγόρευση του «πράσινου ξεπλύματος» θα μας προστατεύσει, από ψευτοπράσινα προϊόντα και υπηρεσίες. Πολλά ακόμα μπορούν να γίνουν. Οχτώ στους δέκα Ευρωπαίους συνεχίζουν να ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή. Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες πρέπει να βάλουν καλά στο μυαλό τους ότι πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητά τους η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, η μάχη κατά της φτώχειας, η υπεράσπιση και βελτίωση της δημόσιας υγείας.

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορούν να βοηθήσουν να χτιστεί μια καλύτερη σχέση της Ε.Ε. με τους πολίτες της, εφόσον κάνουν προτεραιότητά τους την αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων. Εάν συνεχιστούν οι φιλοσοφικές συζητήσεις, για την Ευρώπη, γενικά και αόριστα και δεν αναλυθούν οι πραγματικές δράσεις, κινδυνεύουμε να υποβαθμιστούν πολλά οφέλη για την καθημερινή μας ζωή. 

Το Σεπτέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA), για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη γρήγορη αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης υγειονομικής ανάγκης.   Η HERA συλλέγει στοιχεία, ώστε να προβλέπει απειλές και πιθανές υγειονομικές κρίσεις. Σε περίπτωση κρίσης, θα εξασφαλίζει την ανάπτυξη, την παραγωγή και την κατανομή φαρμάκων, εμβολίων και άλλων ιατρικών και υγειονομικών υλικών. Η εμπειρία της πανδημίας COVID19 οδήγησε στη δημιουργία της Αρχής αυτής, που θα καλύπτει ένα κενό στην ετοιμότητα και στην αντίδραση της Ευρωπαικής Ένωσης, σε περίπτωση έκτακτης υγειονομικής κρίσης.

Στους απολογισμούς του 2021 και 2022, κάναμε εκτενή αναφορά στην Ευρωπαϊκή αυτή Αρχή.

Στα τέλη του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε μια έρευνα, για να διαπιστώσει τυχόν ελλείματα στη λειτουργία της HERA.  Η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών – BEUC και το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών – ΚΕ.Π.ΚΑ. κατέθεσαν τις απόψεις τους, για την καλύτερη λειτουργία της Αρχής:

• Η Αρχή HERA πρέπει να ενισχυθεί με προσωπικό, εξειδίκευση και οικονομικούς πόρους και να εξελιχθεί σε ένα πιο ανεξάρτητο όργανο.
• Η Αρχή HERA πρέπει να συμπεριλάβει στη λειτουργία της, την προώθηση εναλλακτικών, μη κερδοσκοπικών μοντέλων παραγωγής φαρμάκων και φαρμακευτικών ειδών, που απαιτούνται σε περιόδους κρίσης, διασφαλίζοντας ότι είναι προσιτά στους τελικούς χρήστες.
• Η Αρχή HERA πρέπει να βοηθήσει την ενδυνάμωση των εθνικών συστημάτων υγείας, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν υγειονομικές κρίσεις.

Το Ευρωκοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο συμφώνησαν το τελικό κείμενο για την Αρχή αυτή, στις 15 Μαρτίου 2024. Το κείμενο εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2024. Η Αρχή HERA είναι ένα καινούργιο όργανο. Έχει ανταποκριθεί, μέχρι τώρα, αρκετά καλά στους σκοπούς της, αλλά χρειάζεται και βελτιώσεις, γιατί οι υγειονομικές κρίσεις θα συμβαίνουν συχνά στο μέλλον και η αρχή αυτή πρέπει να αποτρέπει, να εντοπίζει, να αντιμετωπίζει αυτές τις κρίσεις.

Περιμένουμε την υπογραφή του κειμένου από το Ευρωκοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να δημοσιευθεί στην εφημερίδα Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και να αρχίσουν να μετρούν οι προθεσμίες για την εφαρμογή. 

Η 29^η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε, το  2020, ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά της σπατάλης και του πετάγματος τροφίμων, στα σκουπίδια.

Σχεδόν 59 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων (131 κιλά ανά κάτοικο) πετιούνται στα σκουπίδια, κάθε χρόνο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κόστος τους ανέρχεται σε 132 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 53% των τροφίμων, που καταλήγουν στα σκουπίδια, δημιουργείται από τα νοικοκυριά και το 20%, από τη βιομηχανία. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου το 10% όλων των τροφίμων, στη λιανική, στις υπηρεσίες τροφίμων και στα νοικοκυριά, καταλήγει στα σκουπίδια, γεγονός απαράδεκτο, όταν η πείνα αυξάνεται, διεθνώς και περίπου 37 εκατομμύρια πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αδυνατούν να αγοράσουν τρόφιμα για ένα σωστό γεύμα, κάθε δύο μέρες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει, μέχρι το 2030, τα κράτη – μέλη να μειώσουν τα σκουπίδια από τρόφιμα, κατά 10% στο κομμάτι της επεξεργασίας και βιομηχανίας τροφίμων και κατά 30% (ανά κεφαλή), στον τομέα της λιανικής πώλησης και της κατανάλωσης (εστιατόρια, υπηρεσίες τροφίμων και νοικοκυριά), σε σχέση με το 2020.

Η μείωση αυτή είναι βασικός παράγοντας, για την επιτυχία των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η σπατάλη των τροφίμων από τα νοικοκυριά ευθύνεται για το 70% των επιπτώσεων της συνολικής σπατάλης τροφίμων.

Η μείωση της σπατάλης των τροφίμων εξοικονομεί χρήματα, για επιχειρήσεις και καταναλωτές. Μια 4μελής οικογένεια, αν μειώσει, κατά 30%, τα τρόφιμα που πετάει στα σκουπίδια, μπορεί να εξοικονομήσει, μέχρι και 400 ευρώ το χρόνο.

Επίσης, η μείωση της σπατάλης των τροφίμων εξοικονομεί θρεπτικά τρόφιμα, για διανομή, σε αυτούς που τα έχουν ανάγκη.

Τέλος, η μείωση αυτή παίζει σημαντικό ρόλο στο μετασχηματισμό των αγροδιατροφικών συστημάτων, σε βιώσιμα συστήματα, που θα βελτιώνουν την αγροτική γη, θα μειώνουν τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, την απώλεια της βιοποικιλότητας και την υπερκατανάλωση νερού και θα συνεισφέρουν στην επάρκεια τροφίμων, στην υγιεινή διατροφή και στην ανθεκτικότητα.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ συμβάλλοντας στην προσπάθεια μείωσης της σπατάλης των τροφίμων δίνει συμβουλές για:

• Έξυπνες και πράσινες αγορές τροφίμων
• Σωστό διαιτολόγιο
• Αγορά τροφίμων
• Μαγείρεμα στο σπίτι.

Για περισσότερες πληροφορίες, ας διαβάσουμε τις οδηγίες, που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για:

• Τους τρόπους που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, ώστε να μειώσουμε τη σπατάλη των τροφίμων,
• Την ορθή ανάγνωση της «ημερομηνίας λήξης» των συσκευασμένων τροφίμων,
• Τη δωρεά τροφίμων. 

Οι παραγωγοί αλκοολούχων ποτών προσπάθησαν, πολύ σκληρά και πέτυχαν ειδικές εξαιρέσεις, από τη σήμανση των αλκοολούχων ποτών. Έτσι, οι καταναλωτές θα αναγκαστούν να βρίσκουν σημαντικές πληροφορίες, σκανάροντας κώδικες QR και όχι πάνω στις φιάλες, όπως είναι το σωστό.

Οι Ενώσεις Καταναλωτών, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναρωτιόμαστε, από το 2023, γιατί η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που περιμέναμε και που θα έκανε υποχρεωτική την αναγραφή των συστατικών και τη διατροφική σήμανση, στα αλκοολούχα ποτά, «χτύπησε στα βράχια». Τα έγγραφα, στα οποία έχει, πλέον, πρόσβαση η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών – BEUC, ρίχνουν φως και αποκαλύπτουν την ανισορροπία συναντήσεων των Γενικών Διευθύνσεων Γεωργίας και Υγείας της Ε.Ε. , με τη βιομηχανία και την κοινωνία των πολιτών. Οι παραπάνω Γενικές Διευθύνσεις συναντήθηκαν 22 φορές, μέσα σε δυο χρόνια, από το Μάιο του 2022, με τη βιομηχανία αλκοολούχων ποτών και καμιά, όπως δηλώνουν, με την κοινωνία των πολιτών.

Τα αποτελέσματα αυτών των συναντήσεων είναι ξεκάθαρα. Η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας, που το Φεβρουάριο του 2021, δήλωνε ότι «….η αυτορρύθμιση στη βιομηχανία κρασιών δε λειτουργεί», τον Ιανουάριο του 2023, ζήτησε από τη spiritsEUROPE (εκπρόσωπο βιομηχανιών αλκοολούχων ποτών) να σκεφτεί «πιθανούς συμμάχους, φιλικούς στην ψηφιακή σήμανση».

Όμως, η ψηφιακή σήμανση πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά, με τη σήμανση πάνω στη φιάλη, ώστε οι καταναλωτές να έχουν ουσιαστική πληροφόρηση. Οι κώδικες QR είναι χρονοβόροι, δύσκολοι και εντελώς εξωπραγματικοί, για χρήση μέσα στα γεμάτα πελάτες σούπερ μάρκετ. Οι κώδικες αυτοί δεν αποτελούν εναλλακτική λύση, για την πληροφόρηση των καταναλωτών. Αυτή πρέπει να υπάρχει ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΦΙΑΛΗ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει, επιτέλους, να καταθέσει την πρότασή της, για να σταματήσει η προνομιακή μεταχείριση της βιομηχανίας αλκοολούχων ποτών. Πρέπει να αναγράφονται τα συστατικά και οι διατροφικές πληροφορίες, ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΦΙΑΛΗ.

Παρακολουθούμε το θέμα, πιέζουμε για προσβάσιμη και κατανοητή, σε όλους, σήμανση των αλκοολούχων ποτών. 

Τα δικαιώματα των επιβατών αποτελούν ένα επίτευγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς έχουν δημιουργηθεί κοινοί και εναρμονισμένοι κανόνες, που εγγυώνται ισχυρά δικαιώματα, για τους ταξιδιώτες. Τα δικαιώματα των επιβατών, στην Ε.Ε., καλύπτουν όλα τα μέσα μεταφοράς και αφορούν πάνω από 13 δις. καταναλωτές, κάθε χρόνο.

Παρόλα αυτά, η αγορά των ταξιδιών έχει εξελιχθεί, με την είσοδο νέων παικτών, όπως οι διαδικτυακοί μεσάζοντες και αυτή η εξέλιξη ανέδειξε διάφορα ελλείματα, στους κανόνες, για τα δικαιώματα των επιβατών, αλλά, κυρίως χαλαρή εφαρμογή. Επίσης, η πανδημία COVID-19 αποκάλυψε νομικά κενά, ανάμεσα στις διάφορες νομοθεσίες για τα δικαιώματα των επιβατών, όπως για παράδειγμα ανάμεσα στους Κανονισμούς για τα δικαιώματα επιβατών και την Οδηγία για τα οργανωμένα ταξίδια καθώς και την ανάγκη αναθεώρησής τους.

Τα μαθήματα, που πήραμε από την πανδημία, πρέπει να μας οδηγήσουν να διασφαλίσουμε ότι η Ε.Ε. προστατεύει καλύτερα τους επιβάτες και τα δικαιώματα τους και εισάγει μεγαλύτερη «δικαιοσύνη», στον τομέα του τουρισμού.

Το Νοέμβριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε 3 προτάσεις, για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των επιβατών. Για κάθε μια από αυτές η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών, σε συνεργασία με το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, τον Απρίλιο του 2024, κατέθεσαν προτάσεις βελτίωσης:

• Δικαιώματα επιβατών στις πολυτροπικές μεταφορές: Σήμερα, όταν οι επιβάτες συνδυάζουν διαφορετικούς τρόπους μεταφοράς τους, δεν προστατεύονται με εναρμονισμένους κανόνες, για όλο το ταξίδι τους. Αντίθετα, εξαρτώνται από τους όρους, που θέτουν οι φορείς εκμετάλλευσης. Έτσι, βρίσκονται στο σκοτάδι και δε γνωρίζουν ποιος φορέας είναι υπεύθυνος, για την ενημέρωσή τους και την εξυπηρέτησή τους, σε περίπτωση προβλήματος, π.χ. επαναδρομολόγηση.

Η πρόταση της επιτροπής πρέπει να βελτιωθεί, ώστε να καλύψει ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο, βοήθεια και φροντίδα, επαναδρομολόγηση, για όλα τα ταξίδια συνδυασμένων μεταφορών.

• Οδηγία για τα οργανωμένα ταξίδια: Παρά το γεγονός ότι αυτή η οδηγία είναι ένα σημαντικό εργαλείο, για την προστασία των καταναλωτών, η χρεωκοπία του Thomas Cook και η πανδημία COVID-19 αποκάλυψαν σημαντικά ελλείματα στην ισχύουσα Οδηγία. Η πρόταση της Ε.Ε. προβλέπει δωρεάν ακύρωση του ταξιδιού, σε περιπτώσεις κρίσης, καθαρότερους κανόνες προστασίας από την περίπτωση πτώχευσης, νέους κανόνες για τα κουπόνια κ.λπ. Πρέπει, όμως, να εισαχθούν προθεσμίες, για την επίλυση των παραπόνων των καταναλωτών καθώς και το δικαίωμα των αρχών να επιβάλλουν αποτρεπτικά πρόστιμα, που θα συνδέονται, με τον ετήσιο τζίρο των προμηθευτών.
• Επιβολή των δικαιωμάτων των επιβατών: Η πρόταση της Ε.Ε. περιλαμβάνει κανόνες αποζημίωσης και διαφάνειας, για τα εισιτήρια των αεροπορικών εταιριών, που αγοράζονται μέσω διαδικτυακών μεσολαβητών, χωρίς όμως, να προτείνει ίδιους κανόνες, για τους υπόλοιπους τρόπους μεταφοράς (λεωφορεία, τρένα, πλοία). Επίσης, δεν προτείνεται η δωρεάν ακύρωση εισιτηρίων σε περίπτωση κρίσης, όπως αυτή ισχύει εδώ και χρόνια, για τα οργανωμένα ταξίδια. Τέλος, ενώ η Οδηγία για τα οργανωμένα ταξίδια, προβλέπει περιορισμό της προκαταβολής, που απαιτείται να πληρώσουν οι καταναλωτές, το θέμα αυτό δεν αναφέρεται, στα δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών εταιριών.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., τον Απρίλιο του 2024, έστειλε δύο επιστολές, στον Υπουργό Μεταφορών, κ. Χρήστο Σταϊκούρα με τα παραπάνω αιτήματα των καταναλωτών, για την αναθεώρηση της νομοθεσίας, ώστε η χώρα μας να υιοθετήσει μια φιλική, προς τους επιβάτες, θέση.

Περιμένουμε, ακόμα, την αντίδραση της Κυβέρνησης. Όσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τώρα που τελείωσαν με τις ευρωεκλογές και τους ορισμούς των Επιτρόπων, ελπίζουμε ότι θα ασχοληθούν με αυτά τα προβλήματα των καταναλωτών, μέσα στο 2025. 

Ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008 , για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των χημικών ουσιών και των μειγμάτων, παίζει σημαντικό ρόλο, στην προστασία των καταναλωτών απέναντι σε χημικούς κινδύνους. Καθορίζει τον τρόπο, με τον οποίο πρέπει να λαμβάνουν οι καταναλωτές πληροφόρηση, μέσω της σήμανσης των χημικών ουσιών, για τους κινδύνους και την ασφαλή χρήση των χημικών ουσιών. Επίσης, υποστηρίζει την ταξινόμηση των επικίνδυνων χημικών ουσιών, η οποία είναι απαραίτητη, για τη διαχείριση των κινδύνων, σε άλλες νομοθεσίες, που στοχεύουν στην προστασία των εργαζόμενων, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος.

Σήμερα, δυστυχώς, η επισήμανση των χημικών προϊόντων είναι πολύ συχνά δυσνόητη και έτσι, διαβάζεται δύσκολα από τους καταναλωτές και η κατανόησή της είναι ακόμα δυσκολότερη. Επίσης, οι έμποροι, στο διαδίκτυο, δε δίνουν την προβλεπόμενη από τη νομοθεσία πληροφόρηση και επισήμανση, στην ιστοσελίδα από την οποία διαθέτουν το προϊόν. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα απαράδεκτους κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών.

Το Δεκέμβριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση αναθεώρησης του παραπάνω Κανονισμού, την οποία υποστηρίξαμε η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών.

Ένα χρόνο αργότερα, τα Ευρωπαϊκά όργανα κατέληξαν σε συμφωνία, για την τελική μορφή της αναθεώρησης του Κανονισμού. Οι νέες ετικέτες θα διαβάζονται πιο εύκολα και έτσι, οι καταναλωτές θα κάνουν καλύτερα πληροφορημένες αγορές και στο διαδίκτυο και εκτός διαδικτύου:

• Για τις ετικέτες, πάνω στα χημικά προϊόντα, που χρησιμοποιούνται στα νοικοκυριά, σε καθημερινή βάση (π.χ. απορρυπαντικά, κόλλες, αποφρακτικά αποχετεύσεων κ.λπ.), προβλέπεται ελάχιστο μέγεθος και συγκεκριμένο χρώμα γραμματοσειράς.
• Για τα χημικά προϊόντα, που πωλούνται ηλεκτρονικά, πρέπει να δίνονται οι ίδιες πληροφορίες, που δίνονται στις «φυσικές» ετικέτες.
• Οι σημαντικές πληροφορίες, που αφορούν την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος, θα συνεχίσουν να αναγράφονται στις ετικέτες των προϊόντων και θεσπίζονται αυστηροί κανόνες, για την ψηφιακή σήμανση, π.χ. QR code, η οποία σύμφωνα με την άποψη των Ενώσεων Καταναλωτών μπορεί να είναι μόνο συμπληρωματική και ποτέ δεν πρέπει να αντικαταστήσει τις «φυσικές» ετικέτες.

Οι καταναλωτές αξίζουμε μια ζωή ελεύθερη από τοξικές ουσίες. Ακόμα και μετά την εφαρμογή των παραπάνω μέτρων οι χημικές ουσίες παραμένουν παρούσες και επικίνδυνες, για καταναλωτές και περιβάλλον και ο αγώνας της BEUC και του ΚΕ.Π.ΚΑ. συνεχής, για τη μείωση, ή την απαλοιφή τους.

Περισσότερες πληροφορίες:

• Χημικές ουσίες
• Απαιτούμε ένα μέλλον χωρίς τοξικές χημικές ουσίες 

Οι υπερφθοριωμένες  αλκαλιωμένες ουσίες (PFAS) περιλαμβάνουν πάνω από 4.700 χημικές ουσίες, χρησιμοποιούνται ευρέως και συσσωρεύονται, με την πάροδο του χρόνου, στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Είναι γνωστές ως «παντοτινά χημικά» καθώς είναι εξαιρετικά ανθεκτικές, όταν βρίσκονται στο περιβάλλον και στον ανθρώπινο οργανισμό. Μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως βλάβες στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο. 

Όλες τους περιέχουν ενώσεις άνθρακα-φθορίου, οι οποίες είναι μια από τις ισχυρότερες χημικές ενώσεις στην οργανική χημεία. Αυτό σημαίνει ότι διασπώνται δύσκολα τόσο κατά τη διάρκεια της χρήσης τους όσο και όταν βρεθούν στο περιβάλλον. Επίσης, οι περισσότερες PFAS μεταφέρονται εύκολα στο περιβάλλον, καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις μακριά από την πηγή απελευθέρωσής τους. Η μόλυνση των υπογείων υδάτων, των επιφανειακών υδάτων και του εδάφους από τις PFAS είναι φαινόμενο το οποίο παρατηρείται συχνά. Ο καθαρισμός των ρυπασμένων τοποθεσιών είναι τεχνικά δύσκολος και δαπανηρός. Εάν οι απελευθερώσεις συνεχιστούν, θα εξακολουθήσουν να συσσωρεύονται στο περιβάλλον, το πόσιμο νερό και τα τρόφιμα.

Κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Σουηδία) κατέθεσαν πρόταση, για τον περιορισμό όλων αυτών ουσιών, από όλα τα καταναλωτικά προϊόντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση «αναμένεται» να αποφασίσει.

Στις 31 Ιανουαρίου το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB – European Environmental Bureau) και η ChemSec – Συμμαχία περιβαλλοντικών οργανώσεων για τον καλύτερο έλεγχο των χημικών ουσιών, ανακοίνωσαν ότι πολλά υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, που ασχολούνται με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρέθηκαν μολυσμένοι από PFAS. Τρεις αντιπρόεδροι της Ε.Ε., ο Επίτροπος για το περιβάλλον, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αρχής Περιβάλλοντος και έξι ευρωβουλευτές υποβλήθηκαν σε αιματολογικές εξετάσεις, για την παρουσία δεκατριών PFAS, στον οργανισμό τους. Πέντε από αυτούς τους πολιτικούς ξεπερνούσαν τα επιτρεπόμενα όρια.

Έτσι το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος και η οργάνωση WeMove Europe ζήτησαν την υπογραφή μας, σε μια αίτηση, για την προστασία των καταναλωτών, από τοξικές χημικές ουσίες.

Η αίτηση αυτή ζήτησε, από τους Ευρωπαίους νομοθέτες, να:

• Εφαρμόσουν την Ευρωπαϊκή Στρατηγική, για τις χημικές ουσίες και τη βιωσιμότητα, ώστε να διασφαλιστεί μια Ευρώπη ελεύθερη από τοξικές ουσίες, μέχρι το 2030.
• Αναθεωρήσουν τον ξεπερασμένο Κανονισμό REACH για τις χημικές ουσίες, ώστε να διασφαλιστεί η γρήγορη απαγόρευση τον πλέον επικίνδυνων χημικών ουσιών, από τα καταναλωτικά προϊόντα.
• Εφαρμόσουν αυστηρά το σχέδιο δράσης της Ε.Ε. για τη σταδιακή κατάργηση των PFAS καθώς και την απαγόρευσή τους σε συγκεκριμένες χρήσης, όπως παιχνίδια, καλλυντικά και υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
• Βοηθήσουν τις ομάδες, που έχουν επηρεαστεί από PFAS και να καταστήσουν τους κατασκευαστές των ουσιών αυτών και τις αντίστοιχες επιχειρήσεις υπόλογους, για τη ρύπανση.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών στήριξε αυτήν την πρωτοβουλία και ζήτησε από τους καταναλωτές να υπογράψουν το αίτημα και να απαιτήσουν ένα μέλλον χωρίς τοξικές χημικές ουσίες . 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε, στις 14 Φεβρουαρίου2024, τα αποτελέσματα έρευνας με τη μορφή της σάρωσης, για τις μεθόδους προώθησης αγαθών που ακολουθούν οι ινφλουένσερς. Οι εθνικές αρχές 22 κρατών – μελών (Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία) καθώς και της Ισλανδίας και Νορβηγίας,  οι οποίες ανήκουν στο Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών συμμετείχαν στην έρευνα. Ελέγχθηκαν 576 ινφλουένσερς, εκ των οποίων 82 είχαν πάνω από 1 εκατομμύριο ακολούθους, 301 πάνω από 100.000, και 73 ανάμεσα σε 5.000 και 100.000. Αρκετοί ινφλουένσερς ήταν ενεργοί σε πολλά κοινωνικά δίκτυα. 572 στο Instagram, 334 στο TikTok, 224 στο YouTube, 202 στο Facebook, 82 στο X (πρώην Twitter), 52 στο Snapchat και 28 στο Twitch.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε ότι η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών προβλέπει ότι όλες οι εμπορικές επικοινωνίες (διαφημίσεις) πρέπει να διέπονται από διαφάνεια. Οι ινφλουένσερς στις αναρτήσεις τους, δεν πρέπει να παραπλανούν τους καταναλωτές με ψεύτικες, ή εσφαλμένες πληροφορίες, για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προωθούν, σύμφωνα με την Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Κάθε προωθητική ενέργεια αγαθών, ή μάρκας αγαθών, που περιλαμβάνεται σε ανάρτηση, από την οποία ο ινφλουένσερ κερδίζει χρήματα, ή άλλα οφέλη, πρέπει να ανακοινώνεται, ως διαφήμιση. Επίσης, οι ινφλουένσερς που πωλούν αγαθά, για δικό τους λογαριασμό, έχουν τις υποχρεώσεις,  που απορρέουν από την Οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, δηλαδή να ενημερώνουν τους καταναλωτές, για τη διεύθυνσή τους και από την Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, δηλαδή να παρέχουν στους καταναλωτές, νόμιμη εγγύηση, το δικαίωμα της υπαναχώρησης κ.λπ. Το 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε το Νομικό Κέντρο του Ινφλουένσερ, όπου οι ινφλουένσερς θα μπορούσαν να βρουν πρακτικές πληροφορίες, για τη συμμόρφωσή τους με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα αυτού του ελέγχου ήταν αποκαρδιωτικά:

• 97% των ινφλουένσερς (558) έκαναν διαφημιστικές αναρτήσεις. Μόνον το 20% αυτών (112) το αποκάλυπταν, συστηματικά.
• 78% των ινφλουένσερς (558) ασκούσαν διαφημιστική δραστηριότητα . Μόνον το 47% αυτών (210) ήταν εγγεγραμμένοι, ως έμποροι, σε εθνικό επίπεδο.
• 30% των ινφλουένσερς (173) δεν παρείχαν καμιά πληροφόρηση, στις αναρτήσεις τους, όπως διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όνομα εταιρίας, ταχυδρομικό κώδικα, αριθμό εγγραφής.
• 38% των ινφλουένσερς (216) δε χρησιμοποιούσαν τη σήμανση που παρέχουν οι πλατφόρμες, για να αποκαλύψουν εμπορικό περιεχόμενο, π.χ. «πληρωμένη διαφήμιση». Αντίθετα χρησιμοποιούσαν άλλους όρους, όπως συνεργασία, συμμετοχή, ευχαριστίες κ.λπ.
• Μόνον 40% των ινφλουένσερς (231) αποκάλυπταν ότι πρόκειται για διαφήμιση και μόνον 34% των ινφλουένσερς (199) έκαναν αυτή την αποκάλυψη εμφανή, χωρίς να απαιτούνται επί πλέον βήματα, όπως πατήστε εδώ για περισσότερες πληροφορίες, ή κατεβείτε παρακάτω.
• 40% των ινφλουένσερς (231) προωθούσαν τα δικά τους προϊόντα, υπηρεσίες, ή φίρμα. 60% αυτών (138) δεν αποκάλυπταν ότι πρόκειται για διαφήμιση.
• 44% των ινφλουένσερς (254) είχαν δική τους ιστοσελίδα, από την οποία πωλούσαν απευθείας αγαθά.
• 119 ινφλουένσερς προωθούσαν ανθυγιεινά τρόφιμα και αλκοολούχα ποτά, ή επικίνδυνες δραστηριότητες, όπως ιατρικές και αισθητικές θεραπείες, τζόγο, κρυπτονομίσματα κ.λπ.

Ως αποτέλεσμα των ελέγχων, 62% των ινφλουένσερς που ελέγχθηκαν, δηλαδή 358 ινφλουένσερς ενημερώθηκαν ότι θα υποστούν επί πλέον ελέγχους, από τις εθνικές τους αρχές, οι οποίες θα παρακολουθήσουν τη συμμόρφωσή τους με τη νομοθεσία.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ελπίζοντας στη συμμόρφωση, ζήτησε αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας και κυρώσεις.

Επίσης, οι καταναλωτές πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ποιους «ακολουθούμε» στο διαδίκτυο, ποιους πιστεύουμε, ποιους επιτρέπουμε να επηρεάζουν τις αγοραστικές, διατροφικές, καταναλωτικές μας συνήθειες. Δεν επιτρέπουμε να αποφασίζουν για εμάς, άνθρωποι που πληρώνονται για να μας επηρεάζουν. 

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ – ESMA) και οι εθνικές αρχές υπενθυμίζουν τις απαιτήσεις, που θεσμοθετήθηκαν με τον Κανονισμό για την κατάχρηση της αγοράς (Κανονισμός (ΕΕ) 596/2014) και οι οποίες εφαρμόζονται, όταν ανακοινώνεται μια επενδυτική σύσταση, στα κοινωνικά δίκτυα.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό αυτό, επενδυτική σύσταση μπορεί να είναι κάθε ανάρτηση, βίντεο, ή οποιοσδήποτε άλλος τρόπος επικοινωνίας, σε όλα τα μέσα, συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών δικτύων. Στη σύσταση αυτή, ένα άτομο συμβουλεύει, ή δίνει μια ιδέα, άμεσα, ή έμμεσα, για αγορά, ή πώληση χρηματοοικονομικών αγαθών, ή πώς να σχηματιστεί ένα χαρτοφυλάκιο από χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Όταν γίνεται μια ανάρτηση – επενδυτική σύσταση, στα κοινωνικά δίκτυα, πρέπει να διέπεται από διαφάνεια και ακρίβεια. Οι «επαγγελματίες» και οι «ειδικοί» που λειτουργούν, ως ινφλουένσερς, που ασχολούνται με τα χρηματοοικονομικά, πρέπει να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν τους κανόνες που θεσμοθέτησε ο παραπάνω κανονισμός, δηλαδή:

• Οι επενδυτικές συστάσεις πρέπει να περιλαμβάνουν στοιχεία των παραγωγών των συστάσεων, όπως όνομα, τίτλος εργασίας όλων όσοι εμπλέκονται, ημερομηνία και ώρα της σύστασης.
• Οι ινφλουένσερς πρέπει να διασφαλίζουν την αντικειμενική παρουσίαση των επενδυτικών συστάσεων, δηλαδή να γίνονται ξεκάθαρα διακριτά τα δεδομένα του χρηματοοικονομικού μέσου, από την ερμηνεία, τις εκτιμήσεις, τις γνώμες.
• Οι ινφλουένσερς πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλες οι πηγές των πληροφοριών είναι αξιόπιστες και σε περίπτωση που υπάρχει κάποια αμφιβολία αυτή πρέπει να δηλώνεται ξεκάθαρα.
• Σε όλες τις επενδυτικές συστάσεις, πρέπει να δηλώνεται οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων, με τρόπο ξεκάθαρο, ώστε ο επενδυτής να το αντιλαμβάνεται. Όταν η σύσταση γίνεται μέσα από διαφορετικά κοινωνικά δίκτυα, σε καθένα από αυτά πρέπει να δηλώνεται η σύγκρουση συμφερόντων.
• Οι ινφλουένσερς πρέπει να δίνουν:
  • Μια περίληψη της αξιολόγησης, της μεθοδολογίας και των υποθέσεων που χρησιμοποιήθηκαν για την παρουσίαση των χρηματοοικονομικών προϊόντων,
  • Τη διάρκεια της επένδυσης,
  • Μια προειδοποίηση για τους κινδύνους,
  • Την προγραμματισμένη συχνότητα επικαιροποίησης της επενδυτικής σύστασης,
  • Την πληροφορία, εάν κατέχουν πάνω από το 0,5% του μετοχικού κεφαλαίου του εκδότη του χρηματοοικονομικού προϊόντος.

Οι καταναλωτές πρέπει να προσέχουμε και να ελέγχουμε αν αυτοί που μας καθοδηγούν σε σοβαρές αποφάσεις ζωής, πληρούν τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας! Δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τον καθένα, που βγαίνει στα κοινωνικά δίκτυα και το «παίζει» ειδικός και γνώστης. Το φάντασμα της υπερχρέωσης κρύβεται πίσω την εμπιστοσύνη μας σε άτομα που δεν την αξίζουν. 

Στις 2 Δεκεμβρίου 2022, οι Ευρωπαίοι νομοθέτες συμφώνησαν την αναθεώρηση της Οδηγίας για την καταναλωτική πίστη. Περιμέναμε αυτήν την αναθεώρηση, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι νέοι κανόνες προστατεύουν, καλύτερα, τους καταναλωτές, όταν αυτοί λαμβάνουν ένα δάνειο και εφαρμόζονται, σε όλα τα καταναλωτικά δάνεια, συμπεριλαμβανομένων των δανείων κάτω από 200 ευρώ, τα δάνεια leasing, τα δάνεια «αγόρασε τώρα – πλήρωσε αργότερα». Αυτές οι μορφές δανείων δημιουργούν, σήμερα, μεγάλα προβλήματα, στους καταναλωτές.

Αυστηροποιούνται, επίσης, οι κανόνες αξιολόγησης της δυνατότητας ενός καταναλωτή να λάβει καταναλωτικό δάνειο. Δεν επιτρέπεται, πλέον, να χορηγηθεί κανένα ποσό, εάν η αξιολόγηση είναι αρνητική. Έτσι, δε θα ωθούνται οι ευάλωτοι καταναλωτές, σε υπερχρέωση. Οι αξιολογήσεις αυτές θα βασίζονται, μόνο σε οικονομικά δεδομένα και δε θα περιλαμβάνουν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, όπως η υγεία. Σε περίπτωση που οι αξιολογήσεις γίνονται, με αυτοματοποιημένο τρόπο (π.χ. τεχνητή νοημοσύνη), οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται, για αυτό και θα μπορούν να αμφισβητήσουν την αξιολόγηση, ζητώντας ανθρώπινη παρέμβαση.

Οι καταναλωτές, που δυσκολεύονται οικονομικά θα μπορούν να αναβάλουν τις δόσεις για αργότερα, όπως και να λάβουν συμβουλές, για την αποπληρωμή του χρέους τους. Οι διαφημίσεις δανείων πρέπει να περιλαμβάνουν την προειδοποίηση: «Ο δανεισμός κοστίζει χρήματα». Επίσης, απαγορεύονται διαφημίσεις, που υπονοούν ότι ο δανεισμός βελτιώνει την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη.

Δυστυχώς, όμως, οι νέοι κανόνες δεν περιορίζουν τις υψηλότατες χρεώσεις των καταναλωτικών δανείων. Τα κράτη-μέλη απέρριψαν την αρχική πρόταση, για επιβολή πλαφόν, στις χρεώσεις, η οποία είχε προταθεί, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Επίσης, αρνητικό σημείο είναι ότι τα κράτη – μέλη θα ενσωματώσουν την Οδηγία αυτή μέχρι την 20^η Νοεμβρίου 2025 και θα αρχίσουν να την εφαρμόζουν από την 20^η Νοεμβρίου 2026. Μέχρι τότε, το πάρτι των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων θα συνεχίζεται, σε βάρος των καταναλωτών.

Τον Ιούνιο του 2024, η χώρα μας ξεκίνησε τη διαβούλευση, για την ενσωμάτωση της Οδηγίας, στην Ελληνική νομοθεσία.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών εκπροσωπείται, στην ομάδα εργασίας, για την ενσωμάτωση της Οδηγίας αυτής, από τον πρόεδρο του ΚΕ.Π.ΚΑ. κ. Νίκο Τσεμπερλίδη. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. ζήτησε:

• Η Οδηγία πρέπει να εφαρμοστεί σε όλες τις πιστώσεις καταναλωτικής πίστης. Τα δάνεια μικροποσών, συνήθως, λαμβάνονται από τους πλέον ευάλωτους καταναλωτές. Για το λόγο αυτό, οι μικροπιστώσεις δεν πρέπει να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας και της προστασίας που αυτή παρέχει.
• Πρέπει να απαγορευτούν συγκεκριμένες μορφές διαφημίσεων, που μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στους δανειολήπτες καταναλωτές, όπως για παράδειγμα ο τονισμός περιόδων χάριτος, ή της ευκολίας λήψης της πίστωσης, η αναφορά ότι η έκπτωση εξαρτάται από τη λήψη της πίστωσης, ή ότι η λήψη της πίστωσης θα καλυτερεύσει τη ζωή του δανειολήπτη.
• Πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για ειδικούς τρόπους που θα δίνονται οι εξηγήσεις των καταναλωτικών  δανείων: Μαγνητοφώνηση, γραφή braille, κλπ. Καθώς επίσης και εξηγήσεις των κινδύνων, για υπερχρέωση από δάνεια της μορφής  «Αγόρασε τώρα, πλήρωσε αργότερα», υπερανάληψης, leasing κλπ., τα οποία επιφέρουν υψηλότερες χρεώσεις από τα υπόλοιπα δάνεια.
• Πρέπει να απαγορευτεί η υποχρέωση του καταναλωτή να τηρεί τραπεζικό λογαριασμό, ή να συνάπτει ασφαλιστική σύμβαση, γιατί αυτές οι πρόσθετες υπηρεσίες αυξάνουν, κατά πολύ, το κόστος της πίστωσης.
• Πρέπει να προβλέπονται σύντομες περίοδοι, για την εφαρμογή του δικαιώματος στη λήθη, μετά το πέρας μακροχρόνιων θεραπειών, για τους καρκινοπαθείς καταναλωτές. Η επιβίωση των ασθενών με καρκίνο, ή άλλη σοβαρή ασθένεια, είναι από μόνη της ένα σοβαρό πρόβλημα. Δε χρειάζεται να επιβαρύνεται και να υφίστανται διακρίσεις, με τη μορφή των υψηλότερων ασφαλίστρων.
• Πρέπει να εισαχθούν πλαφόν, στο συνολικό κόστος των δανείων, όχι μόνο στο ύψος των επιτοκίων. Συνήθως, υψηλά κόστη κρύβονται στην καθυστέρηση πληρωμής, στα ασφάλιστρα, ή στη γρήγορα λήψη του δανείου.
• Πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι χρεώσεις που επιβάλλονται, στο δανειολήπτη, για μέτρα ρύθμισης δανείου σε καθυστέρηση, δεν υπερβαίνουν τα πραγματικά κόστη του δανειστή. Συχνά, οι καταναλωτές υποχρεώνονται να πληρώσουν υψηλό κόστος, για να διακανονίσουν το χρέος τους, το οποίο αυξάνει το αρχικό χρέος, αντί να παρέχει πραγματική βοήθεια.
• Πρέπει οι καταναλωτές που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, να έχουν εύκολη πρόσβαση, σε ανεξάρτητες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η ενσωμάτωση της Οδηγίας πρέπει να περιλαμβάνει λεπτομερή περιγραφή αρμοδιοτήτων, λειτουργίας, περιφερειακής διάρθρωσης και χρηματοδότησης αυτών των υπηρεσιών.
• Οι εποπτεύουσες Αρχές για την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής, πρέπει να έχουν τις κατάλληλες αρμοδιότητες και δυνάμεις, για να εμποδίζουν επικίνδυνα προϊόντα να τοποθετηθούν στην αγορά. Τα καταναλωτικά δάνεια μπορούν να οδηγήσουν, σε υπερχρέωση, τους καταναλωτές, προκαλώντας μεγάλη ζημία.

Στη σημερινή κρίση κόστους διαβίωσης, πολλοί καταναλωτές χρησιμοποιούν τα δάνεια καταναλωτικής πίστης, για να «φέρουν τις δύο άκρες σε μια». Είτε αυτά έχουν τη μορφή υπερανάληψης, είτε έχουν τη μορφή «Αγόρασε τώρα, πλήρωσε αργότερα», είτε τη μορφή συμβάσεων Leasing, συνοδεύονται από υπερβολικά κόστη και οι πιστωτές χρεώνουν ακόμα περισσότερο τους καταναλωτές, με οικονομικές δυσκολίες. Αποτέλεσμα ακόμα πιο άσχημη οικονομική κατάσταση για τους καταναλωτές.

Περιμένουμε το τελικό κείμενο της ελληνικής νομοθεσίας. 

Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) στοχεύει στη διατήρηση του θεμελιώδους δικαιώματος των ανθρώπων, για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παρόλα αυτά, οι καταναλωτές, οι Ενώσεις Καταναλωτών και άλλες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών αντιμετωπίζουν δυσανάλογα προβλήματα, όταν καταθέτουν παράπονα, στις αρμόδιες για τη προστασία των δεδομένων αρχές, ειδικά στις περιπτώσεις εναντίον εταιριών, που επεξεργάζονται δεδομένα καταναλωτών σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτά τα προβλήματα μπορούν να είναι αποφάσεις, που παίρνουν πολύ χρόνο για να επιδοθούν, ή ενστάσεις των εταιριών, που καθυστερούν τις διαδικασίες, ενώ συνεχίζουν τις παραβιάσεις ή ανεπαρκή δικαιώματα των καταγγελλόντων ώστε να υπερασπιστούν τα συμφέροντα τους, ακόμη και έλλειψη προγνωστικότητας, για τις πράξεις των αρχών, όταν χειρίζονται μια υπόθεση.

Τον Ιούλιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα Κανονισμό, που περιλάμβανε πρόσθετους διαδικαστικούς κανόνες, που σχετίζονται με την εφαρμογή του GDPR. Τον Απρίλιο του 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε τη θέση του, μετά την πρώτη ανάγνωση και τον Ιούνιο του 2024 το Συμβούλιο υιοθέτησε τη γενική θέση.

Ακολούθησαν οι συζητήσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών-μελών, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας, πριν ο Κανονισμός γίνει Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν ότι πρέπει να υπάρξουν τροποποιήσεις στην πρόταση της Επιτροπής, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική, να δίνει μεγαλύτερη προστασία δικαιωμάτων καθώς και νομική βεβαιότητα.

Ο τροποποιημένος Κανονισμός θα μπορεί να:

• Διασφαλίσει ότι τα προσωπικά δεδομένα των καταναλωτών προστατεύονται επαρκώς. Ο Κανονισμός πρέπει να είναι αποτρεπτικός, για τις μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας, ώστε να διασφαλίζεται η συμμόρφωσή τους με τη νομοθεσία.
• Καθορίσει ίσους όρους μεταξύ μικρομεσαίων επιχειρήσεων και πολυεθνικών εταιριών. Σήμερα, οι ΜΜΕ υπόκεινται σε αθέμιτο ανταγωνισμό από τις μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας, γιατί υπάγονται σε εθνικές διαδικασίες, που είναι πιο γρήγορες, από τις διασυνοριακές διαδικασίες, στις οποίες υπάγονται οι μεγάλες εταιρίες. Η έκθεση Ντράγκι, αναφέρει την ανάγκη να νικηθούν οι διαφορές, στην εφαρμογή του GDPR ανάμεσα στα κράτη-μέλη και την ανάγκη αυστηρότερης εφαρμογής του GDPR και σε συντομότερα χρονικά διαστήματα.

• Ελαχιστοποιήσει, το διοικητικό βάρος των εποπτικών αρχών, να εξορθολογήσει τις διαδικασίες χειρισμού και διερεύνησης παραπόνων και να ενθαρρύνει τη συνεργασία ανάμεσα στις αρχές, ώστε να χρησιμοποιούν τους περιορισμένους πόρους τους, πιο αποτελεσματικά.

Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ.- Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, πρότειναν τα παρακάτω, για την επίτευξη των παραπάνω στόχων:

1. Θέσπιση συγκεκριμένων χρονικών περιθωρίων τόσο για την επικεφαλή αρχή όσο και για όλες τις εμπλεκόμενες αρχές.
2. Εγγύηση του δικαιώματος της ακρόασης αυτού που καταθέτει το παράπονο, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.
3. Διασφάλιση ότι είναι εύκολο να καταθέτουν παράπονα, τόσο ιδιώτες, όσο και η κοινωνία των πολιτών και ότι οι έρευνες θα ξεκινούν έγκαιρα.
4. Προσαρμογή των διαδικαστικών απαιτήσεων στη διαφορετική πολυπλοκότητα και στις διαφορετικές επιπτώσεις των διάφορων υποθέσεων
5. Διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών προστασίας των προσωπικών δεδομένων και των νομοθετών, ώστε να αφαιρεθούν διαδικαστικά και νομικά εμπόδια.

Περιμένουμε την έκδοση του τροποποιημένου Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων. 

Η Ευρωπαϊκή Πράξη για τις ψηφιακές αγορές,  στις 27 Οκτωβρίου του 2022, έγινε Ευρωπαϊκή νομοθεσία και τέθηκε σε ισχύ, στις 16 Νοεμβρίου 2022. Η εφαρμογή της Πράξης έγινε στις αρχές του 2024. Η Πράξη αυτή προσφέρει στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές και μεγαλύτερη προστασία, στο διαδίκτυο. Αυτό, όμως, θα γίνει πραγματικότητα μόνον εφόσον η Πράξη αυτή εφαρμοστεί, σωστά και με αυστηρότητα.

Η Πράξη για τις ψηφιακές αγορές προσφέρει, στους καταναλωτές, περισσότερες επιλογές, όταν χρησιμοποιούν εφαρμογές και διαδικτυακές υπηρεσίες, καλύτερα αποτελέσματα όταν κάνουν αναζήτηση, ή ψωνίζουν από ηλεκτρονικά καταστήματα και περισσότερο έλεγχο των προσωπικών τους δεδομένων. Η Πράξη αυτή, από τις 7 Μαρτίου 2024, απαιτεί οι ρυθμιστές πρόσβασης (μεγάλες συστημικές διαδικτυακές πλατφόρμες) να:

• Δίνουν πρόσβαση, στους καταναλωτές, σε καλύτερες προσφορές, όταν ψωνίζουν από ηλεκτρονικά καταστήματα, καθώς οι ρυθμιστές πρόσβασης δεν επιτρέπεται να εξασφαλίζουν ευνοϊκή κατάταξη, για τις υπηρεσίες και τα προϊόντα, που προσφέρουν οι ίδιοι οι ρυθμιστές πρόσβασης σε σχέση με παρόμοιες υπηρεσίες, ή προϊόντα που προσφέρονται από τρίτους, στην πλατφόρμα του ρυθμιστή.
• Παρέχουν, στους καταναλωτές, περισσότερο έλεγχο των προσωπικών τους δεδομένων, όπως τη δυνατότητα να απαγορεύσουν, σε μια διαδικτυακή αγορά, ή σε μια εφαρμογή κοινωνικών δικτύων να συλλέξει τα στοιχεία τους, για να τα χρησιμοποιήσει, για προσωποποιημένες διαφημίσεις.
• Παρέχουν, στους καταναλωτές, το δικαίωμα να εγγραφούν, σε μια διαδικτυακή υπηρεσία, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να εγγραφούν ταυτόχρονα σε κάποια άλλη υπηρεσία της ίδια εταιρίας.
• Μην εμποδίζουν την ακύρωση της εγκατάστασης προ εγκατεστημένου λογισμικού, ή εφαρμογών από τους χρήστες, εφόσον το επιθυμούν.
• Παρέχουν, στους καταναλωτές, το δικαίωμα να εγκαθιστούν καταστήματα εφαρμογών (app stores) τρίτων και όχι μόνο αυτά, που είναι, ήδη, προ εγκατεστημένα,  όταν αγοράζουν το κινητό τους.
• Παρέχουν, στους καταναλωτές, το δικαίωμα να επιλέξουν μηχανές αναζήτησης και προγράμματα περιήγησης, που προτιμούν και να αλλάξουν μηχανή αναζήτησης, ή πρόγραμμα περιήγησης, όταν το θελήσουν.
• Παρέχουν, στους καταναλωτές, περισσότερες επιλογές συστημάτων πληρωμών.
• Παρέχουν, στους καταναλωτές, τη δυνατότητα να διακόπτουν εύκολα τις υπηρεσίες του ρυθμιστή πρόσβασης, χωρίς να υπάρχουν «σκοτεινά μοτίβα» (Τα “σκοτεινά μοτίβα”, ή ο χειριστικός σχεδιασμός είναι χαρακτηριστικά του σχεδιασμού του περιβάλλοντος του χρήστη, που τον χειραγωγούν να κάνει επιλογές, που ωφελούν τον πάροχο υπηρεσιών και όχι τον καταναλωτή. Αυτά περιλαμβάνουν συγκεκριμένες επιλογές, που είναι ευκολότερες, για τον καταναλωτή, από άλλες, παγίδευση των καταναλωτών, ώστε να δώσουν τη συναίνεσή τους για τη χρήση των προσωπικών δεδομένων και άλλες καταχρηστικές πρακτικές. Π.χ. Οι καταναλωτές, που επιθυμούν να διαγραφούν, από υπηρεσίες του παρόχου, αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό εμποδίων, μεταξύ των οποίων, σύνθετα μενού πλοήγησης, δύσκολη διατύπωση, μπερδεμένες επιλογές και επαναλαμβανόμενες προσπάθειες αποτροπής. Οι πάροχοι μπορούν και χειραγωγούν τους χρήστες τους, μέσω της διατύπωσης και των γραφικών, κάνοντας όλη τη διαδικασία δύσκολη και υπερβολικά δυσνόητη.), που να τους αποθαρρύνουν.

Οι καταναλωτές πρέπει να επικαιροποιήσουν τα κινητά τους και τα λειτουργικά τους συστήματα, για να έχουν αυτά τα οφέλη.

Κάποιες από τις μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας, οι μεγάλες πλατφόρμες, δηλαδή οι ρυθμιστές πρόσβασης (Amazon και Zalando) καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να παρακάμψουν την Πράξη για τις ψηφιακές αγορές, να στερήσουν από τους καταναλωτές τις νέες επιλογές και να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους, που πηγάζουν από την Πράξη αυτή.

Για το λόγο αυτό, η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας θα συμμορφωθούν με τους κανόνες.

Παρακολουθούμε την εφαρμογή και θα παρέμβουμε όποτε και αν χρειαστεί. 

Ψηφιακό αποτύπωμα είναι μια σειρά από πληροφορίες, που αφήνουμε πίσω μας, στο διαδίκτυο, όταν πλοηγούμαστε σε ιστοσελίδες, παιχνίδια, εφαρμογές. Για παράδειγμα, όταν:

• Ανεβάζουμε φωτογραφίες στα κοινωνικά δίκτυα,
• Χρησιμοποιούμε πλατφόρμες αναπαραγωγής μουσικής,
• Κάνουμε «like» σε περιεχόμενα άλλων χρηστών,
• Ανακοινώνουμε την παρουσία μας, σε διάφορα σημεία,
• Αγοράζουμε ένα ζευγάρι παπούτσια κ.λπ..

Όλα τα παραπάνω συνεισφέρουν στο σχηματισμό του ψηφιακού μας αποτυπώματος. Κάθε δράση μας μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός παζλ, με τη διαδικτυακή μας δραστηριότητα και να πει μια ιστορία για εμάς. Όσο περισσότερο δραστηριοποιούμαστε στο διαδίκτυο, τόσο περισσότερο μεγαλώνει το ψηφιακό μας αποτύπωμα.

Πολύ συχνά, γνωρίζουμε τι είδος πληροφορία ανεβάζουμε στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, όταν ανεβάζουμε φωτογραφίες, βίντεο δικά μας, ή των φίλων μας, ή της οικογένειάς μας, ή όταν δίνουμε τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου, σε μια ιστοσελίδα, για να πάρουμε μια προσφορά, για κάτι που θέλουμε να αγοράσουμε.

Όμως, το ψηφιακό μας αποτύπωμα περιέχει, επίσης, πληροφορίες για εμάς που δε θα τις φανταζόμαστε. Για παράδειγμα:

• Οι ιστοσελίδες συλλέγουν πληροφόρηση, για το πόσες φορές επισκεφτήκαμε μια ιστοσελίδα, την τοποθεσία, ή την διεύθυνση ΙΡ μας.
• Οι πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων χρησιμοποιούν τα «like» μας, τις κοινοποιήσεις μας, τα σχόλιά μας, για να μας αποστείλουν στοχοποιημένο σε εμάς περιεχόμενο, το οποίο πιστεύουν ότι θέλουμε να δούμε, ή να μάθουμε.

Όλες αυτές οι πληροφορίες για εμάς μπορούν να εντοπιστούν.

Κάποιες εταιρίες κρατούν αυτές τις πληροφορίες, ώστε να μας παρέχουν υπηρεσίες προσωποποιημένες. Για παράδειγμα:

• Οι πλατφόρμες αναπαραγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων συλλέγουν τα προσωπικά μας δεδομένα, για να θυμούνται ποιο επεισόδιο τηλεοπτικής σειράς παρακολουθούμε, ή για να μας προτείνουν εκπομπές, σχετικές με αυτές που έχουμε, ήδη, παρακολουθήσει.
• Οι πλατφόρμες αναπαραγωγής μουσικής κάνουν τα ίδια, για να δημιουργήσουν κατάλογο μουσικών έργων, για εμάς.
• Οι πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων χρησιμοποιούν τα δεδομένα μας για να μας δείξουν περιεχόμενο που πιστεύουν ότι μας ενδιαφέρει.

Πρέπει να έχουμε, πάντοτε, στο μυαλό μας, ότι οι πληροφορίες μας είναι εξαιρετικά πολύτιμες, για αυτές τις εταιρίες. Χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες, για να μας εκθέσουν σε περισσότερο περιεχόμενο από αυτό που επιθυμούμε και να μας κρατήσουν σε μια εφαρμογή, ή πλατφόρμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Για αυτό, ας έχουμε πάντοτε στο μυαλό μας ότι οι δωρεάν εφαρμογές και υπηρεσίες ΔΕΝ είναι δωρεάν αφού πληρώνουμε με τις πληροφορίες για εμάς.

Το να αφήνουμε πίσω μας το ψηφιακό μας αποτύπωμα, δεν είναι απαραίτητα κακό. Υπάρχουν και οφέλη. Κάποια στιγμή, κάποια έκτακτη ανάγκη μας αναγκάζει να «βγούμε» από το ηλεκτρονικό κατάστημα, όπου ψωνίζαμε και, όμως, όταν γυρνάμε όλα όσα είχαμε αγοράσει, μας περιμένουν στο καλάθι των αγορών μας.

Όμως, το βασικό είναι να γνωρίζουμε ότι το ψηφιακό μας αποτύπωμα, επειδή είναι μόνιμο, μπορεί να διαμορφώσει τη φήμη και την εικόνα μας στο διαδίκτυο, που είναι εξίσου σημαντικές με αυτές εκτός διαδικτύου. Για αυτό, πρέπει να:

• Δηλώνουμε την πραγματική μας ηλικία: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας, για τα προσωπικά δεδομένων των ανηλίκων. Μπορούμε να επωφεληθούμε από αυτά, δηλώνοντας την πραγματική μας ηλικία.
• Δεν επιτρέπουμε να «ψαρεύουν» περισσότερες πληροφορίες, από όσες χρειάζονται: Συνήθως το προεπιλεγμένο κουμπί είναι μεγάλο και χρωματιστό, αλλά απαιτεί να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες από το άλλο που είναι άχρωμο και δύσκολο να βρεθεί. Πάντοτε επιλέγουμε αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε άνετα και όχι αυτό που βρίσκουμε εύκολα.
• Κάνουμε την επιλογή «ιδιωτικό (private)» για το προφίλ μας , ώστε μόνο οι φίλοι να μπορούν να δουν τι μας αρέσει, τι ανεβάζουμε και τι μοιραζόμαστε: Εάν ο λογαριασμός μας είναι «δημόσιος (public)» όλοι θα μπορούν να δουν τι ανεβάζουμε και τι λέμε, ακόμη και άνθρωποι που δεν έχουν λογαριασμό στη συγκεκριμένη πλατφόρμα. Και μετά όλα μπορούν να γίνουν «viral» και αφού δημοσιοποιήθηκαν δεν «ξεδημοσιοποιούνται».
• Χρησιμοποιούμε τις ρυθμίσεις ιδιωτικότητας: Απενεργοποιούμε αυτές τις ρυθμίσεις, εάν δε θέλουμε τις πλατφόρμες να συλλέγουν δεδομένα για τη δραστηριότητά μας στις διάφορες εφαρμογές. Έτσι περιορίζουμε τον όγκο των πληροφοριών που συλλέγονται για εμάς, ενώ μπορούμε να ενημερωθούμε για επίκαιρο περιεχόμενο.
• Σκεφτόμαστε πολύ σοβαρά, πριν αποφασίσουμε να ανακοινώσουμε την παρουσία μας, σε διάφορα σημεία: Αυτή η ενέργεια μπορεί να είναι επικίνδυνη, επομένως απενεργοποιούμε τις ρυθμίσεις τοποθεσίας, εφόσον δεν τις χρειαζόμαστε.

πηγή: Ιρλανδική Αρχή Προστασίας Δεδομένων 

Οι απατεώνες του διαδικτύου ψάχνουν, συνεχώς, για μεθόδους, με τις οποίες μπορούν να εξαπατήσουν τους χρήστες του διαδικτύου. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο προστασίας Καταναλωτών εξήγησε, στους χρήστες διάφορες μορφές της απάτης που είναι γνωστή, ως ηλεκτρονικό ψάρεμα και έδωσε συμβουλές για την αποφυγή τους.

Οι κώδικες QR (Quick Response) – κώδικες γρήγορης απόκρισης είναι γραμμωτοί κώδικες (barcodes) δύο κατευθύνσεων, που μπορούν να σαρωθούν - σκαναριστούν με ένα έξυπνο κινητό, ή με ένα  σαρωτή (scanner). Αυτοί οι κώδικες διαφέρουν από τους γραμμωτούς κώδικες, που βρίσκονται πάνω στα περισσότερα προϊόντα των σούπερ μάρκετ, γιατί μπορούν να αποθηκεύσουν μεγάλο όγκο δεδομένων, μπορούν να διαβαστούν ακόμα και αν είναι μερικώς καταστραμμένοι, ανταποκρίνονται γρήγορα και με άνεση για τους χρήστες και μπορούν να σαρωθούν και σε οθόνες και σε χαρτί.

Οι κώδικες QR έχουν παρουσιάσει μεγάλη ανάπτυξη, τα τελευταία χρόνια. Έχουν εμφανιστεί σε όλους τους τομείς της ζωής μας, από τα μενού των εστιατορίων, μέχρι τις πληρωμές προϊόντων και υπηρεσιών διαδικτυακά και εκτός διαδικτύου καθώς και την πρόσβαση σε διάφορες ιστοσελίδες. Η βιομηχανία χρησιμοποίησε τους κώδικες QR, ειδικά στην επεξεργασία πληρωμών, στη διαφήμιση και προώθηση αγαθών και έτσι, βλέπουμε τέτοιους κώδικες, σε δημόσιους χώρους, σε  εστιατόρια, σε φυλλάδια, σε αυτοκόλλητα, αλλά και στο κινητό μας και στα εισερχόμενα ηλεκτρονικά μας μηνύματα,  και στα κοινωνικά δίκτυα.

Υπάρχουν δύο μορφές κωδίκων QR. Η στατική, που περιέχει πληροφόρηση, που δεν αλλάζει και η δυναμική, που περιέχει μια διεύθυνση URL, που οδηγεί σε ένα διακομιστή (server), όπου έχει αποθηκευτεί η πληροφορία, η οποία μπορεί να αλλάζει και έτσι ο χρήστης λαμβάνει την πιο πρόσφατη πληροφόρηση.

Οι απατεώνες, όμως, ψάχνουν, συνεχώς για μεθόδους, με τις οποίες μπορούν να εξαπατήσουν τους χρήστες του διαδικτύου. Έτσι αναπτύχθηκαν:

• Το Phishing είναι ένα δημοφιλές εργαλείο των απατεώνων του διαδικτύου, για να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα. Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται, συνήθως, μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων (email). Τα μηνύματα αυτά περιέχουν είτε ένα  σύνδεσμο – λινκ, είτε ένα συνημμένο έγγραφο, τα οποία ο ανυποψίαστος χρήστης ανοίγει, ή κατεβάζει. Οι απατεώνες ελπίζουν ότι έτσι θα κλέψουν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, από τον υπολογιστή του χρήστη, όπως οικονομικές πληροφορίες, ή τα στοιχεία ταυτοποίησης. 
• Το Vishing, ή Voice Phishing (φωνητικό «ψάρεµα»): Ένας απατεώνας δημιουργεί αυτόματο φωνητικό σύστημα,  για να πραγματοποιεί φωνητικές κλήσεις στους χρήστες τηλεφώνου και να ζητάει προσωπικές πληροφορίες. Η φωνητική κλήση δημιουργεί την αίσθηση επείγουσας ανάγκης  στο χρήστη να κάνει κάποια πράξη και να παράσχει πληροφορίες για αυτήν.
• Το Smishing, που σημαίνει SMS Phishing (SMS-«ψάρεµα»): Στέλνεται μήνυμα στο κινητό του χρήστη, που απαιτεί από το χρήστη να κάνει, επειγόντως, κάποια πράξη, συνήθως να καλέσει κάποιο αριθμό τηλεφώνου, ή να επισκεφθεί έναν δικτυακό τόπο όπου του ζητάνε να παράσχει προσωπικές πληροφορίες, όπως κωδικούς, ή πληροφορίες πιστωτικής κάρτας για να γίνει κάποια πράξη.
• Το Quishing: Οι δυναμικοί κώδικες QR προσφέρουν στους απατεώνες την ευκαιρία να χειραγωγήσουν το νόμιμο κώδικα QR, αλλάζοντας τη διεύθυνση URL και οδηγώντας το χρήστη σε κακόβουλη ιστοσελίδα, ή επισυνάπτοντας ένα έγγραφο γεμάτο με ιούς, το οποίο κατεβάζει ο χρήστης, ή οδηγώντας το χρήστη σε ψεύτικες ιστοσελίδες πληρωμής. Αυτοί οι κώδικες QR μπορούν να «φυτευτούν» στο σώμα ενός email, ή σε επισυναπτόμενο έγγραφο, αλλά μπορούν να βρίσκονται και σε δημόσιους χώρους. Αφού σκαναριστεί ο κώδικας QR, ζητούνται από το χρήστη ευαίσθητες πληροφορίες, όπως για τους τραπεζικούς του λογαριασμούς, ή να κατεβάσει κάποιο πρόγραμμα, ή κάποια εφαρμογή, που περιέχουν κακόβουλο λογισμικό. Πολύ συχνά, το κατέβασμα γίνεται αυτόματα, αμέσως μόλις σκαναριστεί ο κωδικός QR και μολύνεται η συσκευή του χρήστη.

Στο Τέξας των Η.Π.Α., οι απατεώνες κόλλησαν αυτοκόλλητα, με ψεύτικους κωδικούς  QR, σε σημεία πληρωμής πάρκινγκ. Οι οδηγοί σκάναραν τους κωδικούς και οδηγούνταν σε ιστοσελίδες, όπου έδιναν τα στοιχεία της κάρτας τους, όχι στο διαχειριστή του πάρκινγκ για να πληρωθεί, αλλά στους χάκερς. Μια παρόμοια περίπτωση συνέβη στην Ατλάντα, το Φεβρουάριο του 2022, όταν οι οδηγοί βρήκαν ψεύτικες κλήσεις, για παράνομο παρκάρισμα,  με κωδικούς  QR, στα αυτοκίνητά τους, όπου υποτίθεται ότι θα πλήρωναν το πρόστιμο.

Χρειάζεται προσοχή!

• Δεν ανοίγουμε email, από άγνωστο αποστολέα. Αν ο αποστολέας μας φαίνεται γνωστός, αλλά το περιεχόμενο του μας φαίνεται περίεργο δεν ανοίγουμε λινκ που περιέχονται στο μήνυμα, ούτε κατεβάζουμε συνημμένα έγγραφα.
• Αποφεύγουμε να σκανάρουμε κωδικούς QR, από αγνώστους, ειδικά αν μας δίνουν θελκτικές ευκαιρίες, προσφορές και εκπτώσεις.
• Βεβαιωνόμαστε ότι η εφαρμογή που θα κατεβάσουμε όταν θα σκανάρουμε κωδικούς QR, είναι αξιόπιστη. Οι απατεώνες μπορεί να χρησιμοποιήσουν ακόμα και ψεύτικες επικαιροποιήσεις εφαρμογών, για να μολύνουν τους χρήστες με κακόβουλο λογισμικό.
• Προσέχουμε τι πληροφορίες δίνουμε, αφού σκανάρουμε κάποιο κωδικό QR. Αν μας φανεί κάτι που μας ζητάνε περίεργο, ή υπερβολικό, διακόπτουμε, αμέσως, τη σύνδεση, χωρίς να δώσουμε καμιά πληροφορία.
• Διπλό - ελέγχουμε το λινκ πριν μπούμε στην ιστοσελίδα, που μας οδηγεί το σκανάρισμα του κωδικού QR. Είναι πολύ χρήσιμο να δακτυλογραφήσουμε το λινκ, στη δική μας μηχανή αναζήτησης, και όχι να ανοίξουμε το λινκ που μας δίνει ο σκαναρισμένος κωδικός QR.

Πηγή: Belgian economy ministry  

Στις 12 Σεπτεμβρίου 2024, η BEUC- Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών και 17 Ενώσεις Καταναλωτών-μέλη της BEUC (Testachats – Βέλγιο, Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών- Κύπρος, CLCV και UFC- Que Choisir – Γαλλία, Konsumentforbundet- Φιλανδία, VZBV- Γερμανία, ΕΚΠΟΙΖΩ και ΚΕ.Π.ΚΑ. – Ελλάδα, Consumetenbond-Ολλανδία, Forbrukerradet – Νορβηγία, FK- Πολωνία, DECO- Πορτογαλία, Sveriges Konsumenter- Σουηδία, FRC-Ελβετία, ASUFIN, CECU & OCU- Ισπανία) υπέβαλλαν καταγγελία, στις Ευρωπαϊκές Αρχές εναντίον των εταιριών βιντεοπαιχνιδιών, Activision Blizzard, Electronic Arts, Epic Games, Mojang Studios, Roblox Corporation, Supercell & Ubisoft, για αθέμιτες πρακτικές.

Οι εταιρίες αυτές βρίσκονται πίσω από βιντεοπαιχνίδια, όπως Fortnite, EA Sports FC 24, Minecraft και Clash of Clans. Σύμφωνα με την ανάλυση, που έκαναν οι Ενώσεις Καταναλωτών, οι έμποροι παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών.

Πάνω από τους μισούς καταναλωτές, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παίζουν, τακτικά, βιντεοπαιχνίδια. Τα παιδιά παίζουν ακόμα περισσότερο και μάλιστα το 84% των παιδιών από 11 έως 14 χρονών παίζει βιντεοπαιχνίδια.

Οι εταιρίες βιντεοπαιχνιδιών ανέπτυξαν νέα επιχειρηματικά μοντέλα, που βασίζονται όλο και περισσότερο στις αγορές εντός των βιντεοπαιχνιδιών, που περιλαμβάνουν εικονικά νομίσματα. Τα «προνομιακά» νομίσματα είναι ευρέως διαδεδομένα στα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην αγορά. Μια έρευνα σε 50 βιντεοπαιχνίδια, που παιζόντουσαν περισσότερο, το 2023, δείχνει ότι 21 από αυτά (42%), περιλαμβάνουν «προνομιακά» νομίσματα. Και μάλιστα 8 από αυτά τα 21 βιντεοπαιχνίδια, φέρουν σήμανση ότι μπορούν να τα παίζουν παιδιά 12 ετών, ή και μικρότερα. Το 2020, οι αγορές νομισμάτων εντός των βιντεοπαιχνιδιών απέφεραν πάνω από 50 δις. δολάρια, παγκοσμίως. Οι αγορές εντός παιχνιδιών αποφέρουν περισσότερα έσοδα από την κινηματογραφική και μουσική βιομηχανία μαζί.

Οι καταναλωτές αγοράζουν εικονικά ψηφιακά νομίσματα, τα οποία δίνουν στους παίκτες  πλεονεκτήματα που θα τους βοηθήσουν να προχωρήσουν, στο παιχνίδι, σε επόμενα επίπεδα.

Η καταγγελία της BEUC στο Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Αρχών για την Επιβολή της Νομοθεσίας για την Προστασία των καταναλωτών, αποκαλύπτει πως η βιομηχανία βιντεοπαιχνιδιών μεγιστοποιεί τα χρήματα που ξοδεύουν οι καταναλωτές, χρησιμοποιώντας τα «προνομιακά» νομίσματα εντός του παιχνιδιού.

Η BEUC και οι Ενώσεις Καταναλωτών εντόπισαν τα παρακάτω:

• Οι καταναλωτές δεν μπορούν να δουν το πραγματικό κόστος των ψηφιακών αντικειμένων και έτσι οδηγούνται σε υπερβολικά έξοδα.: Η έλλειψη διαφάνειας της τιμής των «προνομιακών» νομισμάτων και η ανάγκη να αγοραστούν επιπλέον νομίσματα, οδηγούν τους καταναλωτές να ξοδεύουν περισσότερο. Οι αγορές εντός βιντεοπαιχνιδιών πρέπει να παρουσιάζονται σε πραγματικά χρήματα (πχ. Ευρω), ή τουλάχιστον να παρουσιάζουν την ισοτιμία με πραγματικά χρήματα.
• Οι ισχυρισμοί των εταιριών ότι οι παίκτες προτιμούν τα «προνομιακά» νομίσματα εντός των βιντεοπαιχνιδιών, είναι λάθος: Πολλοί καταναλωτές θεωρούν αυτή την περιττή πρακτική παραπλανητική και προτιμούν να αγοράζουν αντικείμενα με πραγματικά χρήματα.
• Συχνά, τα δικαιώματα των καταναλωτών δε γίνονται σεβαστά, όταν χρησιμοποιούν «προνομιακά» νομίσματα, εντός των παιχνιδιών, γιατί οι καταναλωτές δεσμεύονται με καταχρηστικούς όρους, που ευνοούν αυτούς που έχουν αναπτύξει το βιντεοπαιχνίδι.
• Τα παιδιά είναι ακόμα πιο ευάλωτα, σε αυτές τις χειριστικές πρακτικές. Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα παιδιά στην Ευρώπη ξοδεύουν κατά μέσο όρο, 39 ευρώ το μήνα, για αγορές εντός των παιχνιδιών. Είναι οι παίκτες που παίζουν περισσότερο και παρασύρονται ευκολότερα από τα εικονικά νομίσματα, επειδή έχουν περιορισμένες χρηματοοικονομικές γνώσεις.

Παρά το γεγονός, ότι η βιομηχανία βιντεοπαιχνιδιών, έχει σε μεγάλο βαθμό αποφύγει το ρυθμιστικό έλεγχο, οι νομοθέτες πρέπει να δράσουν άμεσα. Παρά το γεγονός ότι ο κόσμος των παιχνιδιών είναι εικονικός, οι νομοθέτες πρέπει να ξεκαθαρίσουν ότι είναι απαραίτητο να τηρεί κανόνες που εφαρμόζονται στον πραγματικό κόσμο.

Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. ζητήσαμε από τις Αρχές να διασφαλίσουν ότι οι έμποροι παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες και παρέχουν στους καταναλωτές ασφαλή περιβάλλοντα παιχνιδιών.

Παρακολουθούμε την καταγγελία και περιμένουμε τα συμπεράσματα και τις κινήσεις των Αρχών 

Το Νοέμβριο του 2023, η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών καταθέσαμε καταγγελία, εναντίον της Meta,  στο Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Αρχών, για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών.

Η Meta είχε ζητήσει, από τους χρήστες των πλατφορμών Facebook και Instagram, είτε να δώσουν τη  συγκατάθεσή τους, για τη συλλογή και επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων για εμπορικούς και διαφημιστικούς σκοπούς, είτε να πληρώσουν για να μη βλέπουν διαφημίσεις. Η πρακτική αυτή αποτελούσε αθέμιτη εμπορική πρακτική.

Στις 22 Ιουλίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εθνικές Αρχές προστασίας των καταναλωτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (δηλαδή το Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών) ανακοίνωσαν ότι έχουν αναλάβει δράση εναντίον της Meta, για την πολιτική της «ή συναινείς, ή πληρώνεις», προς τους χρήστες των πλατφορμών Facebook και Instagram.

Οι εθνικές Αρχές, με επιστολή τους, ζήτησαν από τη Meta, να προτείνει λύσεις, για το πρόβλημα αυτό. Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. είμαστε ικανοποιημένοι, με αυτήν την εξέλιξη. Όμως, η Meta πρέπει να προτείνει λύσεις και να τις ελέγξει πριν την εφαρμογή τους. Η Meta πρέπει να επιδείξει τη συμμόρφωσή της, με την υφιστάμενη νομοθεσία. Παράλληλα, οι Αρχές πρέπει να επιβάλουν στη Meta, αποτρεπτικά μέτρα, ώστε να συμμορφώνεται με το Δίκαιο Καταναλωτή και την υπόλοιπη νομοθεσία, όπως η Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές και ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων.

Παρακολουθούμε την εξέλιξη της καταγγελίας μας. 

Καταναλώτρια, μέλος του ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, έλαβε ξαφνικά email, από γνωστή εταιρία λογισμικού προστασίας υπολογιστών (υποτίθεται), με το οποίο την πληροφορούσαν ότι χρέωσαν το λογαριασμό της, με το ποσό των 659,99 δολαρίων Η.Π.Α., το οποίο αντιστοιχούσε σε ετήσια συνδρομή.

Η καταναλώτρια έλεγξε τον αποστολέα του μηνύματος, την υπογραφή του και την ασφάλεια του μηνύματος. Από αυτή τη μικρή έρευνα, συμπέρανε ότι επρόκειτο για απάτη και επικοινώνησε, αμέσως, με την τράπεζά της.

Η τράπεζα τη διαβεβαίωσε ότι δεν έχει γίνει καμιά χρέωση, ούτε στο λογαριασμό, ούτε στις κάρτες της και της ζήτησε να αποστείλει το συγκεκριμένο email, για περαιτέρω έλεγχο, από την ασφάλεια της τράπεζας.

Λίγες μέρες αργότερα, η καταναλώτρια έλαβε email, από την τράπεζά της, με τη διαβεβαίωση ότι δεν έγινε κάποια χρέωση και με μια σειρά χρήσιμες συμβουλές, τις οποίες το ΚΕ.Π.ΚΑ. δημοσιοποιεί:

• Δεν απαντάμε, ποτέ, σε άγνωστα emails, sms, ή κλήσεις, που μας ζητούν τα στοιχεία των λογαριασμών μας και τον καταχωρημένο αριθμό του κινητού μας τηλεφώνου. Σε περίπτωση που έχουμε, ήδη, απαντήσει σε τέτοιου είδους κλήση, email, ή sms και έχουμε δώσει τα στοιχεία μας, επικοινωνούμε, αμέσως, με την τράπεζά μας και δε χρησιμοποιούμε το Internet Banking της Τράπεζας, μέχρι να λάβουμε οδηγίες, από την Τράπεζά μας.
• Αν κάποιος μας καλέσει, από άγνωστο αριθμό και ισχυρίζεται ότι είναι από γνωστή εταιρεία πληροφορικής και τηλεφωνεί για διόρθωση βλάβης, χωρίς εμείς να έχουμε δηλώσει βλάβη του υπολογιστή μας, πρέπει να διακόψουμε, αμέσως, την κλήση.
• Δε μπαίνουμε σε συνδέσμους (links) ιστοσελίδων και δεν ανοίγουμε συνημμένα αρχεία, που μπορεί να λάβουμε, από άγνωστους αποστολείς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
• Ελέγχουμε, προσεκτικά, τον αποστολέα emails. Οι απατεώνες, συχνά, μιμούνται και χρησιμοποιούν στοιχεία νόμιμων επιχειρήσεων και οργανισμών. Αν λάβουμε κάποιο email, που υποτίθεται ότι προέρχεται από την τράπεζά μας, ελέγχουμε ότι ο αποστολέας είναι κάποια υπηρεσία της τράπεζας, αναζητώντας σε αυτό την ψηφιακή σήμανση (υπογραφή), που μας εγγυάται τον αποστολέα και το περιεχόμενο.
• Δε δίνουμε σε κανένα και δεν εισάγουμε, σε άγνωστες ιστοσελίδες, τους κωδικούς e-banking μας (username και password), ή αριθμούς καρτών.
• Όταν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το e-banking μας, βεβαιωνόμαστε ότι έχουμε επισκεφθεί την επίσημη ιστοσελίδα της Τράπεζάς μας.
• Οι τράπεζες, ποτέ και με κανέναν τρόπο, δεν θα μας ζητήσουν τους κωδικούς μας.
• Δε γράφουμε τον αριθμό του κινητού μας τηλεφώνου, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Ας έχουμε, πάντα, Στον υπολογιστή και στις συσκευές μας (tablet, έξυπνα κινητά), τις τελευταίες ενημερώσεις λειτουργικού και εφαρμογών. Ένα ενημερωμένο και αξιόπιστο πρόγραμμα προστασίας, από κακόβουλο λογισμικό, είναι απαραίτητο.
• Ποτέ μα ποτέ, δεν εγκαθιστούμε λογισμικό απομακρυσμένης διαχείρισης, που μπορεί να μας προτείνει κάποιος άγνωστος. 
• Αν το κινητό μας σταματήσει να λειτουργεί, για ασυνήθιστους λόγους, επικοινωνούμε, αμέσως, με τον πάροχο κινητής τηλεφωνίας μας. Μερικές φορές, μπορεί να «χάσουμε το σήμα» λόγω ευρύτερων προβλημάτων, που επηρεάζουν την υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας. Ωστόσο, είναι ασφαλέστερο να επικοινωνήσουμε, με τον πάροχο του δικτύου μας και να επιβεβαιώσουμε ότι δεν έχει απενεργοποιηθεί η κάρτα SIM μας.
• Πρέπει να ελέγχουμε, συχνά, τις κινήσεις των λογαριασμών μας.
• Σε περίπτωση που λάβουμε ύποπτο email, ενημερώνουμε την τράπεζά μας και αποστέλλουμε, σε αυτήν, το email αυτό.
• Είναι καλό να εγγραφούμε, στις υπηρεσίες που παρέχουν ειδοποιήσεις push, sms και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όταν εκτελούνται συναλλαγές μας.
• Κάποιες τράπεζες προτείνουν προγράμματα ασφάλισης, έναντι τυχόν διαδικτυακής απάτης. Διαβάζουμε προσεκτικά τη σύμβαση ασφάλισης, ζητάμε διευκρινήσεις και εξηγήσεις, πριν υπογράψουμε τη σύμβαση.

Περισσότερες πληροφορίες

• Προσοχή στις διαδικτυακές απάτες
• Απάτες στα κοινωνικά δίκτυα
• Εύκολος και γρήγορος πλουτισμός
• Τι μπορούμε να κάνουμε οι καταναλωτές εάν αντιμετωπίσουμε κάποιο πρόβλημα με αγορές σε πλατφόρμες
• Ο δωδεκάλογος του on line καταναλωτή
• Ου παντός πλειν ες Κόρινθον 

Η εκπροσώπηση των καταναλωτών, σε διάφορα όργανα, επιτροπές και φορείς, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, απορροφά ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπινων πόρων του ΚΕ.Π.ΚΑ. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, το 2024, εκπροσώπησαν τους καταναλωτές, σε όλους τους φορείς και τις επιτροπές, όπου έχουν οριστεί:

• Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ο.Κ.Ε.):
• κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως τακτικό μέλος
• κ. Ε. Κεκελέκη, ως αναπληρωματικό μέλος
• Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή και Αγοράς:
• κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως τακτικό μέλος
• Επιτροπή Διαβούλευσης Δήμου Θεσσαλονίκης:
• κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως τακτικό μέλος
• κ. Α. Αρσλάνογλου, ως αναπληρωματικό μέλος

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., επίσης, εκπροσώπησε τους καταναλωτές, σε συναντήσεις και διαβουλεύσεις, με τους παρακάτω φορείς:

Δελτία Τύπου

Εκδώσαμε 54 δελτία τύπου, με σκοπό να ενημερώσουμε τους καταναλωτές, για τα ακόλουθα θέματα:

• Νέες απαιτήσεις για τη σήμανση των χημικών ουσιών,
• Τρόποι καταπολέμησης της ακρίβειας,
• 2.802 παράπονα-καταγγελίες καταναλωτών στο ΚΕ.Π.ΚΑ.- 87.157,50 ευρώ ωφελήθηκαν οι καταναλωτές-μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ,
• Χρεώσεις διεθνών κλήσεων εντός της Ε.Ε,
• Διαφάνεια και πολιτικές βιωσιμότητας επιχειρήσεων,
• Μεγαλύτερη προστασία καταναλωτών όταν λαμβάνουν ένα δάνειο,
• Ένα μέλλον χωρίς τοξικές ουσίες,
• Ασφάλεια αποκριάτικων ειδών,
• 8 λύσεις για το αυξημένο κόστος ζωής,
• Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους ινφλουένσερς,
• Νέοι κανόνες λειτουργίας των αγορών ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου,
• Αυστηρή εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές,
• Σαρακοστιανά,
• Επιτυχίες ΚΕ.Π.ΚΑ. για το 2023,
• Πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής,
• Πυροτεχνήματα,
• Ανοιξιάτικες αλλεργίες,
• Δικαιώματα ταξιδιωτών,
• Σήμανση αλκοολούχων ποτών,
• Quishing: Νέα μορφή ηλεκτρονικής απάτης,
• 966 παράπονα-καταγγελίες καταναλωτών στο ΚΕ.Π.ΚΑ.- 116.552,28 ευρώ ωφελήθηκαν οι καταναλωτές-μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ., το πρώτο 4μηνο του 2024,
• Προστασία από το ψηφιακό αποτύπωμα,
• Ευρωεκλογές,
• Ινστιτούτα αδυνατίσματος,
• Παγωτά,
• Γυαλιά ηλίου,
• Σολάριουμ,
• Αντιηλιακά,
• Οργανωμένα ταξίδια,
• Δικαιώματα επιβατών αεροπορικών εταιριών,
• Δικαιώματα επιβατών σιδηροδρόμων,
• Δικαιώματα επιβατών ακτοπλοϊκών εταιριών,
• Αντιμετώπιση υψηλών θερμοκρασιών,
• Εκπτώσεις,
• Ασφαλείς διακοπές,
• Καλοκαιρινή διατροφή,
• Δικαιώματα καταναλωτών στα καταλύματα,
• Προστασία από διαρρήκτες,
• Ταξίδι με Ι.Χ.Ε.,
• Τατουάζ από μαύρη χέννα,
• Συμβουλές για το Δεκαπενταύγουστο,
• Συμβουλές για φοιτητές.
• Συμβουλές για τις σχολικές μας αγορές,
• Χειριστικές πρακτικές βιντεοπαιχνιδιών που κοστίζουν ακριβά στους καταναλωτές,
• Σχολικά κυλικεία,
• 1804 παράπονα-καταγγελίες καταναλωτών στο ΚΕ.Π.ΚΑ.- 139.182,80 ευρώ ωφελήθηκαν οι καταναλωτές-μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ, το πρώτο οχτάμηνο του 2024,
• Επιστροφή 7.500 ευρώ από κέντρο αισθητικής προσώπου και σώματος, σε μέλος του ΚΕ.Π.ΚΑ,
• Πετρέλαιο θέρμανσης,
• Πώληση καυσόξυλων,
• Χριστουγεννιάτικα στολίδια,
• Ασφάλεια παιχνιδιών,
• Οδηγίες και Χριστουγεννιάτικες αγορές,
• Ψηφιακές απάτες.

Διατηρούμε λογαριασμούς, στο Facebook, στο Instagram και στο Twitter όπου δημοσιεύουμε όλα τα δελτία τύπου μας. Στους λογαριασμούς αυτούς, δεχόμαστε ερωτήματα και καταγγελίες καταναλωτών, κυρίως, μη μελών του ΚΕ.Π.ΚΑ., τους οποίους καλούμε να γίνουν μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ. Επίσης, δημοσιεύουμε, συχνά, καλέσματα, για εγγραφή νέων μελών, στο ΚΕ.Π.ΚΑ. Οι φίλοι του ΚΕ.Π.ΚΑ., στο Facebook, στο Instagram και στο Twitter, στο τέλος του 2024, ανέρχονταν, σε περισσότερους, από 18.000. 

Μέσα στο 2024, τα μέλη του Δ.Σ. του ΚΕ.Π.ΚΑ. συμμετείχαν, σε 48 τηλεοπτικές, σε 28 ραδιοφωνικές εκπομπές και έδωσαν 5 συνεντεύξεις σε Πρακτορεία Τύπου και ηλεκτρονικά κανάλια. Το ίδιο χρονικό διάστημα, πετύχαμε 486 καταχωρήσεις δελτίων τύπου μας. Σύνολο: 567. Δυστυχώς, δεν είναι δυνατό να υπάρχουν ακριβή στοιχεία, για τις ηλεκτρονικές εφημερίδες και τις ενημερωτικές ιστοσελίδες, που χρησιμοποίησαν υλικό του ΚΕ.Π.ΚΑ., για την ενημέρωση των χρηστών τους.

Πολλές ιστοσελίδες ανάρτησαν σύνδεσμο, με την ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ. Δεν είναι, όμως, δυνατό να υπάρχουν ακριβή στοιχεία, για τον αριθμό αυτών των ιστοσελίδων. Έχουμε σταθερή συνεργασία, με αρκετά blogs και ιστοσελίδες, τα οποία αναδημοσιεύουν τα δελτία τύπου μας.

Στο πλαίσιο της δράσης μας, για την ενημέρωση των καταναλωτών και των φορέων (εθνικών και ευρωπαϊκών), τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕ.Π.ΚΑ., έδωσαν συνεντεύξεις, σε ραδιοφωνικούς σταθμούς (Flash FM, ΕΡΤ, Πρακτορείο FM, Ράδιο 1 Βόλος, Status FM, Alter, City FM, FM100, ΕΡΑ Λάρισας, ERΤ Echo, Δημοτικό ραδιόφωνο Αθηνών 9,84), σε τηλεοπτικά κανάλια (Agro TV, ERT News, Flash TV, TV 100, Βεργίνα TV, Εγνατία TV, ΕΡΤ3, Ναυτεμπορική TV, ΣΚΑΙ, Dion, Mega, ΕΡΤ3, Action 24) καθώς και σε εφημερίδες, περιοδικά, πρακτορεία και ηλεκτρονικές σελίδες (Έθνος, Gr Times, Politic.gr), με θέματα:

• Black Friday – Προσφορές,
• Αγροτικές κινητοποιήσεις,
• Αισχροκέρδεια,
• Ακρίβεια,
• Ασφάλεια αποκριάτικων ειδών,
• Ασφαλείς διακοπές,
• Αυξήσεις στα τρόφιμα,
• Αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα,
• Δικαίωμα στην επιδιόρθωση,
• Εκπτώσεις,
• Επιδημία πανώλης αμνοεριφίων,
• Ευρωπαϊκή ημέρα καταναλωτών,
• Καταγγελίες καταναλωτών στο ΚΕ.Π.ΚΑ.,
• Καταναλωτικά δάνεια,
• Λογαριασμοί ενέργειας,
• Μείωση Φ.Π.Α. στα τρόφιμα,
• Πασχαλινές αγορές,
• Πασχαλινό τραπέζι,
• Σαρακοστιανά είδη,
• Σχολικά είδη,
• Τουριστικές υπηρεσίες,
• Χρεώσεις τραπεζών. 

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. ενημέρωσε τους καταναλωτές, για την ασφάλεια των καλοκαιρινών διακοπών και τα δικαιώματα των ταξιδιωτών.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρείχε χρήσιμες συμβουλές, για τη νέα σχολική χρονιά, για τις σχολικές αγορές, για τα σχολικά κυλικεία,

Ενόψει του χειμώνα, ενημερώσαμε τους καταναλωτές για την προμήθεια πετρελαίου και καυσόξυλων.

Ενόψει Χριστουγέννων επανέλαβε την ετήσια εκστρατεία, για να ενημερώσει τους καταναλωτές, για την ασφάλεια των χριστουγεννιάτικων στολιδιών και τροφίμων, για τις χριστουγεννιάτικες αγορές, για την ασφάλεια των παιχνιδιών κ.λπ.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. ενημέρωσε τους καταναλωτές, δίνοντας χρήσιμες συμβουλές, για την ασφάλεια των αποκριάτικων ειδών.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρείχε συμβουλές, προς τους καταναλωτές, για τις πασχαλινές αγορές και για τα πυροτεχνήματα. 

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. εξέδιδε, σε διμηνιαία βάση, το περιοδικό «Καταναλωτικά Βήματα», ένα πραγματικό εργαλείο, για την ευαισθητοποίηση, την ενημέρωση και την προστασία των καταναλωτών. Η έκδοση του έντυπου περιοδικού γινόταν με ιδίους πόρους και εθελοντική δημοσιογραφία, διότι το ΚΕ.Π.ΚΑ. δε δέχτηκε, ποτέ και δε δέχεται διαφημίσεις, οι οποίες δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης της Οργάνωσής μας, από τους διαφημιζόμενους. Ωστόσο, από το 2015, σταματήσαμε την έκδοση του ηλεκτρονικού περιοδικού και το αντικαταστήσαμε με τετράμηνο ηλεκτρονικό περιοδικό, ώστε τα μέλη μας να γνωρίζουν, τις δραστηριότητές μας. Το έντυπο αυτό συντάσσεται, εθελοντικά, εξ’ ολοκλήρου, από το διοικητικό συμβούλιο του ΚΕ.Π.ΚΑ. και όπως είναι κατανοητό, γίνεται υπεράνθρωπη προσπάθεια να διατηρηθεί η έκδοσή του και η τακτικότητά του.

Κατά τη διάρκεια του 2024, αποστάλθηκαν στα μέλη μας, 4 ηλεκτρονικά περιοδικά:

• Απολογισμός 2023,
• Ιανουάριος – Απρίλιος 2024,
• Μάιος – Αύγουστος 2024 και
• Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 2024. 

Χρήσιμο εργαλείο, για την ενημέρωση των καταναλωτών, είναι η ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ. Το 2020 ολοκληρώθηκε η αναβάθμιση της ιστοσελίδας του ΚΕ.Π.ΚΑ. με την πολύτιμη βοήθεια και υποστήριξη της BEUC, στο πλαίσιο του προγράμματος Datactive. H νέα και ανανεωμένη ιστοσελίδα χρησιμοποιεί σύγχρονα εργαλεία για την ορθή, ασφαλή και σύγχρονη προβολή του περιεχομένου, είναι συμβατή με κινητά και tablet, έχει μεταφερθεί σε νέο server με υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας και έχουν ενεργοποιηθεί πιστοποιητικά SSL. Από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της αναβάθμισης της ιστοσελίδας του ΚΕ.Π.ΚΑ., περισσότεροι από 400.000 καταναλωτές, επισκέφθηκαν την ιστοσελίδα και άντλησαν πληροφόρηση. Ταυτόχρονα οι εργαζόμενοι, τα μέλη του Δ.Σ. και οι εθελοντές κάνουν έκτοτε και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024 μια τεράστια προσπάθεια επικαιροποίησης των άρθρων, που ξεπερνούν τα 3.500 άρθρα.

Οι πληροφορίες που δίνονται στην ιστοσελίδα μας, επικαιροποιούνται, συνεχώς. Επίσης, νέο υλικό προστίθεται, σε τακτικά χρονικά διαστήματα. 

Το 2024, λάβαμε μέρος, σε αρκετές έρευνες και μελέτες, για να καταγραφεί και να αναδειχθεί η άποψη των καταναλωτών. Η εμπειρία, που αποκομίσαμε, από αυτή μας τη δραστηριότητα, ήταν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κυρίως, αλλά όχι μόνο, αναθέτει, σε κάποια γραφεία μελετών, ή Πανεπιστήμια, τα οποία πληρώνει, αδρά και τα οποία είναι άσχετα, με τα θέματα καταναλωτών, να διερευνήσουν κάποιο θέμα, σχετικό με τους καταναλωτές και ταυτόχρονα, τους δίνει και έναν κατάλογο, με τις ενεργές και σοβαρές Ενώσεις Καταναλωτών, στην Ευρώπη. Τα γραφεία στέλνουν ένα ερωτηματολόγιο, στις Ενώσεις, στο οποίο πρέπει να απαντήσουν. Τα ερωτηματολόγια αυτά είναι τεράστια, πολύ σύνθετα και αρκετές φορές ακόμα και δυσνόητα. Λάβαμε ερωτηματολόγια ακόμα και 90 σελίδων, με τεχνικούς όρους, νομική ορολογία κ.λπ. Παρ’ όλες τις δυσκολίες, λάβαμε μέρος, σε 6 έρευνες, επειδή το θέμα τους ήταν πολύ σημαντικό, για τους καταναλωτές. Η συμμετοχή μας, στην παραπάνω δραστηριότητα, απορροφά ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου μας και των ανθρώπινων πόρων μας. Όμως, είναι πολύ σημαντικό να απαντούμε, σε τέτοια ερωτηματολόγια, για να ακούγονται οι απόψεις και προβληματισμοί των καταναλωτών.

Έρευνες: Συμμετείχαμε, στις παρακάτω έρευνες:

Προβλήματα με το AdBlue, που διεξήγαγε η BEUC,

• Ασφάλεια προϊόντων στην κυκλική οικονομία, που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
• Χρηματοδότηση αντιπροσωπευτικών αγωγών από τρίτους, που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Πράσινοι ισχυρισμοί στο χώρο της μόδας, που διεξήγαγε η BEUC,
• Προ συμβατική ενημέρωση στις συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, που διεξήγαγε η BEUC,
• Το ΚΕ.Π.ΚΑ. συμμετείχε σε έρευνα που διεξήγαγε η BEUC για τον περιορισμό των σκουπιδιών 

To 2024, το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών δέχθηκε 2.384 καταγγελίες – παράπονα – ερωτήματα καταναλωτών.

Μέσα στο 2024, δεχτήκαμε 302 καταγγελίες, 2.000 παράπονα, 82 ερωτήματα καταναλωτών.

Πρέπει να τονίσουμε ότι από το σύνολο των 2.384 ερωτημάτων, παραπόνων και καταγγελιών, μόνο το 14,76% κατατέθηκε, από μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ. Το υπόλοιπο 85,24% κατατέθηκε, από καταναλωτές, που «ανακάλυψαν» το ΚΕ.Π.ΚΑ., όταν είχαν προσωπικό πρόβλημα, το χρησιμοποίησαν, για συμβουλές, αλλά δεν ενδιαφέρθηκαν να το στηρίξουν, με το να γίνουν μέλη.

Το 90,07% των καταγγελιών επιλύθηκαν, υπέρ των καταναλωτών, μετά από παρέμβαση του ΚΕ.Π.ΚΑ., στους προμηθευτές. Το 3,97% των καταγγελιών δεν επιλύθηκαν, λόγω ελλιπών, στοιχείων, που προσκόμισαν οι καταναλωτές, ή λόγω άρνησης του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων να ασχοληθεί με τις καταγγελίες των καταναλωτών, ή λόγω υπερβολικών απαιτήσεων των καταναλωτών. Για το 5,96% των καταγγελιών δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της επίλυσης, η οποία συνεχίζεται το 2023.

Οι δράσεις του ΚΕ.Π.ΚΑ. το 2024 έφεραν τα παρακάτω αποτελέσματα:

1. Οι καταναλωτές – μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ. ωφελήθηκαν, με τη μεσολάβηση του ΚΕ.Π.ΚΑ., με το ποσό των 200.840,50 ευρώ. Αναλυτικά από:

• Ακυρώσεις συμβολαίων ινστιτούτων αδυνατίσματος και γυμναστηρίων: 66.941,98 ευρώ
• Επιστροφές χρεώσεων από χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: 63.917,68 ευρώ
• Αποζημιώσεις, για ελαττωματικά προϊόντα: 25.165,64 ευρώ
• Επιστροφές χρεώσεων παρόχων τηλεπικοινωνιών: 18.799,34 ευρώ
• Αποζημιώσεις, από παρόχους ενέργειας:10.793,64 ευρώ
• Ακυρώσεις συμβάσεων πωλήσεων, από απόσταση: 6.673,28 ευρώ
• Επιστροφή χρημάτων από δημόσιες υπηρεσίες- ΟΤΑ: 4.628,42 ευρώ
• Αποζημιώσεις, από τουριστικές υπηρεσίες: 3.416,02 ευρώ
• Επιστροφή χρημάτων από νοσήλεια: 504,50 ευρώ

2. Διαχειριστική εταιρία απαιτήσεων (Fund) διέγραψε 506 ευρώ από χρέος καταναλώτριας και διακανόνισε το υπόλοιπο σε 480 δόσεις των 170 ευρώ.
3. Κέντρο Αισθητικής Προσώπου και Σώματος επέστρεψε 500 ευρώ σε καταναλωτή, στον οποίο το Κέντρο αρνούνταν την επιστροφή των χρημάτων, ενώ είχε ζητηθεί ακύρωση συμβολαίων, με εκκαθάριση των υπηρεσιών που είχαν ήδη ληφθεί.
4. Εταιρία κινητής τηλεφωνίας επέστρεψε 5061,81 ευρώ σε καταναλώτρια, που είχε χρεωθεί με 16.696 sms χωρίς να της έχει γίνει ενημέρωση- προειδοποίηση, όταν κατανάλωσε το 80% των sms που προέβλεπε η σύμβαση της.
5. Αντιπροσωπεία μοτοσικλετών επέστρεψε 4040,40 ευρώ σε καταναλωτή για ελαττωματική μηχανή.
6. Δήμος αντιλόγησε 664,21 ευρώ σε καταναλώτρια που της είχε καταλογιστεί αυτό το ποσό, ενώ αφορούσε άλλον καταναλωτή λόγω χρήσης λανθασμένων στοιχείων.
7. Αεροπορική εταιρία επέστρεψε 727 ευρώ σε καταναλώτρια, διότι ακυρώθηκε η πτήση ανταπόκρισης και χάθηκε η βαλίτσα της.
8. Αντικαταστάθηκαν 2 ελαττωματικά κινητά αξίας 369,90 ευρώ και 360 ευρώ αντίστοιχα.
9. Κατάστημα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών επέστρεψε 649 ευρώ σε καταναλώτρια, για αναστροφή πώλησης ελαττωματικής τηλεόρασης, ενώ ταλαιπωρούσε την καταναλώτρια επι 2 χρόνια.
10. Μεγάλη και γνωστή αλυσίδα καταστημάτων πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών επέστρεψε 650 ευρώ σε καταναλώτρια, για ελαττωματικό λάπτοπ.
11. Πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος επέστρεψε 646,99 ευρώ, σε καταναλωτή, για λανθασμένες και διπλές χρεώσεις.
12. Εταιρία παροχής φυσικού αερίου επέστρεψε 501,23 ευρώ, σε καταναλωτή, γιατί του χρέωνε την κατανάλωση με κυμαινόμενη τιμή ενώ είχε υπογράψει σύμβαση με σταθερή τιμή.
13. Κατάστημα εμπορίας μοτοσυκλετών αντικατέστησε εξάτμιση μηχανής αξίας 435,36 ευρώ.
14. Εταιρία σταθερής τηλεφωνίας, επέστρεψε 195,97 ευρώ σε καταναλωτή γιατί του τροποποίησε την σύμβασή του, χωρίς την συναίνεση του.
15. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. συνδράμει τα μέλη του, στη διαδικασία ρύθμισης οφειλών υπερχρεωμένων καταναλωτών. Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας: 126 καταναλωτές ζήτησαν πληροφόρηση και συμβουλές, από το ΚΕ.Π.ΚΑ., είτε τηλεφωνικά, είτε επισκεπτόμενοι τα γραφεία μας. Ακόμη περισσότεροι βρήκαν τις πληροφορίες αυτές, στην ιστοσελίδα μας, ή στους λογαριασμούς μας, στα κοινωνικά δίκτυα.
16. Κατάστημα ηλεκτρικών ειδών, παρέδωσε ηλεκτρική σκούπα ρομπότ αξίας 501,99 ευρώ, μετά από μεγάλη καθυστέρηση.
17. Πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος (εκτός των παραπάνω) επέστρεψαν, σε καταναλωτές, ποσά, με τα οποία είχαν χρεώσει, τους καταναλωτές, για ρήτρες αποχώρησης, για μη εφαρμογή συμβατικών όρων, για λάθος χρεώσεις στους λογαριασμούς, λάθος καταμετρήσεις κ.λπ.
18. Έγιναν δεκτά, (εκτός των παραπάνω), από παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, αιτήματα καταναλωτών, για ενεργοποίηση συνδέσεων που καθυστερούσαν αδικαιολόγητα, για διακοπή συμβολαίων, για ακύρωση ενεργοποίησης συνδέσεων, για αποκατάσταση βλαβών, για διόρθωση λογαριασμών, για επιστροφή χρημάτων από υπηρεσίες πολυμεσικής πληροφόρησης (πενταψήφια), για παροχή εξηγήσεων στους καταναλωτές, για εφαρμογή όρων συμβολαίων, για αποδοχή δικαιώματος υπαναχώρησης κ.λπ.
19. Εταιρείες (εκτός των παραπάνω) αναγκάστηκαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των εγγυήσεων, για ελαττωματικά προϊόντα. Αντικαταστάθηκαν, ή επισκευάστηκαν, ή επιστράφηκε το τίμημα για πλυντήρια, κλιματιστικά, τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα, laptops, ψυγεία κ.λπ.
20. Ινστιτούτα αδυνατίσματος (εκτός των παραπάνω) ακύρωσαν συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, και επέστρεψαν τα ποσά, που είχαν χρεώσει, στους καταναλωτές.

Παραδείγματα επίλυσης καταγγελιών καταναλωτών – μελών ΚΕ.Π.ΚΑ.:

Επιστροφή ποσού 5.061,81 ευρώ από εταιρία κινητής τηλεφωνίας

Επιστροφή 7.500 ευρώ από κέντρο αισθητικής προσώπου και σώματος

Αντικατάσταση κινητού τηλεφώνου αξίας 369,90 ευρώ

Αντιλογισμός ποσού 5.050 ευρώ σε λογαριασμό φυσικού αερίου

Επιστροφή 195,97 ευρώ από λογαριασμό σταθερής τηλεφωνίας

Επιβολή κυρώσεων για επικίνδυνα χάπια αδυνατίσματος, χάρη στις ενέργειες του ΚΕ.Π.ΚΑ.

Αντικατάσταση κινητού αξίας 360 ευρώ

Ρύθμιση οφειλών ύψους 109.439 ευρώ. Απαλλαγή ύψους 28.506 ευρώ και διακανονισμός υπολοίπου σε 480 δόσεις

Επιστροφή 501,23 ευρώ από λογαριασμό φυσικού αερίου

Επιστροφή 420 ευρώ από πολυδύναμο κέντρο αισθητικής, αδυνατίσματος και δίαιτας

Παράδοση ηλεκτρικής σκούπας - ρομπότ

Επιστροφή ποσού 649 ευρώ από ελαττωματική τηλεόραση 

Το 2024, 484 μέλη ανανέωσαν τη συνδρομή τους ή έκαναν αρχική εγγραφή, στο ΚΕ.Π.ΚΑ. Σε σχέση με το 2023, παρουσιάζεται μείωση, κατά 10,37%.

Το ποσό, που εισέρρευσε, στο ταμείο του ΚΕ.Π.ΚΑ., ήταν 15.900 ευρώ, μειωμένο κατά 11,74% έναντι του 2023.

Φυσικά, δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Αντίθετα, είμαστε απογοητευμένοι, γιατί το ΚΕ.Π.ΚΑ. με τόση δράση, δε στηρίζεται, όπως θα έπρεπε, από τους καταναλωτές. Θέλουμε να διευρύνουμε τη δράση του ΚΕ.Π.ΚΑ., να μπορούμε να κάνουμε συγκριτικά τεστ προϊόντων, να ελέγχουμε την ασφάλεια τροφίμων και προϊόντων, να εξυπηρετούμε περισσότερους καταναλωτές και πολλά άλλα. Όμως: «Δεῖ δὲ χρημάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθαι τῶν δεόντων» όπως έλεγε ο αρχαίος Δημοσθένης.

Το 2024 είχαμε 80 εγγραφές νέων μελών. Από αυτούς το 90% έγινε μέλος, για να λύσει το πρόβλημά του. Αντίστοιχα, μέσα στο 2024, δεν ανανέωσαν την εγγραφή 87 μέλη, τα περισσότερα των οποίων είχαν λάβει υπηρεσίες, από το ΚΕ.Π.ΚΑ.

Για τη μαζικοποίηση του ΚΕ.Π.ΚΑ., χρησιμοποιήσαμε τους λογαριασμούς, στο Facebook, στο Instagram και στο Twitter, μέσα από τους οποίους απευθύναμε καλέσματα, για εγγραφή νέων μελών, στο ΚΕ.Π.ΚΑ.

H μεγάλη μας ανησυχία και αγωνία είναι αν οι οικονομικοί πόροι θα επιτρέψουν να καλύψουμε τα λειτουργικά έξοδα. Όμως, είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε την ανεξαρτησία του ΚΕ.Π.ΚΑ., από συμφέροντα. Κάθε χρόνο, πρέπει να εισπράξουμε εκατοντάδες συνδρομές των 30 ευρώ, η καθεμία. Θέλουμε λίγα από πολλούς. Δε θέλουμε πολλά από λίγους. Είναι ένας δύσκολος και χωρίς τα επιθυμητά αποτελέσματα, μέχρι σήμερα, δρόμος.

Κάνουμε έκκληση, στη φιλοτιμία των μελών, που μας στηρίζουν χρόνια. Ας διαδώσουμε τη φήμη του ΚΕ.Π.ΚΑ. Ας γράψουμε μέλη. Μόνον, έτσι, βοηθάμε το ΚΕ.Π.ΚΑ. 

Όσα αναφέρονται παραπάνω αποτελούν μια καταγραφή της δραστηριότητάς μας, για το έτος 2024. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι και ο φετινός απολογισμός είναι πλούσιος. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. έχει, πλέον, αναγνωριστεί, ως η μεγάλη, δυναμική και αξιόπιστη Ένωση Καταναλωτών, με αποκλειστικό σκοπό την προστασία των Καταναλωτών. Στο έργο μας αυτό, εκτός από μέλη του Δ.Σ., που ήταν, παρόντες, σε καθημερινή βάση, είχαμε τη βοήθεια του ενός εργαζομένου του ΚΕ.Π.ΚΑ.

Η λειτουργία του ΚΕ.Π.ΚΑ. βασιζόταν και βασίζεται, σε συγκεκριμένες αρχές. Εθελοντισμός, αξιοπιστία, διαφάνεια, δημοκρατία, συλλογικότητα, ανεξαρτησία. Αυτές τις αρχές διαφυλάξαμε όλη την προηγούμενη χρονιά. Θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα, προς όλες τις πλευρές (κόμματα, εξουσίες, οικονομικά συμφέροντα): Το ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι ανεξάρτητη Ένωση Καταναλωτών. Τα εκλεγμένα, με δημοκρατικές, συλλογικές διαδικασίες, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι τα μόνα, που αποφασίζουν τη στρατηγική και την πολιτική της οργάνωσης. Για το λόγο αυτό, όλοι εμείς, που αποτελούμε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τακτικά και αναπληρωματικά καθώς και τα μέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής έχουμε διασφαλίσει το βιοπορισμό μας, από πηγές, εκτός ΚΕ.Π.ΚΑ. Δηλαδή, από την εργασία μας. Προσφέρουμε, εθελοντικά, σε βάρος του ελεύθερου χρόνου μας, σε βάρος των οικογενειών μας, σε βάρος της προσωπικής μας διασκέδασης. Προσφέρουμε, γιατί αυτό μας ανταποδίδει χαρά, γνώση, ικανοποίηση ότι συμμετέχουμε στην Κοινωνία των Πολιτών. Προσφέρουμε, γιατί είναι επιλογή μας και αγαπάμε αυτό, που κάνουμε. Η διασφάλιση του βιοπορισμού μας, σε συνδυασμό, με τον απαράβατο όρο του εθελοντισμού, μας κάνουν ανεξάρτητους, από οποιαδήποτε συμφέροντα, οικονομικά και κομματικά. Όποιος και αν ασκεί εξουσία, αν την ασκεί, σωστά, θα έχει την αναγνώρισή μας. Όποιος και αν ασκεί εξουσία, αν κάνει λάθη, θα του τα επισημαίνουμε. Όμως, αν εφαρμόζει, συνειδητά, πολιτικές, που βλάπτουν τα δικαιώματα των Καταναλωτών, θα μας βρει απέναντι και θα χρεωθεί το κόστος των επιλογών του.

Η διαφάνεια και η δημοκρατική λειτουργία, αποτελούν βασικές αρχές της λειτουργίας του ΚΕ.Π.ΚΑ. Για αυτό, δημοσιεύουμε, στην ιστοσελίδα μας, καταρχάς, το σχέδιο και μετά την έγκριση, το τελικό κείμενο του διοικητικού και οικονομικού μας απολογισμού, δίνοντας, έτσι, τη δυνατότητα, στα μέλη μας, εκτός Θεσσαλονίκης και σε όσους δεν είναι δυνατόν να συμμετάσχουν, στη Γενική μας Συνέλευση, να ενημερωθούν και να μας κρίνουν. Ήδη, αρκετά μέλη μας, μας έστειλαν ηλεκτρονική αλληλογραφία, με τα σχόλια και τα συγχαρητήριά τους.

Όλα αυτά τα χρόνια, που λειτουργούμε, στο ΚΕ.Π.ΚΑ., ζήσαμε πολλές εμπειρίες, γευτήκαμε χαρές και λύπες. Λυπηθήκαμε, για την αρνητική στάση ανθρώπων, που ωφελήθηκαν, από το ΚΕ.Π.ΚΑ., για την αδιαφορία και απροθυμία άλλων να «σηκωθούν από τον καναπέ τους», για την προσπάθεια κάποιων να εκμεταλλευτούν το ΚΕ.Π.ΚΑ. και τα μέλη του, για την αχαριστία κάποιων άλλων.

Πρέπει, όμως, να παραδεχτούμε ότι γευτήκαμε και πολλές χαρές. Κερδίσαμε γνώση, δεξιότητες, αναγνώριση, γίναμε συμμέτοχοι και συνδιαμορφωτές αποφάσεων. Τελικά, κάναμε βήματα, για την καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων μας.