Κατά τη διάρκεια του 2022, πραγματοποιήσαμε παρεμβάσεις, για τη δημιουργία, αναμόρφωση και συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου, που διέπει την προστασία των καταναλωτών, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Ασχοληθήκαμε, με 103 θέματα:

• Ακυρώσεις πολιτιστικών εκδηλώσεων λόγω κορωνοϊού,
•  Αλλαγή πολιτικής απορρήτου της εφαρμογής WhatsApp,
• Αλλαγές στη σήμανση τροφίμων λόγω πολέμου στην Ουκρανία,
• Αναθεώρηση της νομοθεσίας για τα φάρμακα,
•  Αντίκτυπος του πολέμου, στην Ουκρανία, στην ασφάλεια και στις τιμές τροφίμων,
• Αντιπροσωπευτικές αγωγές,
• Απαλλαγή από ΦΠΑ των καυσίμων κίνησης και της ενέργειας,
• Ασφάλεια καλλυντικών,
• Ασφάλεια παιχνιδιών,
• Ασφάλεια προϊόντων,
• Ασφάλιση δανείων,
• Βιώσιμη διατροφή,
• Βιώσιμο σύστημα τροφίμων,
• Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων,
• Δεδομένα υγείας,
• Δημιουργία τηλεφωνικής γραμμής εξυπηρέτησης πελατών χωρίς χρέωση από την Τραινοσέ,
• Διαμόρφωση της τιμής ηλεκτρικού ρεύματος,
• Διατροφική σήμανση - Nutri-score - Nutrinform Battery,
• Διαφήμιση τροφίμων σε παιδιά
• Δικαίωμα στην επιδιόρθωση προϊόντων,
• Δικαιώματα καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας,
• Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών,
• Διττή ποιότητα τροφίμων,
• Εγγυήσεις καταναλωτικών αγαθών,
• Εθελοντικός κώδικας για την πρόσβαση στα φάρμακα,
• Εκσυγχρονισμός του Δίκαιου του Ανταγωνισμού για την ψηφιακή εποχή
• Έλεγχος νομιμότητας όρων εγγύησης,
• Ελλείψεις φαρμάκων,
• Εμβόλιο για την ευλογιά των πιθήκων,
• Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών,
• Ενεργειακή απόδοση κτιρίων,
• Ενεργειακή κρίση στον τομέα των μεταφορών,
• Ενεργειακή κρίση,
• Ενεργειακή σήμανση θερμαντικών συσκευών,
• Ενιαία αγορά,
• Ενοικίαση αυτοκινήτων,
• Ενσωμάτωση Ευρωπαϊκών Οδηγιών, για τις πωλήσεις αγαθών, στην Ελληνική νομοθεσία,
• Ενσωμάτωση του αναθεωρημένου Δικαίου Καταναλωτή στην ελληνική νομοθεσία
• Ένταξη του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στις ανανεώσιμες πηγές,
• Ενυπόθηκη στεγαστική πίστη
• Επικίνδυνο κρέας αλόγου
• Επιπτώσεις κορωνοϊού στις αεροπορικές εταιρίες,
• Ευρωπαϊκός Κώδικας Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών,
• Ευρωπαϊκός χώρος για τα δεδομένα της υγείας,
• Ηλιακοί συλλέκτες,
• Ηχητικοί βοηθοί (π.χ. Alexa),
• Καθορισμός του σημείου τερματισμού δικτύου (ΣΤΔ) για παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών,
• Καλύψεις σε ασφαλιστικά συμβόλαια, οι οποίες εξαιρούνται γιατί προέρχονται από ψηφιακούς κινδύνους,
• Κανονισμός Γενικών Αδειών της Ε.Ε.Τ.Τ.,
• Κανονισμός για τη Γενική Ασφάλεια των Προϊόντων,
• Καταγγελία εναντίον Nintendo Switch,
• Καταγγελία εναντίον TikTok,
• Καταναλωτική πίστη,
• Κλιματική αλλαγή,
• Κοινωνικό ταμείο για το κλίμα,
• Κρυπτονομίσματα,
• Κυβερνοανθεκτικότητα,
• Κυβερνοασφάλεια,
• Μαύρη Παρασκευή,
• Μεσογειακή διατροφή,
• Μεταρρύθμιση λειτουργίας τελωνείων,
• Μη εφαρμογή του Δικαίου Καταναλωτή, από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Σπυρίδωνα- Άδωνι Γεωργιάδη,
• Νέα ανώτατα όρια ακρυλαμιδίου στα τρόφιμα,
• Οργανωμένα ταξίδια,
• Παιχνιδοπακέτα – loot boxes,
• Παραβίαση προσωπικών δεδομένων από την Google,
• Παραπλανητικές χρηματοοικονομικές συμβουλές,
• Παρατάσεις πιστωτικών σημειωμάτων των τουριστικών επιχειρήσεων,
• Παράταση πνευματικών δικαιωμάτων, για φάρμακα για τα οποία έχουν λήξει τα πνευματικά δικαιώματα,
• Πιθανά προβλήματα λόγω κατάργησης της λειτουργίας 2G και 3G από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας,
• Πλατφόρμες ενοικίασης καταλυμάτων,
• Πρακτικές εντοπισμού χρηστών από τη Google,
• Πράξη για τα ψηφιακά δεδομένα
• Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες,
• Πράσινη μετάβαση
• Προβλήματα με αεροπορικές εταιρείες,
• Προβλήματα συνεργασίας ΚΕ.Π.ΚΑ. με τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Σπυρίδωνα- Άδωνι Γεωργιάδη,
• Προσαρμογή του δικαίου των καταναλωτών στην ψηφιακή εποχή,
• Πρόσβαση στα δεδομένα αυτοκινήτων,
• Προστασία από φυσικές καταστροφές
• Προστασία προσωπικών δεδομένων στο σύστημα MyRAE,
• Προστασία των δικαιωμάτων επιβατών,
• Προστασία μικρών επενδυτών,
• Πρόστιμα Επιτροπής Ανταγωνισμού,
• Πρότυπα εκπομπών ρύπων αυτοκινήτων (EURO7),
• Πρότυπα μέτρησης εκπομπών CO2 για αυτοκίνητα,
• Προώθηση του κόκκινου κρέατος από σουπερμάρκετ,
• Πώληση από απόσταση χρηματοοικονομικών υπηρεσιών,
• Ρήτρα υπαναχώρησης από συμβάσεις ενέργειας,
• Σήμανση Nutri-Score,
• Σήμανση καλλυντικών,
•  Σήμανση τροφίμων,
•  Σήμανση φυτικών υποκατάστατων κρέατος,
• Σήμανση χημικών,
• Σκάνδαλο Volksvagen,
• Σκοτεινά πρότυπα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,
• Στόχοι μείωσης σπατάλης τροφίμων,
• Συμπληρώματα διατροφής για απώλεια βάρους που περιέχουν γιοχιμβίνη και συνεφρίνη,
• Σύνοδος κορυφής καταναλωτών,
• Τεχνητή νοημοσύνη,
• Υπέρ-επεξεργασμένα τρόφιμα,
• Ψηφιακή ταυτότητα,
• Ψηφιοποίηση του ενεργειακού τομέα.

Με τα παραπάνω θέματα, ασχοληθήκαμε, είτε σε άμεση διαβούλευση, είτε με γραπτές παρεμβάσεις μας και πρωτοβουλίες, σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό, ή διεθνές επίπεδο, με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, την Ελληνική Κυβέρνηση, το Ελληνικό Κοινοβούλιο, την Αξιωματική αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τους Έλληνες Ευρωβουλευτές, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή – Ο.Κ.Ε., το Συνήγορο του Καταναλωτή, τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας - Ρ.Α.Ε., την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων - Ε.Ε.Τ.Τ., την Αρχή Προστασίας Δεδομένων – Α.Π.Δ., τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων – Ε.Φ.Ε.Τ., τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων – Ε.Ο.Φ., το Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών - CPC, τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Δήμους και Περιφέρειες της Ελλάδας, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών – BEUC, τη Διεθνή των Καταναλωτών – CI, το Διατλαντικό Διάλογο Καταναλωτών – TACD, το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τις εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών κ.λπ.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών επικέντρωσε τη δράση του, το 2022, στα παρακάτω σοβαρά προβλήματα:

Το 2022, οι καταναλωτές αντιμετώπισαν πρωτοφανή και επαναλαμβανόμενα κύματα ακρίβειας. Το πρόβλημα ξεκίνησε στις αρχές του καλοκαιριού 2021, με τις αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος (περισσότερες πληροφορίες στον απολογισμό του 2021, άρθρο: Αύξηση τιμής ηλεκτρικού ρεύματος και στον παρόντα απολογισμό, άρθρο: Αυξήσεις στις τιμές ενέργειας).
Οι αυξήσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν, ως άλλοθι, για αυξήσεις τιμών, σε άλλα προϊόντα, όπως τρόφιμα και είδη καθημερινής χρήσης. Έτσι, από το φθινόπωρο του 2021, διαδοχικά κύματα ακρίβειας άρχισαν να «χτυπούν» τους καταναλωτές. Το Φεβρουάριο του 2022, με το ξέσπασμα του πολέμου, στην Ουκρανία, η ακρίβεια ξέφυγε, από κάθε όριο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε έρευνα, το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022, στα 27 κράτη-μέλη, για τα κριτήρια, που οδηγούν τους καταναλωτές, στις επιλογές των τροφίμων τους. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, για το 70% των καταναλωτών στη χώρα μας, το κόστος των τροφίμων είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, που επηρεάζει τις επιλογές των τροφίμων τους. Το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό ποσοστό είναι 54%.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. αποφάσισε να αφιερώσει την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα των Καταναλωτών, στις 15 Μαρτίου 2022, στο «δικαίωμα των καταναλωτών στην κατανάλωση». Οι καταναλωτές έχουμε αναγνωρισμένα δικαιώματα: δικαίωμα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών, δικαίωμα στην ασφάλεια, δικαίωμα στην πληροφόρηση, δικαίωμα στην επιλογή, δικαίωμα στην εκπροσώπηση, δικαίωμα στην αποζημίωση, δικαίωμα στην εκπαίδευση και δικαίωμα σε ένα υγιεινό περιβάλλον.
Προϋπόθεση, για την υλοποίηση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, αποτελεί η ύπαρξη της κατανάλωσης. Αν δεν καταναλώνω, τι να τα κάνω τα δικαιώματα; Και το 2021 η ακρίβεια χτύπησε, χωρίς έλεος, τους καταναλωτές, στην Ελλάδα.
Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε το φαινόμενο της ακρίβειας:

•  Επιδοτώντας τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου των καταναλωτών, αντί να μειώσει το φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα και στην ενέργεια και το Φ.Π.Α. στα τρόφιμα και στα προϊόντα καθημερινής χρήσης. Φυσικά, οι επιδοτήσεις είναι χρήματα των φορολογούμενων πολιτών, που πηγαίνουν, στους παρόχους, οι οποίοι χωρίς καμιά διαφάνεια, καθορίζουν τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου.
•  Επιδοτώντας, με μικροποσά, τα καύσιμα των οχημάτων, με βάση εισοδηματικά και άλλα κριτήρια.
•  Δημιουργώντας το περιβόητο «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο αφού πέρασε 40 κύματα, με διαδοχικές και αντικρουόμενες ανακοινώσεις και αφού οι τιμές των προϊόντων των σουπερμάρκετ αυξάνονταν ανεξέλεγκτα, επί 17 μήνες, έγινε υποχρεωτικό, στις αρχές Νοεμβρίου 2022, μόνο για τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ (με τζίρο άνω των 90 εκατομμυρίων ευρώ). Το καλάθι περιλάμβανε τουλάχιστον 51 προϊόντα, από συγκεκριμένες κατηγορίες, αλλά κάθε σουπερμάρκετ ήταν ελεύθερο να βάζει, στο καλάθι, το προϊόν, που αυτό αποφάσιζε εφόσον το προϊόν ανήκε σε συγκεκριμένη κατηγορία. Τα προϊόντα, στο καλάθι, αλλάζαν, κάθε εβδομάδα και διέφεραν, από σουπερμάρκετ σε σούπερ-μάρκετ. Δηλαδή, ο καταναλωτής έπρεπε να ψάχνει να βρει, σε ποια σουπερμάρκετ πωλούνταν το προϊόν, που τον ενδιέφερε, σε ποιο ήταν φθηνότερο και να ψωνίσει, από αρκετά σουπερμάρκετ, για να εξοικονομήσει χρήματα. Τα προϊόντα, που περιλαμβάνονταν στο καλάθι, δεν ήταν υποχρεωτικό να είναι τα φθηνότερα της κατηγορίας τους, έτσι ένα σουπερμάρκετ μπορούσε να κάνει τιμές καλύτερες, σε άλλα προϊόντα όμοια με αυτά του καλαθιού. Τα μεγάλα σουπερμάρκετ, κάθε εβδομάδα, όπως όλοι γνωρίζουμε, κάνουν προσφορές σε εκατοντάδες κωδικούς. Γιατί, λοιπόν, ο καταναλωτής να εμπιστευθεί και να επιλέξει από τα 51 προϊόντα και όχι από τα 300 και πλέον της προσφοράς του ίδιου σουπερμάρκετ; Στο καλάθι μπήκαν και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Τα μικρά σουπερμάρκετ, που πιθανό θα ήθελαν να φτιάξουν ένα καλάθι και αυτά, δε διαθέτουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Άρα, υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό. Τα κρεοπωλεία και τα αρτοποιεία δε διαθέτουν 51 προϊόντα, για να φτιάξουν, εφόσον το επιθυμούν, ένα καλάθι. Άρα και αυτά υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό, από τα μεγαθήρια. Οι καταναλωτές, σε χωριά και σε μικρές πόλεις, όπου τα μεγάλα σουπερμάρκετ δεν ενδιαφέρονται να ανοίξουν παραρτήματα, έχουν αποκλειστεί, από το «εκπληκτικό» αυτό μέτρο, για το οποίο ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων είναι υπερήφανος και για το οποίο οι καταναλωτές έχουν υποστεί, καθημερινή πλύση εγκεφάλου, ώστε να αποδεχτούν ότι έχει χαμηλώσει τις τιμές, έχει χαμηλώσει τον πληθωρισμό, έχει διευκολύνει τις ζωές μας και έχει κάνει τόσα άλλα καλά. Το γεγονός ότι ένα προϊόν (π.χ. αυγά) μέσα στο καλάθι κόστιζε 1,99 ευρώ και την επόμενη εβδομάδα, που βγήκε από το καλάθι κόστιζε 3 ευρώ, δεν απασχόλησε το Υπουργείο. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, χωρίς καμία διαφάνεια, άρχισε να ανακοινώνει, κάθε εβδομάδα, ποιο καλάθι ήταν το φθηνότερο και να επισκέπτεται το αντίστοιχο σουπερμάρκετ. Όταν ρωτήσαμε πως υπολογίζεται η συνολική τιμή ενός καλαθιού, με δεδομένο ότι σε κάθε σουπερμάρκετ το καλάθι περιέχει ομοειδή προϊόντα, αλλά όχι ίδια προϊόντα και, συχνά, σε διαφορετικές ποσότητες, λάβαμε τηλεοπτικά, απαντήσεις ότι το Υπουργείο βασίζεται σε «αλγόριθμο, που λαμβάνει υπόψη και την ποιότητα», ή σε «συντελεστές στάθμισης ανά βαρύτητα προϊόντος». Και όποιος κατάλαβε… Ο Υπουργός, όμως, συνέχισε τις φιέστες, ανακοίνωσε γιορταστικό καλάθι, που περιλάμβανε τσουρέκι αλλά όχι μελομακάρονα, ή κουραμπιέδες. Μάλλον βιαζόταν για το Πάσχα.
•  Επιδοτώντας τις αγορές τροφίμων: Το Δεκέμβριο 2022, ανακοινώθηκε η επιδότηση κατά 10% της αγοράς τροφίμων ύψους 220 ευρώ για μονομελές νοικοκυριό έως 1000 ευρώ για ζευγάρι με 7 εξαρτώμενα άτομα. Η επιδότηση θα δίνεται με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία, από το Φεβρουάριο του 2023 και για 6 μήνες. Έτσι, ένα μονομελές νοικοκυριό θα λάβει το τεράστιο ποσό των 22 ευρώ το μήνα, ένα ζευγάρι 32 ευρώ το μήνα, μια τετραμελής οικογένεια 52 ευρώ το μήνα και μια 9μελής οικογένεια 100 ευρώ το μήνα, εφόσον έχουν κάνει αγορές για ολόκληρο το ποσό. Και η επιδότηση τελειώνει τον Ιούλιο του 2023, όλως περιέργως το μήνα που θα λήγει η τετραετία της σημερινής κυβέρνησης.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., επανειλημμένα κατέθεσε προτάσεις, για την καταπολέμηση της ακρίβειας, αλλά ο Υπουργός «είναι σύμμαχος άλλων παραγόντων της αγοράς» και όχι των καταναλωτών. Δεν αποδέχτηκε καμιά πρότασή μας:

•  Μείωση Φ.Π.Α. στα τρόφιμα και στα είδη καθημερινής ανάγκης,
• Μείωση φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα,
•  Επιβολή πλαφόν, στη λιανική τιμή ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου,
•  Επιβολή πλαφόν στα απαραίτητα είδη καθημερινής ανάγκης,
•  Αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μικρούς παραγωγούς – καταναλωτές (prosumers),
•  Διενέργεια ελέγχων στην αγορά, και ανακοίνωση αποτελεσμάτων και ονομάτων των επιχειρήσεων, που παρανομούν, ώστε οι Ενώσεις Καταναλωτών να κηρύξουμε μποϋκοτάζ.

Έτσι, συνεχίστηκε το επικοινωνιακό σόου του Υπουργείου, με τους καταναλωτές να είναι οι μεγάλοι χαμένοι. Άλλωστε, οι φόροι που εισπράττει το κράτος αυξάνονται, όταν αυξάνονται οι τιμές των αγαθών. Δηλαδή, το κράτος «αισχροκερδεί» σε βάρος μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα σουπερμάρκετ ήταν οι μόνες ευνοημένες επιχειρήσεις, την εποχή της πανδημίας και παρόλο, που επιδοτήθηκαν δε μείωσαν τις τιμές τους, ούτε κατά ένα λεπτό του ευρώ. Οι τιμές των καυσίμων το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο υποχώρησαν. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα και τα είδη καθημερινής ανάγκης παρέμειναν σταθερές., στην καλύτερη περίπτωση, ή συνέχισαν την ανηφόρα.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. κάλεσε την κυβέρνηση να εποπτεύσει την αγορά, να τιμωρήσει τις αδικαιολόγητες αυξήσεις και να δημοσιοποιήσει τυχόν κυρώσεις, που έχει επιβάλει σε επιχειρήσεις, που παραβιάζουν τη νομοθεσία, για την προστασία των καταναλωτών, ανακοινώνοντας και τις επωνυμίες των επιχειρήσεων. Η ανακοίνωση της επωνυμίας δεν αποτελεί παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αλλά απονομή δικαιοσύνης και σεβασμό στον καταναλωτή, που έτσι, θα μπορεί να αποφεύγει τις επιχειρήσεις, που παραβιάζουν τα δικαιώματα των καταναλωτών.
Τα μέλη του Δ.Σ. του ΚΕ.Π.ΚΑ. για όλο το 2022, κατήγγειλαν την αισχροκέρδεια των επιχειρήσεων (κυρίως σουπερμάρκετ και παρόχων ενέργειας), την αδιαφορία της κυβέρνησης και κατέθεταν προτάσεις. Για περισσότερες πληροφορίες, εδώ.
Επίσης, τα μέλη του Δ.Σ. του ΚΕ.Π.ΚΑ., υποδέχτηκαν, στα γραφεία μας, τον κ. Λευτέρη Ζαγορίτη, Συνήγορο του Καταναλωτή, τον Δρ. Αθανάσιο Δαγούμα, Πρόεδρο Ρ.Α.Ε. – Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, τον κ. Μιχάλη Κατρίνη, Βουλευτή Ηλείας ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, Επικεφαλής Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, τον κ. Σωτήρη Αναγνωστόπουλο, Γενικό Γραμματέα Εμπορίου, την κ. Ειρήνη Ιακωβίδου, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Ρύθμισης & Εποπτείας Αγορών Λιανικής και Προστασίας Καταναλωτών, τον κ. Θανάση Γκλαβίνα, Διευθυντή Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής και μέλη της Νομαρχιακής Επιτροπής Α’ Θεσσαλονίκης του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής και τον κ. Γεώργιο Διονυσόπουλο, Συνεργάτη του Γενικού Γραμματέα Εμπορίου.
Στις συναντήσεις αυτές, συζητήσαμε τα ζητήματα της ακρίβειας, της αισχροκέρδειας, των μηχανισμών ελέγχου της αγοράς, της παραβίασης των συμβατικών δικαιωμάτων των καταναλωτών, της διαφάνειας στη λειτουργία της αγοράς, της δικαιοσύνης, της ακρίβειας του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, της επάρκειας της ενέργειας, στη χώρα μας, της διαφάνειας στη λειτουργία της αγοράς ενέργειας, της προστασίας από την ενεργειακή φτώχεια (ευάλωτοι καταναλωτές, καταναλωτές που χρησιμοποιούν νυχτερινό ρεύμα για θέρμανση κ.λπ.), της αποδέσμευσης της διαμόρφωσης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος από την τιμή του φυσικού αερίου, του χρηματιστήριου ενέργειας και της τιμολόγησης της ενέργειας, της άρνησης της κυβέρνησης να διαβουλευτεί με τους καταναλωτές, της νομοθεσίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών, του πτωχευτικού δίκαιου καταναλωτών και των υπερχρεωμένων νοικοκυριών κ.λπ.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί το πρόβλημα της ακρίβειας, δίνει συμβουλές στους καταναλωτές για εξοικονόμηση χρημάτων, στις αγορές τους, για μείωση κατανάλωσης ενέργειας και παράλληλα καταγγέλλει τα παιχνίδια του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις.

Στον απολογισμό του 2021, κάναμε εκτενή αναφορά, στην αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος και εξηγήσαμε τις ληστρικές μεθόδους των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας. Οι αυξήσεις της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, που ξεκίνησαν το 2021, συνεχίστηκαν, με αυξανόμενη ένταση, το πρώτο τρίμηνο του 2022. Πολλά νοικοκυριά «γονάτισαν», κάτω από την πίεση βαρύτατων λογαριασμών.
Η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου οφείλεται, σε μεγαλύτερη ζήτησή του, εξαιτίας της οικονομικής ανάκαμψης, του κρύου χειμώνα και του καλοκαιρινού καύσωνα του 2021. Επίσης, οφείλεται, στη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα, ως πρώτη ύλη, για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, σε διάφορα πολιτικά «παιχνίδια», που παίζονται από τη Ρωσία, στα χαμηλά επίπεδα αποθήκευσης φυσικού αερίου, στην Ευρώπη καθώς και στη δυσκολία ανεύρεσης εναλλακτικών προμηθευτών φυσικού αερίου.
Οι παραπάνω είναι οι διεθνείς παράγοντες. Στην Ελλάδα, όμως, η κατάσταση είχε ξεφύγει, από το καλοκαίρι του 2021. Η ελληνική αγορά ενέργειας λειτουργούσε και λειτουργεί, χωρίς διαφάνεια και χωρίς υγιή ανταγωνισμό.
Κατ’ αρχάς, η αγορά της χώρας μας είναι εκτεθειμένη, σε οποιαδήποτε ληστρική και αισχροκερδή πολιτική παραγωγών φυσικού αερίου, γιατί δεν υπήρξε πρόνοια σύναψης μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας αερίου, με τις χώρες παραγωγής του.
Οι τιμές, που πληρώνουν οι καταναλωτές, για το ηλεκτρικό ρεύμα, επηρεάζονται, από τις τιμές του φυσικού αερίου, επειδή οι κανόνες, για τη διαμόρφωση των τιμών, δεν επιτρέπουν να περάσουν, στους καταναλωτές, τα οικονομικά οφέλη, από τη φθηνότερη παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Η αιτία, για αυτό, είναι ότι κάθε μέρα, στο χρηματιστήριο ενέργειας, οι προμηθευτές ενέργειας, μεταξύ τους αποφασίζουν τη χοντρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Εάν η προσφορά ηλεκτρικού ρεύματος από τις φθηνότερες πηγές ενέργειας π.χ. ανανεώσιμες, αντιστοιχεί σε μικρότερο ποσοστό της ζήτησης, από αυτό που καλύπτεται από την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, από φυσικό αέριο, η τιμή του φυσικού αερίου διαμορφώνει τη συνολική τιμή, στην οποία αγοράζεται το ηλεκτρικό ρεύμα, από τους παρόχους, από όλες τις μονάδες παραγωγής ενέργειας (αρχή της οριακής τιμής). Έτσι, η τιμή του φυσικού αερίου, που είναι υψηλότερη όλων των άλλων πηγών, διαμορφώνει την τιμή και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Η τιμή, που το ηλεκτρικό ρεύμα πωλείται, στους καταναλωτές, είναι ο μέσος όρος των τιμών, που διαμορφώθηκαν στο χρηματιστήριο ενέργειας, τον προηγούμενο μήνα και ανακοινώνεται, από το Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. - Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας και ονομάζεται τιμή της επόμενης μέρας. Όμως, οι πάροχοι ενέργειας, λειτουργώντας το χρηματιστήριο ενέργειας, μόνοι και χωρίς καμία διαφάνεια και κανέναν έλεγχο, διαμορφώνουν τιμές εξωφρενικά υψηλότερες ακόμα και από αυτές που αντιστοιχούν, σε παραγωγή ρεύματος, αποκλειστικά από φυσικό αέριο.
Ακόμα και όταν η Κυβέρνηση ανακοίνωσε την επιδότηση των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, οι πάροχοι ήταν αυτοί που ανακοίνωναν την τιμή, που έπρεπε να επιδοτηθεί. Και φυσικά, μην πιστέψει κανείς ότι τα χρήματα πηγαίνουν, στις τσέπες των καταναλωτών. Οι επιδοτήσεις πήγαιναν, στις τσέπες των παρόχων, που μόνοι τους αποφάσιζαν απαράδεκτα υψηλές τιμές, για να πουλήσουν το ρεύμα τους, στους καταναλωτές.
Οι αυξήσεις, στις τιμές της ενέργειας, οδήγησαν σε αυξήσεις, σε πολλά άλλα απαραίτητα καταναλωτικά αγαθά, όπως είδη διατροφής και είδη καθημερινής χρήσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Οκτώβριο του 2021, ανακοίνωσε μια εργαλειοθήκη μέτρων, που τα κράτη-μέλη, μπορούν να υιοθετήσουν, για να βοηθήσουν τους καταναλωτές να ξεπεράσουν τα προβλήματα, που δημιούργησε η ενεργειακή κρίση. Τα μέτρα περιλαμβάνουν:

• Μείωση των φόρων στο ηλεκτρικό ρεύμα,
•  Προώθηση της ενεργειακής επάρκειας,
•  Βοήθεια, προς τους καταναλωτές, μέσω διαδικτυακών εργαλείων σύγκρισης τιμών και προσφορών, ώστε να μπορούν να επιλέξουν τις πλέον συμφέρουσες προσφορές,
•  Κοινωνικά μέτρα, για τη στήριξη του εισοδήματος των νοικοκυριών.
  Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύτηκε πλήρως, την ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη.
  Το ΚΕ.Π.ΚΑ. επανειλημμένα, εκτός των άλλων μέτρων, για την ακρίβεια, ζήτησε:
•  Μείωση φόρου κατανάλωσης, στα καύσιμα,
• Θεσμοθέτηση πλαφόν ανώτατης τιμής για το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο.
•  Αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και διευκόλυνση των μικρών παραγωγών – καταναλωτών να παρέχουν ενέργεια, στο δίκτυο.
•  Προώθηση της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων.

Δυστυχώς, η Ελληνική Κυβέρνηση συνέχισε την ίδια πολιτική. Δίνει «ελεημοσύνη», με τη μορφή επιδομάτων, στους φτωχότερους καταναλωτές, αντί να αξιοποιεί την ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη και να δημιουργήσει υποδομές, για «πράσινη» φθηνή ενέργεια. Οι μικροί παραγωγοί «πράσινης» ενέργειας πληρώνονται 30-40 ευρώ την MWh. Στην Ελλάδα, η τιμή της επόμενης μέρας ξεπέρασε τα 400 ευρώ την MWh. Και η Κυβέρνηση και η Ρ.Α.Ε. – Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας «ανέχτηκαν» αυτή τη ληστεία.
Το θέμα της ακρίβειας θα συνεχίσει να μας ταλαιπωρεί. Περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις του ΚΕ.Π.ΚΑ., για αυτό το θέμα θα βρείτε στο σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα μας, που ενημερώνεται, διαρκώς.

Στον απολογισμό του 2021, κάναμε αναλυτική αναφορά, στη νέα ενεργειακή σήμανση των οικιακών ηλεκτρικών συσκευών.
Τα προϊόντα, που φέρουν ενεργειακή σήμανση, πρέπει να καταχωρούνται στο μητρώο προϊόντων, για την ενεργειακή σήμανση. Το Μάιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέτρεψε την πρόσβαση, στο μητρώο αυτό, όλων των καταναλωτών.
Οι καταναλωτές μπορούν να βρουν λεπτομερή πληροφόρηση, για τις συσκευές και τα μοντέλα στο μητρώο EPREL. Το μητρώο προσφέρει, στον καταναλωτή, τη δυνατότητα να εντοπίσει ποια προϊόντα έχουν την καλύτερη αναλογία κόστους – αποτελεσματικότητας, για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του. Πληροφορίες, για την κατανάλωση νερού, τα επίπεδα θορύβου, την επέκταση της εγγύησης, τη διαθεσιμότητα των ανταλλακτικών, τη συντήρηση κ.λπ. παρέχονται, επί πλέον των πληροφοριών, για την κατανάλωση ενέργειας.
Για παράδειγμα: Για ένα ακριβό πλυντήριο ρούχων, που είναι ενεργειακά αποδοτικό, μπορεί να γίνει, σύντομα, απόσβεση, από μια πολυμελή οικογένεια, η οποία βάζει συχνά πλυντήριο, γιατί σε κάθε πλύση θα εξοικονομεί ενέργεια και νερό. Για έναν καταναλωτή, που ζει μόνος του, σε ένα διαμέρισμα, ένα φθηνό και λιγότερο αποδοτικό ενεργειακά πλυντήριο ρούχων, αλλά με λιγότερο θόρυβο, ίσως, είναι η καταλληλότερη επιλογή. Το μητρώο, λοιπόν, μας δίνει όλη την πληροφόρηση, που χρειαζόμαστε, για να κάνουμε την επιλογή, που ικανοποιεί, καλύτερα, τις δικές μας ανάγκες.
Το μητρώο αποτελεί και σημαντικό κίνητρο, για τους κατασκευαστές ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, για να αναπτύξουν νέα, πιο αποδοτικά μοντέλα συσκευών. Το μητρώο συνεισφέρει, στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η νομοθεσία για την ενεργειακή σήμανση, καλύπτει πάνω από 30 προϊόντα, τα οποία ομαδοποιούνται ως εξής

• Κλιματιστικά,
•  Πλυντήρια πιάτων,
• Πλυντήρια ρούχων,
• Πλυντήρια – Στεγνωτήρια ρούχων,
• Ψυγεία – Καταψύκτες – Συντηρητές κρασιών ,
• Οικιακοί φούρνοι,
• Τηλεοράσεις – Οθόνες – Διατάξεις απεικόνισης,
• Ελαστικά,
• Φωτεινές πηγές,
• Τοπικοί θερμαντήρες χώρου,
• Οικιακές μονάδες εξαερισμού,
• Ψυγεία και καταψύκτες (ψύκτες αναψυκτικών και καταψύκτες παγωτών),
• Λέβητες στερεού καυσίμου,
• Θερμαντήρες χώρου,
• Θερμαντήρες νερού,
• Επαγγελματικά ψυχόμενα ερμάρια αποθήκευσης.

Όταν ένας καταναλωτής εισέλθει, στο μητρώο, μπορεί να επιλέξει την ομάδα οικιακών συσκευών, που τον ενδιαφέρει και να χρησιμοποιήσει μέχρι και 3 κριτήρια αναζήτησης, ταυτόχρονα. Επίσης, μπορεί να σκανάρει τον κωδικό QR, που υπάρχει στην ενεργειακή ετικέτα και να λάβει πληροφόρηση από το μητρώο EPREL.

Tα αποτελέσματα αναζήτησης δείχνουν τα μοντέλα, που έχουν καταχωριστεί, από προμηθευτές, που ολοκλήρωσαν, επιτυχώς, τη διαδικασία «πιστοποίησης οργανισμού». Ο αριθμός των μοντέλων, στο μητρώο, θα αυξάνεται, με γρήγορους ρυθμούς, όσο περισσότερο διαρκεί η λειτουργία του.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. προέτρεψε τους καταναλωτές να χρησιμοποιούν το μητρώο, όταν θέλουν να αγοράσουν κάποια ηλεκτρική συσκευή, για να εξοικονομήσουν ενέργεια, να εξοικονομήσουν χρήματα, να προστατέψουμε το περιβάλλον.

 To 2021, ξεκίνησε η συζήτηση, για την αναθεώρηση της Οδηγίας, για την καταναλωτική πίστη. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιείχε πολλές βελτιώσεις της σημερινής νομοθεσίας:

•  Περιλάμβανε τα μικροδάνεια κάτω από 200 ευρώ, τη χρηματοδότηση crowdfunding, τις χρηματοδοτήσεις «αγόρασε τώρα, πλήρωσε αργότερα». Έτσι, θα προστατεύονταν, καλύτερα, οι ευάλωτοι καταναλωτές.
•  Έθετε ανώτατα όρια, στα επιτόκια και/ή στο συνολικό κόστος της πίστωσης.
• Απαγόρευσε τη χορήγηση δανείου, σε καταναλωτές, που η αξιολόγηση της πιστοληπτικής τους ικανότητας είναι αρνητική. Σε περίπτωση, που η αξιολόγηση γινόταν από αυτόματα συστήματα (τεχνητή νοημοσύνη), ο καταναλωτής μπορούσε να ζητήσει ανθρώπινη παρέμβαση.
• Επέβαλε να ενημερώνονται οι καταναλωτές, όταν τους αποστέλλονται προσωπικές προσφορές, που είναι αποτέλεσμα αυτοματοποιημένης διαδικασίας σχηματισμού προφίλ.
• Απαγόρευε τις επιθετικές πρακτικές πώλησης καταναλωτικών δανείων, δηλαδή πρακτικές, χωρίς την πρόσκληση του καταναλωτή.
• Θεσμοθετούσε την υποχρέωση παροχής συγκεκριμένης προσυμβατικής ενημέρωσης, σε χωριστό έντυπο.
• Θεσμοθετούσε κανόνες, για τη διαφήμιση.
• Απαγόρευε κάποιες πρακτικές υποχρεωτικής αγοράς πακέτου προϊόντων, όπως υποχρεωτική αγορά ασφαλιστηρίου ζωής, ως προϋπόθεση χορήγησης του δανείου.
• Έθετε κανόνες, για τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, μέσω κώδικα δεοντολογίας.
• Υποχρέωνε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να παρέχουν διευκολύνσεις/διακανονισμούς, σε περίπτωση δυσκολίας αποπληρωμής καθώς και τα κράτη-μέλη να συστήσουν υπηρεσίες παροχής συμβουλών, σε υπερχρεωμένους καταναλωτές.
• Προέβλεπε ποινές (χρηματικές), για μη συμμόρφωση.

Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών προτείναμε συγκεκριμένες βελτιώσεις:

•  Να περιληφθούν, στο σκοπό της νέας Οδηγίας, τα ψηφιακά πιστωτικά προϊόντα, καθώς και οι συμβάσεις leasing.
•  Τα ανώτατα όρια κόστους πρέπει να είναι υποχρεωτικά και να τεθούν, για το συνολικό κόστος της πίστωσης.
•  Να θεσμοθετηθεί μια ευρωπαϊκή μέθοδος υπολογισμού των ανώτατων ορίων, για το Σ.Ε.Π.Ε. (συνολικό ετήσιο πραγματικό επιτόκιο).
•  Η Οδηγία να περιλάβει κίνητρα, για χορήγηση πράσινων δανείων, π.χ. χαμηλότερο επιτόκιο.
•  Η αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή να περιλαμβάνει αξιολόγηση της ικανότητάς του να αποπληρώσει το δάνειο.
•  Να αποσαφηνιστεί ποια δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας.
• Οι προσωπικές προσφορές να βασίζονται, μόνο σε οικονομικά δεδομένα και όχι σε δεδομένα συμπεριφοράς.
• Η απαγόρευση των επιθετικών πρακτικών να καλύψει και τις προσφορές-δωρεάν παροχές, π.χ. τις πιστωτικές κάρτες, που «συνοδεύουν» λογαριασμούς, χωρίς το αίτημα του καταναλωτή.
• Η συγκεκριμένη προσυμβατική πληροφόρηση, να δίνεται, στην πρώτη σελίδα του εγγράφου των «τυποποιημένων ευρωπαϊκών πληροφοριών καταναλωτικής πίστης» και όχι σε χωριστό έντυπο.
• Η συγκεκριμένη προσυμβατική πληροφόρηση να περιλαμβάνει προειδοποιήσεις, για το κόστος και τους κινδύνους του δανεισμού.
• Ο πωλήσεις πακέτων προϊόντων να απαγορευτούν, χωρίς εξαιρέσεις.
• Να γίνει σαφής διαχωρισμός, ανάμεσα στους πωλητές, που συμβουλεύουν τους καταναλωτές και στους ανεξάρτητους συμβούλους πιστώσεων.
• Να απαγορευτούν τα bonus επί των πωλήσεων, για τα στελέχη και τους εργαζόμενους των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
• Να τεθούν ανώτατα όρια, στις χρεώσεις, για τα δάνεια, σε καθυστέρηση.
• Οι καταναλωτές να έχουν το δικαίωμα αποζημίωσης, σε περίπτωση που υποστούν ζημία, από «ακατάλληλο», για αυτούς δάνειο.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., στις αρχές Απριλίου 2022, έστειλε στον κ. Σπυρίδωνα – Άδωνη Γεωργιάδη, Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, επιστολή – παρέμβαση, με τα παραπάνω αιτήματα των καταναλωτών, ζητώντας του να υποστηρίξει τους καταναλωτές, στις συζητήσεις, στο Συμβούλιο Υπουργών.
Το Συμβούλιο ενέκρινε το κείμενο της νέας Οδηγίας, το Δεκέμβριο του 2022. Όμως, κάποια σημεία του κειμένου απαιτούσαν επιπλέον επεξεργασία, η οποία θα γίνει στις αρχές 2023. Έπειτα θα αρχίσει η διαδικασία ενσωμάτωσης της Οδηγίας, στις νομοθεσίες των κρατών – μελών. Έτσι, προβλέπουμε εφαρμογή της Οδηγίας, το 2024.
Παρακολουθούμε τις εξελίξεις. 

Στις 11 Δεκεμβρίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Στις 30 Μαρτίου 2022, παρουσίασε μια δέσμη προτάσεων, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με σκοπό να γίνουν τα βιώσιμα προϊόντα ο κανόνας, στην Ε.Ε., να ενισχυθεί η κυκλική οικονομία και να ενδυναμωθούν οι καταναλωτές, για την πράσινη μετάβαση.
Η δέσμη προτάσεων περιλάμβανε:

• Μια νέα στρατηγική, για να καταστούν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα πιο ανθεκτικά, επισκευάσιμα, επαναχρησιμοποιήσιμα και ανακυκλώσιμα, με σκοπό να αντιμετωπιστούν η γρήγορη μόδα, τα απόβλητα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και η καταστροφή των μη πωληθέντων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και να διασφαλιστεί ότι η παραγωγή τους πραγματοποιείται, με πλήρη σεβασμό των κοινωνικών δικαιωμάτων.
•  Πρόταση, για την τόνωση της εσωτερικής αγοράς δομικών προϊόντων και τη διασφάλιση ότι το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο είναι κατάλληλο, για να επιτύχει η Ε.Ε. τους στόχους για τη βιωσιμότητα και το κλίμα.
•  Νέους κανόνες, για την ενδυνάμωση των καταναλωτών, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, ώστε οι καταναλωτές να είναι καλύτερα ενημερωμένοι, σχετικά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των προϊόντων και να προστατεύονται, καλύτερα, από την προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας.
•  Προτάσεις εργαλείων, για τη μετάβαση, σε μια πραγματικά κυκλική οικονομία, στην Ε.Ε., αποσυνδεδεμένη, από εξαρτήσεις, όσον αφορά την ενέργεια και τους πόρους, ανθεκτικότερη, σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς και με σεβασμό στη φύση, και στην υγεία των ανθρώπων. Τα προτεινόμενα εργαλεία βασίζονταν, στην επιτυχία των υφιστάμενων κανόνων οικολογικού σχεδιασμού της Ε.Ε., οι οποίοι έχουν επιφέρει μειώσεις, στην κατανάλωση ενέργειας για την Ε.Ε. και σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων, για τους καταναλωτές.

 Οι παραπάνω προτάσεις καθόριζαν νέες απαιτήσεις, για να καταστούν τα προϊόντα πιο ανθεκτικά, αξιόπιστα, επαναχρησιμοποιήσιμα, αναβαθμίσιμα, επισκευάσιμα, ευκολότερα στη συντήρηση, την ανακαίνιση και την ανακύκλωση, καθώς και αποδοτικότερα, ως προς την ενέργεια και τους πόρους. Επιπλέον, οι ειδικές, ανά προϊόν, απαιτήσεις πληροφόρησης διασφάλιζαν ότι οι καταναλωτές γνωρίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αγορών τους. Όλα τα προϊόντα, που υπόκεινταν, σε ρύθμιση, θα διέθεταν ψηφιακά διαβατήρια προϊόντος. Αυτό θα διευκόλυνε την επισκευή, ή την ανακύκλωση των προϊόντων καθώς και την παρακολούθηση των ουσιών, που προκαλούν ανησυχία, κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού. Η πρόταση περιλάμβανε, επίσης, τη δυνατότητα επισήμανσης, μέτρα για τον τερματισμό της καταστροφής μη πωληθέντων καταναλωτικών αγαθών καθώς και για την επέκταση των πράσινων δημόσιων συμβάσεων και την παροχή κινήτρων, για βιώσιμα προϊόντα.

Η πρόταση, για την ενδυνάμωση των καταναλωτών, στην πράσινη μετάβαση περιλάμβανε:

•  Τροποποίηση της οδηγίας, για τα δικαιώματα των καταναλωτών, ώστε να υποχρεωθούν οι έμποροι να παρέχουν, στους καταναλωτές, πληροφορίες σχετικά με την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επισκευής των προϊόντων.
  • Οι πληροφορίες αυτές θα παρέχονται, πριν από την αγορά και με σαφή και κατανοητό τρόπο.

Τι σήμαιναν οι όροι:

• Ανθεκτικότητα: Οι καταναλωτές έπρεπε να ενημερώνονται, σχετικά με την εγγυημένη ανθεκτικότητα των προϊόντων. Εάν ο παραγωγός ενός καταναλωτικού αγαθού προσέφερε εμπορική εγγύηση διάρκειας άνω των δύο ετών, ο πωλητής έπρεπε να παρέχει τις πληροφορίες αυτές, στον καταναλωτή. Όσον αφορά τα αγαθά, που καταναλώνουν ενέργεια, ο πωλητής έπρεπε, επίσης, να ενημερώνει τους καταναλωτές, όταν δεν παρείχε ο παραγωγός καμία πληροφορία, για την εμπορική εγγύηση ανθεκτικότητας.
• Επισκευές και επικαιροποιήσεις: Ο πωλητής έπρεπε να παρέχει σχετικές πληροφορίες, για τις επισκευές, όπως η βαθμολογία της δυνατότητας επισκευής, ή άλλες σχετικές πληροφορίες επισκευής, που παρέχονταν, από τον παραγωγό, όπως η διαθεσιμότητα ανταλλακτικών, ή εγχειριδίου επισκευής. Για έξυπνες συσκευές και για ψηφιακό περιεχόμενο και υπηρεσίες, ο καταναλωτής έπρεπε, επίσης, να ενημερώνεται, σχετικά με τις επικαιροποιήσεις λογισμικού, που παρέχει ο παραγωγός καθώς και για το ελάχιστο χρονικό διάστημα, που θα παρέχονταν επικαιροποιήσεις. Οι παραγωγοί και οι πωλητές θα ήταν ελεύθεροι να αποφασίσουν, για τον καταλληλότερο τρόπο παροχής των πληροφοριών αυτών στον καταναλωτή, είτε στη συσκευασία, είτε στην περιγραφή του προϊόντος στον ιστότοπο.

Η Επιτροπή πρότεινε, επίσης, αρκετές τροποποιήσεις της οδηγίας, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές:

•  Ο κατάλογος των χαρακτηριστικών των προϊόντων, για τα οποία ο έμπορος δεν επιτρέπεται να παραπλανήσει τους καταναλωτές, διευρύνθηκε, ώστε να καλύπτει τις περιβαλλοντικές, ή κοινωνικές επιπτώσεις, καθώς και την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επισκευής.
• Προστέθηκαν, επίσης, νέες πρακτικές, που θεωρούνται παραπλανητικές:
  • διατύπωση περιβαλλοντικού ισχυρισμού, που σχετίζεται, με μελλοντικές, περιβαλλοντικές επιδόσεις χωρίς σαφείς, αντικειμενικές και επαληθεύσιμες δεσμεύσεις και στόχους και χωρίς ανεξάρτητο σύστημα παρακολούθησης, μετά από κατά περίπτωση αξιολόγηση,
  •  η μη ενημέρωση, σχετικά με χαρακτηριστικά, που εισάγονται, για τον περιορισμό της ανθεκτικότητας, ή της λειτουργικότητας, για παράδειγμα, λογισμικό, που διακόπτει, ή υποβαθμίζει τη λειτουργικότητα του αγαθού, μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα,
  • η διατύπωση γενικών και ασαφών περιβαλλοντικών ισχυρισμών, όταν δε μπορούν να αποδειχθούν οι εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιδόσεις του προϊόντος, ή του εμπόρου. Παραδείγματα τέτοιων γενικών περιβαλλοντικών ισχυρισμών είναι «φιλικό προς το περιβάλλον», «οικολογικό», «πράσινο», οι οποίοι εσφαλμένα υποδηλώνουν, ή δημιουργούν την εντύπωση εξαιρετικών περιβαλλοντικών επιδόσεων,
  • η διατύπωση περιβαλλοντικού ισχυρισμού, για ολόκληρο το προϊόν, όταν, στην πραγματικότητα, αυτός αφορά μόνο μια συγκεκριμένη πτυχή του προϊόντος,
  • η επίδειξη εθελοντικού σήματος βιωσιμότητας, το οποίο δε βασίζεται, σε σύστημα επαλήθευσης, από τρίτους, ούτε έχει θεσπιστεί, από δημόσιες αρχές,
  • η μη ενημέρωση ότι ένα αγαθό έχει περιορισμένη λειτουργικότητα, όταν χρησιμοποιεί αναλώσιμα, ανταλλακτικά, ή εξαρτήματα, που δεν παρέχονται, από τον αρχικό παραγωγό,
  • η παρουσίαση απαιτήσεων της νομοθεσίας, ως επιπλέον παροχές, από τον έμπορο,
  • η διαφήμιση οφελών των καταναλωτών, που αποτελούν κοινή πρακτική των αγορών,
  • ο ισχυρισμός ότι ένα προϊόν διαθέτει συγκεκριμένη ανθεκτικότητα, ενώ δεν τη διαθέτει,
  • ο ισχυρισμός ότι ένα προϊόν μπορεί να επισκευαστεί, ενώ δε μπορεί,
  • η παράλειψη ενημέρωσης των καταναλωτών ότι το προϊόν δεν επισκευάζεται,
  • η ώθηση των καταναλωτών να αντικαταστήσουν τα αναλώσιμα ενός προϊόντος, πριν αυτό καταστεί απαραίτητο, από τεχνικής άποψης.

H Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών – BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών εκφράσαμε την ικανοποίησή μας, για τη δέσμη των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όμως, κατέθεσαμε και συγκεκριμένες παρατηρήσεις, για τη βελτίωση των προτάσεων:

• Η πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απαγορεύσει τα σήματα βιωσιμότητας, που δε βασίζονται, σε πιστοποιητικούς μηχανισμούς, ή δεν απονέμονται, από δημόσιες αρχές και δεν επαληθεύονται, από ανεξάρτητα όργανα, κινείται, στη σωστή κατεύθυνση. Πρέπει, όμως, επιπλέον:
  •  Οι πιστοποιητικοί μηχανισμοί να λαμβάνουν προέγκριση, από τις ευρωπαϊκές αρχές.
  •  Τα σήματα πιστοποίησης να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, που θα προβλέπονται, από τη νομοθεσία.
  •  Τα κριτήρια να είναι προσβάσιμα, από όλους, να βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, να είναι αντικειμενικά, να έχουν δημιουργηθεί με ανεξάρτητες διαδικασίες, να αντικατοπτρίζουν πραγματικές βελτιώσεις περιβαλλοντικές και κοινωνικές, σε σύγκριση με τα συμβατικά προϊόντα και να αναθεωρούνται, τακτικά.
  •  Ένας μηχανισμός εξέτασης παραπόνων και επίλυσης διαφορών πρέπει να δημιουργηθεί, για να ασχολείται με σήματα, που δεν πληρούν τις παραπάνω προδιαγραφές καθώς και τις προδιαγραφές, που τίθενται, από τη νομοθεσία.
  •  Εάν ένα σήμα, αφορά μια συγκεκριμένη περιβαλλοντική πλευρά, π.χ. προστασία των υδάτων, αυτό πρέπει να γίνεται ξεκάθαρο, στους καταναλωτές.
•  Οι ισχυρισμοί ότι ένα προϊόν έχει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, είναι οι πλέον παραπλανητικοί, για τους καταναλωτές και είναι αδύνατο να αποδειχθούν, με επιστημονικά δεδομένα. Συνήθως, πίσω από αυτούς τους ισχυρισμούς, είναι εταιρίες, που χρηματοδοτούν προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος, για να «ξεπλύνουν» τις δικές τους επιβαρυντικές, για το περιβάλλον, πρακτικές. Σήμερα, τέτοιοι ισχυρισμοί χρησιμοποιούνται, από εταιρείες ορυκτών καυσίμων, αεροπορικές εταιρίες, εταιρίες παραγωγής κρέατος, που είναι και οι πλέον καταστροφικές, για τον πλανήτη. Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν αναφέρονται στο θέμα αυτό. Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. επιμένουμε, στην αυστηρή απαγόρευση όλων των ισχυρισμών, για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, σε οποιαδήποτε φραστική μορφή.
•  Σήμερα, δεν υπάρχει ορισμός, για τα βιοδιασπώμενα προϊόντα. Συχνά, προϊόντα, που ισχυρίζονται ότι είναι βιοδιασπώμενα, είναι πραγματικά βιοδιασπώμενα, μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες ή/και απαιτούν συγκεκριμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, στις οποίες οι καταναλωτές δεν έχουν πρόσβαση. Έτσι, η πλειοψηφία των ισχυρισμών, για βιοδιάσπαση, είναι παραπλανητικοί. Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. ζητούμε να απαγορευτούν αυτοί οι ισχυρισμοί.
•  Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την απαγόρευση των περιβαλλοντικών ισχυρισμών, που σχετίζονται, με τις μελλοντικές επιδόσεις, μετά από κατά περίπτωση αξιολόγηση. Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ., παρατηρώντας τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων, που ισχυρίζονται ότι «μέχρι το 2050, θα έχουν ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα», ζητήσαμε αυστηροποίηση των απαιτήσεων, για την έγκριση αυτών των ισχυρισμών, όπως υποχρέωση των επιχειρήσεων να έχουν συγκεκριμένους στόχους και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επίτευξής τους, να ανακοινώνουν, χωριστά, την πραγματική μείωση των εκπομπών ρύπων, από την παραγωγική τους διαδικασία, τη χρηματοδότηση προγραμμάτων προστασίας περιβάλλοντος καθώς και να ανακοινώνουν, δημόσια, τον προϋπολογισμό τους, για την επίτευξη του στόχου του ουδέτερου ισοζύγιου άνθρακα.
•  Επιπλέον, ζητήσαμε:
  •  Την απαγόρευση ισχυρισμών, που δεν επαληθεύονται, με βάση μεθόδους αξιολόγησης, που αναγνωρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
  • Τη θεσμοθέτηση αυστηρών κριτηρίων, ώστε η σύγκριση προϊόντων, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές τους επιπτώσεις, να είναι αξιόπιστη και τεκμηριωμένη.
  • Τη γενική απαγόρευση των πρακτικών πρόωρης απαξίωσης και όχι μόνον, όταν ο έμπορος δεν ενημερώνει τον καταναλωτή, για τη διάρκεια ζωής του προϊόντος.
  • Την ενημέρωση των καταναλωτών, για τη διάρκεια ζωής των προϊόντων και όχι μόνο για τη διάρκεια της εμπορικής εγγύησης, που είναι εθελοντική.
  • Την επέκταση της χρονικής διάρκειας της νόμιμης εγγύησης, για να πλησιάσει την πραγματική διάρκεια ζωής των προϊόντων.
  • Τη δημιουργία μιας ομοιόμορφης πανευρωπαϊκής, υποχρεωτικής σήμανσης, για την εγγυημένη διάρκεια ζωής των προϊόντων, η οποία θα ισούται τουλάχιστον με τη διάρκεια της νόμιμης εγγύησης.
  • Την υποχρεωτικότητα της παροχής ενημέρωσης για τη διάρκεια ζωής και τη δυνατότητα διόρθωσης των προϊόντων, για τον έμπορο και όχι μόνο εάν ο παραγωγός του δώσει αυτήν την πληροφόρηση.
  • Την υποχρεωτικότητα, για τον έμπορο, της παροχής ενημέρωσης, για το ελάχιστο χρονικό διάστημα, που παρέχονται επικαιροποιήσεις λογισμικού και όχι μόνον εάν ο παραγωγός δώσει αυτήν την πληροφόρηση.

Για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε τις παρακάτω ειδικές δράσεις:

• Βιώσιμα κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα
• Ενδυνάμωση καταναλωτών στην πράσινη μετάβαση
• Δικαίωμα στην επιδιόρθωση.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί το θέμα και ενημερώνει τους καταναλωτές.

Στο άρθρο μας «Πράσινη Συμφωνία», αναφερθήκαμε, στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που στοχεύουν, στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των προϊόντων και της κυκλικής οικονομίας. Μια από αυτές τις προτάσεις αφορούσε τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.
Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα αποτελούν σημαντικότατο κομμάτι της καθημερινής ζωής (ενδύματα, έπιπλα, ιατρικός και προστατευτικός εξοπλισμός, οχήματα κ.λπ.). Η κατανάλωση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, στην Ε.Ε. έχει, κατά μέσο όρο, τον τέταρτο μεγαλύτερο αντίκτυπο, στο περιβάλλον και στην κλιματική αλλαγή, μετά από τα τρόφιμα, τη στέγαση και την κινητικότητα. Κατέχει, επίσης, την τρίτη θέση, ως προς την κατανάλωση νερού και τη χρήση γης και την πέμπτη υψηλότερη, ως προς τη χρήση πρωτογενών πρώτων υλών και Η στρατηγική της Ε.Ε. για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, που ανακοινώθηκε στις 30 Μαρτίου 2022, πρότεινε:

•  Όλα τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, που διατίθενται, στην αγορά της Ε.Ε., να είναι ανθεκτικά, επισκευάσιμα και ανακυκλώσιμα, να κατασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό από ανακυκλωμένες ίνες, να είναι απαλλαγμένα, από επικίνδυνες ουσίες και να παράγονται με σεβασμό, στα κοινωνικά δικαιώματα και στο περιβάλλον.
•  «Η γρήγορη μόδα να είναι εκτός μόδας» και οι καταναλωτές να επωφελούνται, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, από οικονομικά και προσιτά προϊόντα υψηλής ποιότητας.
•  Να διατίθενται, σε ευρεία κλίμακα, οικονομικά αποδοτικές υπηρεσίες επαναχρησιμοποίησης και επισκευής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
•  Ο τομέας των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων να είναι ανταγωνιστικός, ανθεκτικός και καινοτόμος, με παραγωγούς οι οποίοι αναλαμβάνουν την ευθύνη, για τα προϊόντα τους, κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας, με επαρκείς ικανότητες, για ανακύκλωση και για ελάχιστη αποτέφρωση και υγειονομική ταφή.

Για να υλοποιηθούν τα παραπάνω, η Ε.Ε. υποσχέθηκε:

•  Να ορίσει απαιτήσεις σχεδιασμού, για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, ώστε να διαρκούν περισσότερο και να επισκευάζονται και να ανακυκλώνονται πιο εύκολα.
•  Να θεσπίσει υποχρεώσεις παροχής σαφέστερων πληροφοριών για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος.
•  Να ενδυναμώσει τους καταναλωτές και θα καταπολεμήσει την προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας, εξασφαλίζοντας την ορθότητα των οικολογικών ισχυρισμών των εταιρειών.
•  Να σταματήσει την υπερπαραγωγή και την υπερκατανάλωση και θα αποθαρρύνει την καταστροφή των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, που δεν πωλούνται, ή που επιστρέφονται.
•  Να εναρμονίσει τους ενωσιακούς κανόνες, για τη διευρυμένη ευθύνη των παραγωγών, όσον αφορά τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα οικονομικά κίνητρα, για να καταστούν τα προϊόντα πιο βιώσιμα.
•  Να αντιμετωπίσει την ακούσια ελευθέρωση μικροπλαστικών, από συνθετικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.
•  Να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, από την εξαγωγή αποβλήτων υφαντουργίας και θα δημιουργήσει μια ενωσιακή εργαλειοθήκη, για την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης έως το 2023.
•  Να δημοσιεύσει, ένα σχέδιο δράσης για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα προκειμένου να επιτευχθούν η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση και να αυξηθεί η ανθεκτικότητά τους.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. πιστεύει ότι αυτό το θέμα είναι πολύ σημαντικό, όχι μόνο για το περιβάλλον (ο μέσος Ευρωπαίος παράγει περίπου 15 κιλά κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων, ανά έτος) αλλά και για την ανθρώπινη υγεία (τα κλωστοϋφαντουργικά έρχονται, σε επαφή, με το δέρμα μας) και θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να ενημερώνει τους καταναλωτές.
Μέσα στο 2023, περιμένουμε τον Κανονισμό για τη σήμανση των κλωστοϋφαντουργικών και την Οδηγία για τη διαχείριση των απόβλητων από τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Η Ε.Ε. επιθυμεί να εφαρμοστεί η νομοθεσία για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα μέχρι τα 2024.

Οι καταναλωτές, στην Ευρώπη, θα ήθελαν να συνεισφέρουν, στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής και να αποτελέσουν κομμάτι της λύσης. Δυστυχώς, προς το παρόν, αυτό είναι πολύ δύσκολο, για τους καταναλωτές, καθώς «βομβαρδίζονται», από αντικρουόμενα μηνύματα και λαμβάνουν, συχνά «μισές» πληροφορίες, για τα προϊόντα, που αγοράζουν και χρησιμοποιούν.
Για να συμμετέχουν, ενεργά, οι καταναλωτές, στην πράσινη μετάβαση, χρειάζονται καλύτερη πληροφόρηση και ισχυρότερη προστασία, από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, που μπορούν να επηρεάσουν, αρνητικά, τις αγοραστικές τους αποφάσεις. Τα ισχυρότερα δικαιώματα για τους καταναλωτές βαδίζουν «χέρι-χέρι» με φιλόδοξους στόχους, για τα προϊόντα. Η νομοθεσία για τα προϊόντα και η νομοθεσία για τα δικαιώματα των καταναλωτών πρέπει να δίνουν, από κοινού τη δυνατότητα, στους καταναλωτές, να ζήσουν μια πιο βιώσιμη ζωή.
Το Μάρτιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη νομοθετική της πρόταση, για την ενδυνάμωση των καταναλωτών, στην πράσινη μετάβαση. Αναλυτική αναφορά θα βρείτε στο στο άρθρο: Πράσινη συμφωνία. Παρά τις θετικές προτάσεις, για την τροποποίηση των Οδηγιών 2011/83/EU για τα Δικαιώματα των Καταναλωτών και 2005/29/EC για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να βελτιωθεί. Έτσι, η BEUC, σε συνεργασία με το ΚΕ.Π.ΚΑ., καταθέσαμε τις παρακάτω προτάσεις βελτίωσης:

•  Οι Εθνικές, ή οι Ευρωπαϊκές Αρχές πρέπει να προ-εγκρίνουν τη σήμανση βιωσιμότητας των αγαθών.
•  Επιπλέον της απαγόρευσης των πράσινων ισχυρισμών γενικής φύσης, πρέπει να απαγορευτούν:
  •  ισχυρισμοί για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα,
  • ισχυρισμοί για βιοδιάσπαση, εφόσον οι καταναλωτές δεν ενημερώνονται, για τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες μπορεί να επιτευχθεί η βιοδιάσπαση,
  • γενικοί ισχυρισμοί για κοινωνικές επιπτώσεις.
• Πρέπει να ενσωματωθούν, στις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, που απαγορεύονται
  • όλες οι πρακτικές πρόωρης απαξίωσης,
  • η προώθηση αγαθού, που δε συμμορφώνεται, με τις προδιαγραφές της Οδηγίας, για την οικολογική σχεδίαση,o η προώθηση αγαθού, που δεν έχει σχεδιαστεί να διαρκεί ένα λογικό χρονικό διάστημα,
  • o η «δεσμοποίηση» των επικαιροποιήσεων λογισμικού, που αφορά την ασφάλεια του προϊόντος, με τις επικαιροποιήσεις άλλου λογισμικού.
• Η απαγόρευση των πρακτικών πρόωσης απαξίωσης πρέπει να είναι απόλυτη και όχι μόνον, όταν δίνεται παραπλανητική πληροφόρηση, στους καταναλωτές.
•  Οι καταναλωτές πρέπει να πληροφορούνται τη διάρκεια ζωής του αγαθού, που αγοράζουν, μέσω πανευρωπαϊκής, υποχρεωτικής σήμανσης.
• Οι πωλητές πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές, για το ελάχιστο χρονικό διάστημα, για το οποίο είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν επικαροποιήσεις λογισμικού.
• Οι πωλητές πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές, για τη δυνατότητα διόρθωσης, τη διάθεση ανταλλακτικών και εγχειριδίου χρήστη, για το αγαθό που αυτοί αγοράζουν

Το θέμα θα συνεχίσει να μας απασχολεί όλο το 2023 και περαιτέρω.

Στις αρχές Απριλίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να θεσμοθετήσει το «Δικαίωμα στην επιδιόρθωση», ώστε η διόρθωση των προϊόντων να είναι πιο φιλική και επιθυμητή, από τους καταναλωτές, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια, όταν θελήσουν να διορθώσουν ένα προϊόν, που έχει χαλάσει:

• Υψηλές τιμές ανταλλακτικών, Κακές υπηρεσίες διόρθωσης, με αποτέλεσμα το διορθωμένο προϊόν να μη λειτουργεί καλά,
• Μεγάλα χρονικά διαστήματα, για την ολοκλήρωση της επισκευής,
• Προϊόντα, που δε μπορούν να ανοιχτούν, ώστε να διορθωθούν.

Ο κατάλογος των προβλημάτων είναι μακρύς και έτσι, οι καταναλωτές προτιμούν να αγοράσουν ένα καινούριο προϊόν, αντί να διορθώσουν αυτό, που έχουν. Όμως, αυτή η πρακτική είναι αντίθετη με την προστασία του περιβάλλοντος και του πλανήτη και υποσκάπτει τις προσπάθειες, για τη μετάβαση, στην κυκλική οικονομία.
Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πολλές προτάσεις, για την προώθηση του «Δικαιώματος στην επισκευή»:

•  Βελτίωση του σχεδιασμού των προϊόντων, ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικά και να μπορούν να επισκευαστούν,
•  Βελτίωση της πληροφόρησης των καταναλωτών, για τη διάρκεια ζωής των προϊόντων και τη δυνατότητα επισκευής,
•  Καταπολέμηση των παραπλανητικών εμπορικών πρακτικών, που οδηγούν στην πρόωρη απαξίωση των προϊόντων,
•  Αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις πωλήσεις αγαθών, ώστε να προβλέπεται το «Δικαίωμα στην επισκευή»,
•  Θεσμοθέτηση του «Δικαιώματος στη επισκευή», με νέα νομοθεσία, για να καλυφθούν οι περιπτώσεις, που δεν εμπίπτουν, στο σκοπό της Οδηγίας για τις πωλήσεις αγαθών.

Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας κατέθεσαν τις παρακάτω προτάσεις:

•  Εισαγωγή μεγαλύτερου χρονικού διαστήματος ισχύος της νομικής εγγύησης, για τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά,
•  Εισαγωγή νέας υποχρεωτικής σήμανσης, για τη διάρκεια ζωής των προϊόντων, για όσα προϊόντα αναμένεται να διαρκέσουν, περισσότερο από 2 χρόνια,
•  Εισαγωγή της ευθύνης του παραγωγού/κατασκευαστή, στη νόμιμη εγγύηση. Η ευθύνη του παραγωγού δε θα αντικαθιστά την ευθύνη του πωλητή, αλλά θα είναι και οι δύο υπεύθυνοι, απέναντι στον καταναλωτή,
•  Επιμήκυνση της περιόδου, για την αναστροφή του βάρους της απόδειξης, στα 2 χρόνια, από τον 1 χρόνο, που ισχύει, σήμερα,
•  Διατήρηση του δικαιώματος, στην αντικατάσταση, για την πρώτη διετία της ζωής του προϊόντος, μετά την οποία, η διόρθωση των προϊόντων πρέπει να είναι η μόνη επιλογή, για τους καταναλωτές, για το υπόλοιπο διάστημα της εγγύησης,
•  Παράταση της περιόδου της νόμιμης εγγύησης, μετά τη διόρθωση,
•  Ενδυνάμωση της υποχρέωσης των πωλητών να παρέχουν επικαιροποιήσεις λογισμικού, για τα συνδεδεμένα προϊόντα,
•  Δυνατότητα μεταβίβασης της νόμιμης εγγύησης, στον επόμενο αγοραστή,
•  Θεσμοθέτηση του «Δικαιώματος στην επισκευή», για περιπτώσεις, που δεν καλύπτονται, από τη νόμιμη εγγύηση, π.χ. όταν ο καταναλωτής προκαλεί τη βλάβη,
•  Παροχή προσωρινής αντικατάστασης, για το χρονικό διάστημα, που διαρκεί η διόρθωση.

Στις 7 Απριλίου 2022, το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε απόφαση για το «Δικαίωμα στην επισκευή». Η απόφαση αυτή περιλαμβάνει σχεδόν όλες τις προτάσεις, που καταθέσαμε (BEUC και ΚΕ.Π.ΚΑ.).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει τη νομοθετική της πρόταση το τρίτο τρίμηνο του 2022. Δυστυχώς, δεν ανταποκρίθηκε στην υπόσχεσή της.
Παρακολουθούμε το θέμα και θα ενημερώσουμε, για τυχόν εξελίξεις.

Στις 23 Φεβρουαρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε μια νέα νομοθετική πρόταση, ώστε να γίνει πιο βιώσιμη η εταιρική διακυβέρνηση. Αυτή η νομοθεσία θα υποχρεώνει μεγάλες εταιρίες να εφαρμόζουν ελάχιστα κριτήρια βιωσιμότητας και προστασίας των εργαζομένων, στην προμηθευτική αλυσίδα.
Είναι δύσκολο, για εμάς τους καταναλωτές, να γνωρίζουμε, αν ο καναπές μας, το παντελόνι μας, ή η πραλίνα για το ψωμί μας παράγονται, με τρόπο, που σέβεται το περιβάλλον και τα εργασιακά δικαιώματα. Η υποχρέωση των επιχειρήσεων να ελέγχουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους θα έχει, ως αποτέλεσμα, τη βελτίωση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και κλιματικών προτύπων, για όλα τα προϊόντα, που αγοράζουμε οι καταναλωτές.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μια ευκαιρία να πρασινίσει η κατανάλωση και να γίνει πιο δίκαιη κοινωνικά. Ακόμη και αν τα μέτρα, που προτείνονται, δεν αφορούν άμεσα, τους καταναλωτές, θα έχουν, ως αποτέλεσμα, μεγαλύτερη προσφορά πιο βιώσιμων προϊόντων, επομένως περισσότερες πράσινες επιλογές, για τους καταναλωτές.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ.-Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών σε συνεργασία με τη BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών, ζητήσαμε, από το Ευρωκοινοβούλιο και τα κράτη μέλη:

•  Να ενισχύσουν τη «δέουσα επιμέλεια»: Διαφορετικά, οι καταναλωτές θα αγοράζουν αγαθά, χωρίς καμία εγγύηση ότι έχουν παραχθεί, με βάση τα πρότυπα της «δέουσας επιμέλειας».
•  Να εφαρμοστεί αυτή η υποχρέωση, όχι μόνο στις μεγάλες εταιρίες, που λειτουργούν, ή τοποθετούν προϊόντα, στην Εσωτερική Αγορά, αλλά σε όλες τις εταιρίες.
• Στις απαιτήσεις της «δέουσας επιμέλειας», να προστεθεί η απαίτηση, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς, τώρα προβλέπονται μόνο κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.
• Να συνοδευτεί η νομοθετική αυτή πρόταση, από ένα σωστό μηχανισμό επιβολής της, ώστε να είναι αποτελεσματική.

Το θέμα έχει πολύ δρόμο, ακόμη. 

Η Ευρωπαϊκή οικολογική σήμανση – Εcolabel – το γνωστό μας «λουλούδι», ξεκίνησε το 1992. Το 2022, λοιπόν, έγινε 30 ετών. Αναγνωρίζεται, σε όλη την Ευρώπη και παγκοσμίως, ως η άριστη περιβαλλοντική σήμανση. Δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες, που ανταποκρίνονται σε υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα, σε όλο τον κύκλο της ζωής τους: πρώτες ύλες – παραγωγή – διάθεση- χρήση-απόρριψη.
Σήμερα, 89.357 προϊόντα και υπηρεσίες, που ανήκουν σε 24 διαφορετικές κατηγορίες, φέρουν την ευρωπαϊκή οικολογική σήμανση, το «ευρωπαϊκό λουλούδι». Περιλαμβάνουν από βρεφικά ρούχα και καθαριστικά προϊόντα, μέχρι τηλεοράσεις, μπογιές, σαμπουάν, ξύλινα δάπεδα, φωτοαντιγραφικό χαρτί και καταλύματα. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες πρέπει να συμμορφώνονται, με ένα ευρύ κατάλογο περιβαλλοντικών κριτηρίων και κριτηρίων υγείας, για να μπορούν να φέρουν το λουλούδι.
Η σήμανση Εcolabel:

•  Ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να παράγουν αγαθά, που διαρκούν περισσότερο χρόνο, διορθώνονται εύκολα και ανακυκλώνονται.
• Ενθαρρύνει τους παραγωγούς- κατασκευαστές να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας, νερού και πρώτων υλών.
• Εγγυάται την υγεία των καταναλωτών.
• Είναι η μόνη διαθέσιμη εθελοντική ετικέτα, σε ολόκληρη την Ε.Ε., που επιβραβεύει μη εδώδιμα προϊόντα και υπηρεσίες περιβαλλοντικής αριστείας, από το 1992. Αυτό το καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό, για τις διασυνοριακές αγορές.
• Προσφέρει πολλές επιλογές: Από χαρτί, προϊόντα καθαρισμού και καλλυντικά, μέχρι ρούχα, χρώματα, ακόμη και ξενοδοχεία, πολλές κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών μπορούν να πιστοποιηθούν.
• Το EU Flower απονέμεται, σε προϊόντα και υπηρεσίες που έχουν περιβαλλοντική υπεροχή και χαμηλότερο αποτύπωμα, από τα συμβατικά προϊόντα, σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους. Η σήμανση απονέμεται σε προϊόντα, που περιέχουν λιγότερο επικίνδυνες χημικές ουσίες, είναι σχεδιασμένα να διαρκούν περισσότερο, είναι πιο εύκολο να επισκευαστούν και που κατασκευάζονται, παράγοντας λιγότερα απόβλητα και CO2. Η ετικέτα είναι, επομένως, ένα από τα εργαλεία της Ε.Ε., για την επίτευξη της μετάβασης, στην κυκλική οικονομία.
• Η σήμανση είναι ανεξάρτητη και διαφανής. Τα κριτήρια αναπτύσσονται, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Κράτη Μέλη, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, τις Ενώσεις Καταναλωτών και περιβαλλοντικές Μ.Κ.Ο. Η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB) εκπροσωπούν οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, στη φάση καθορισμού των κριτηρίων και έχουν συμμετάσχει, στο σύστημα, από τη δημιουργία του.
• Σε αντίθεση με τους μη πιστοποιημένους πράσινους ισχυρισμούς και ετικέτες, οι εθνικές αρχές ελέγχουν, διεξοδικά, τη συμμόρφωση των παραγωγών, με τις απαιτήσεις του οικολογικού σήματος της Ε.Ε. Άρα είναι αξιόπιστη σήμανση.

Κριτήρια χορήγησης του οικολογικού σήματος της Ε.Ε. έχουν καθοριστεί για πολλές κατηγορίες προϊόντων:

• Ρούχα – Παπούτσια- Υφάσματα
• Πατώματα
• Χρώματα και βερνίκια
• Ηλεκτρονικός Εξοπλισμός
• Οικιακές συσκευές
• Έπιπλα
• Κηπουρική
• Στρώματα
• Προϊόντα προσωπικής φροντίδας
• Λιπαντικά
• Καθαριστικά – Απορρυπαντικά
• Ξενοδοχεία
• Φωτοτυπικό χαρτί
• Χαρτί υγείας και χαρτί κουζίνας
•  Φωτισμός
• Μέσα ανάπτυξης και βελτιωτικά εδάφους

Το οικολογικό σήμα της Ε.Ε. :

•  Αποδεικνύει στους καταναλωτές ότι ένα προϊόν πληροί αυστηρά οικολογικά κριτήρια, που επικαιροποιούνται τακτικά, με αποτέλεσμα να το επιλέγουν, εύκολα.
•  Επαληθεύεται, από τρίτο μέρος και αναγνωρίζεται, σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
• Αυξάνει τη φήμη μιας επιχείρησης, διότι αποτελεί ένδειξη περιβαλλοντικής υπευθυνότητας.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή Οικολογική Σήμανση και ενημερώνει, διαρκώς, τους καταναλωτές, ώστε να μπορούν να κάνουν βιώσιμες επιλογές αγαθών. Για περισσότερες λεπτομέρειες, ας δούμε το βίντεο που ετοίμασε η BEUC και μετέφρασε, στα ελληνικά, το ΚΕ.Π.ΚΑ. και ας διαβάσουμε για την «πράσινη» καθαριότητα. 

 Ενώ τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλή, τα πετρελαιοκίνητα και βενζινοκίνητα αυτοκίνητα θα εξακολουθήσουν να κατασκευάζονται και να πωλούνται, κανονικά, μέχρι τη δεκαετία του 2030 και να κυκλοφορούν μέχρι και τη δεκαετία του 2040. Δυστυχώς, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, από τα αυτοκίνητα, που ανακοινώθηκε, στις 10 Νοεμβρίου 2022, δεν αντιμετώπιζε, επαρκώς, τους ρύπους, που εκπέμπονται, από νέα οχήματα, που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα και θα κυκλοφορούν, στους δρόμους της Ευρώπης, τα επόμενα χρόνια.
Τα πρότυπα EURO, σταδιακά, χαμηλώνουν τις ρυπογόνες εκπομπές, όπως των οξειδίων του αζώτου και των αιωρούμενων σωματιδίων. Αυτή τη στιγμή, βρισκόμαστε στην 6η «γενιά» προτύπων - στόχων, για τη μείωση των ρύπων, γνωστή και ως «EURO6», τα οποία ξεκίνησαν σχεδόν 15 χρόνια πριν. Παρότι υπάρχουν κάποιες βελτιώσεις, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αφορά την 7η γενιά προτύπων, το EURO7, ήταν απογοητευτικό:

•  Τα αυτοκίνητα θα πρέπει να συμμορφώνονται, με τα όρια εκπομπών ρύπων, μέχρι τα 200.000 χιλιόμετρα, ή τα 10 χρόνια κυκλοφορίας, όποιο συμπληρωθεί πρώτο. Αυτό σημαίνει ότι τα αυτοκίνητα θα ελέγχονται, για τις εκπομπές των ρύπων, πιθανόν, μόνο μέχρι να συμπληρωθεί ένα από τα δύο παραπάνω όρια. Όμως, η μέση ηλικία των αυτοκινήτων, που κυκλοφορούν, στους δρόμους της Ευρώπης, είναι 12 χρόνια και μάλιστα, με μεγάλες αποκλίσεις, ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές περιοχές.
•  Η εισαγωγή, χωρίς δικαιολογημένα αίτια και σοβαρές εξηγήσεις, των νέων υποκατηγοριών του EURO7, που ονομάζονται EURO7+, 7A, 7G, θα προκαλέσουν σύγχυση, στους καταναλωτές. Για παράδειγμα, ένα υβριδικό αυτοκίνητο που συμμορφώνεται, με το πρότυπο «Euro7G», θα μπορεί να κυκλοφορεί , σε ζώνες χαμηλών εκπομπών, χρησιμοποιώντας μόνο ηλεκτρικό ρεύμα. Πώς αυτό θα λειτουργήσει, στην πράξη, είναι εντελώς ασαφές.

Πρέπει, βέβαια, να αναγνωρίσουμε και τα θετικά σημεία του σχεδίου, που λαμβάνουν υπόψη τους, την αύξηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε:

•  Νέες προδιαγραφές, για τη διάρκεια ζωής των μπαταριών,
•  Νέα όρια, για τις εκπομπές ρύπων, από τα φρένα και τα λάστιχα.

Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. - Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών εκφράσαμε τις επιφυλάξεις μας:

• Είναι, εντελώς, ανεδαφικό να περιμένουμε οι καταναλωτές να επισκέπτονται μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων και να ζητούν να αγοράσουν ένα αυτοκίνητο, που θα συμμορφώνεται, με κάτι τόσο πολύπλοκο, όσο το EURO7+, 7A ή 7G. Έτσι, θα οδηγηθούμε, σίγουρα, σε καταστάσεις σύγχυσης και πράσινου ξεπλύματος.
• Η μείωση του χρόνου, που ένα αυτοκίνητο θα πρέπει να συμμορφώνεται, με τα όρια εκπομπής ρύπων, θα επιτρέψει, σε μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, να κυκλοφορούν, στους δρόμους, χωρίς να συμμορφώνονται, με το νόμο.
• Βάζουμε τον πήχη, υπερβολικά χαμηλά και μεταφέρουμε τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, από τις πλουσιότερες, στις φτωχότερες περιοχές.

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα εξεταστεί και θα συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ανάμεσα στα κράτη-μέλη, τους επόμενους μήνες. Επομένως, θα μας απασχολήσει και το 2023.

Στις 6 Ιουλίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη νέα στρατηγική της, για τα βιώσιμα χρηματοοικονομικά προϊόντα, στοχεύοντας στο «πρασίνισμα» του Ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού τομέα. Η στρατηγική περιλάμβανε:

•  Ενίσχυση των «πράσινων» δανείων,
•  Εκπαίδευση των χρηματοοικονομικών συμβούλων, σε θέματα βιωσιμότητας,
•  Αξιολόγηση των χρηματοικονομικών προϊόντων με βάση τα κριτήρια ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, εταιρικής διακυβέρνησης),
•  Θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων βιωσιμότητας.

Και ενώ καλλιεργήθηκαν ελπίδες ότι οι καταναλωτές θα μπορούσαν να λαμβάνουν πράσινα δάνεια, για να αναβαθμίσουν, ενεργειακά, το σπίτι τους, ή να κάνουν πράσινες επενδύσεις, για να ενισχύσουν τη βιώσιμη οικονομία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπονόμευσε, τη στρατηγική της. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2022, λίγο πριν αλλάξει η χρονιά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, με το οποίο η πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο περιλαμβάνονταν, στο «σύστημα ταξινόμησης», δηλαδή στον κατάλογο των οικονομικών δραστηριοτήτων, που μπορούν να χαρακτηριστούν «πράσινες» επενδύσεις.

Το σχέδιο της Πράξης, ανακοινώθηκε, σε χρόνο, που κανείς δεν παρακολουθούσε τη δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ακολουθήθηκε μια γνωστή τακτική αποφυγής της προσοχής του κοινού. Το κείμενο στάλθηκε, στα μέλη της Πλατφόρμας των ειδικών, για τα βιώσιμα χρηματοοικονομικά προϊόντα και ζητήθηκε, από τους ειδικούς, να στείλουν τη γνωμοδότησή τους, μέχρι τις 12 Ιανουαρίου 2022. Τέτοια σύντομη προθεσμία, δεν είχε ξαναδoθεί, για γνωμοδότηση ειδικών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «έγραψε στα παλιά της υποδήματα», τις επιφυλάξεις και τις ενστάσεις της κοινωνίας των πολιτών και δεν έθεσε το σχέδιο της Πράξης, σε δημόσια διαβούλευση, μια ακόμα παράξενη ενέργεια. Οι επενδύσεις σε πυρηνική ενέργεια και φυσικό αέριο θα χαρακτηρίζονται «πράσινες» επενδύσεις, χαρακτηρισμός παραπλανητικός, για τους καταναλωτές. Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι το 93% των Ευρωπαίων πολιτών θεωρούν την κλιματική αλλαγή, ως σοβαρή πρόκληση και το 82% δεν κατατάσσουν τις επενδύσεις, σε φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια, στις «βιώσιμες επενδύσεις».
Η ενέργεια αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπονόμευσε τον Κανονισμό για την ταξινόμηση, που θεσπίζει έξι περιβαλλοντικούς στόχους:

•  Μετριασμό της κλιματικής αλλαγής,
• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή,
• Βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων,
• Μετάβαση στην κυκλική οικονομία,
• Πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης,
• Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.

Η κατάρτιση ενός καταλόγου μόνο με πράσινες επενδύσεις θα προστάτευε τους καταναλωτές, από το «πράσινο ξέπλυμα». Η Επιτροπή δε θεσμοθέτησε μια κατηγορία “πορτοκαλί”, για αμφιλεγόμενες, ή μεταβατικές επενδύσεις, αλλά ενέταξε την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο, στις πράσινες επενδύσεις. Ένας ακόμα κίνδυνος, για τους καταναλωτές, δημιουργήθηκε. Σε ένα ασφαλιστικό προϊόν, για σύνταξη, να επενδύσουν, σε υποδομές, που σιγά-σιγά καταργούνται (π.χ. πρατήρια φυσικού αερίου) και να χάσουν τα ασφαλιστήριά τους την αξία τους.
Η ενέργεια αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χειροτέρεψε τη σημερινή κατάσταση. Οι καταναλωτές δε γνωρίζουν ποιες επενδύσεις είναι πράσινες. Με αυτή τη νέα Πράξη θα παραπλανούνται, σίγουρα. Και επιπλέον, επιχειρήσεις, που πραγματικά παλεύουν, για ένα «πράσινο» μέλλον, θα στερηθούν χρηματοδοτήσεις, που θα κατευθυνθούν, σε «βρώμικες» επιχειρήσεις.
Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών καλέσαμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να απορρίψουν το «πράσινο ξέπλυμα». Μπορούσαν να αυξήσουν, ή να εξαφανίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, στις «πράσινες» επενδύσεις, στην ευρωπαϊκή «πράσινη» μετάβαση καθώς και σε όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Δυστυχώς, το Ευρωκοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2022, ενέκρινε την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάζοντας κάποιους όρους, για το χαρακτηρισμό του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας, ως «πράσινη ενέργεια». Έτσι, για παράδειγμα μια μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, που χρησιμοποιεί φυσικό αέριο, θα μπορεί να χαρακτηρίζεται πράσινη, μόνο εφόσον αντικαθιστά μονάδα, που παρήγαγε ηλεκτρικό ρεύμα, από άνθρακα. Έτσι, το μέτρο αυτό αποκτά μεταβατική διάσταση.
Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2023. BEUC και ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθούμε την εφαρμογή της.

Στον απολογισμό του 2021, κάναμε εκτενή αναφορά στην ασφάλεια των προϊόντων και την αναμενόμενη, για πολλά χρόνια, αναθεώρηση του κανονισμού για τη γενική ασφάλεια προϊόντων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 30 Ιουνίου 2021, κατέθεσε την πρότασή της για την αναθεώρηση, η οποία περιλάμβανε πολλά θετικά βήματα. Η BEUC (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών) και το ΚΕ.Π.ΚΑ. καταθέσαμε κάποιες επιφυλάξεις και ορισμένες προτάσεις, για τη βελτίωση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στις 25 Απριλίου 2022, η Ε.Ε. δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της, για το σύστημα Safety Gate, το οποίο είναι σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, για επικίνδυνα καταναλωτικά προϊόντα, πλην τροφίμων και το οποίο συμβάλλει, στην απόσυρση των επικίνδυνων προϊόντων, από την αγορά. Στο σύστημα συμμετέχουν οι αρχές 31 χωρών (κράτη – μέλη της Ε.Ε., Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Ηνωμένο Βασίλειο – Βόρεια Ιρλανδία).
Το 2021, έγιναν 2142 προειδοποιήσεις, για προϊόντα πλην τροφίμων, μέσω του Ευρωπαϊκού Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης (Safety Gate), γιατί τα προϊόντα αυτά δε συμμορφώνονταν με τις απαιτήσεις ασφάλειας της Ε.Ε. Κάθε ειδοποίηση μπορούσε να περιλαμβάνει πολλά επικίνδυνα προϊόντα. Τα αυτοκίνητα, τα παιχνίδια και ο ηλεκτρικός εξοπλισμός ήταν τα προϊόντα, που προκάλεσαν τις περισσότερες ειδοποιήσεις:

•  26% τα αυτοκίνητα,
•  20% τα παιχνίδια,
•  9% οι ηλεκτρικές συσκευές,
•  9% τα κοσμήματα,
•  8% ο προστατευτικός εξοπλισμός.

Το 6% όλων των προειδοποιήσεων, που καταγράφηκαν, αφορούσε προϊόντα σχετικά με την πανδημία.

Στην Ελλάδα τα χημικά προϊόντα προκάλεσαν 50% των ειδοποιήσεων. Δυστυχώς η χώρα μας κατέθεσε μόλις 2 ειδοποιήσεις.

Τα παραπάνω αναφερόμενα προϊόντα, έθεσαν τους καταναλωτές, στους παρακάτω κινδύνους:

•  32% σε τραυματισμούς, κατάγματα, διασείσεις,
•  25% σε χημικούς,
• 11% σε κινδύνους πυρκαγιάς,
• 10% σε κινδύνους πνιγμού παιδιών,
• 10% σε κινδύνους ηλεκτροπληξίας.

Στην Ελλάδα, το 100% των κινδύνων προέρχονταν, από χημικά προϊόντα.
Ως αποτέλεσμα των προειδοποιήσεων, υπήρξαν 4.965 επακόλουθες ενέργειες. Στην Ελλάδα οι επακόλουθες ενέργειες ήταν 220.
Τα μη ασφαλή αυτά προϊόντα προέρχονταν , από:

•  Κίνα: 48%
• Ευρωπαϊκή Ένωση: 27%
•  Τρίτες Χώρες: 16%
•  Άγνωστη προέλευση: 9%

Είναι απαράδεκτο οι Ευρωπαίοι καταναλωτές να κινδυνεύουν να αγοράσουν προϊόντα, που μπορεί να βλάψουν αυτούς και τις οικογένειές τους. Αυτοί οι αριθμοί μη ασφαλών προϊόντων (επομένως, επικίνδυνων προϊόντων) έκαναν την αναθεώρηση του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Προϊόντων που θα εξασφαλίζει, στην πραγματικότητα και όχι στα χαρτιά, την ασφάλεια των καταναλωτών, περισσότερο από αναγκαία. Δεν πρέπει οι καταναλωτές να πιστέψουν ότι οι επιχειρήσεις δεν πωλούν μη ασφαλή προϊόντα. Οι αποκαλύψεις του Safety Gate έκαναν ξεκάθαρο ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 25 Απριλίου 2022, εγκαινίασε ένα νέο εργαλείο ηλεκτρονικής επιτήρησης, με την ονομασία «web crawler», το οποίο βοηθά τις εθνικές αρχές να εντοπίζουν τις διαδικτυακές προσφορές μη ασφαλών προϊόντων, που επισημαίνονται στο Safety Gate. Το εργαλείο αυτό ήταν απαραίτητο, εξαιτίας της αύξησης των αγορών, από διαδικτυακές πλατφόρμες, του γεγονότος ότι οι Ενώσεις Καταναλωτών, στα κράτη – μέλη της Ε.Ε., συνεχίζουν να ανακαλύπτουν επικίνδυνα προϊόντα, που πωλούνται, από τις διάφορες πλατφόρμες καθώς και της απουσίας ευθύνης των διαδικτυακών αγορών, για τα μη ασφαλή προϊόντα, που πωλούνται, σε αυτές.
Το Μάιο του 2022, το ΚΕ.Π.ΚΑ. ενημερώθηκε ότι στο Ευρωκοινοβούλιο υπήρχε μια προσπάθεια να υποβαθμιστεί η προστασία των καταναλωτών, που προέβλεπε η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. έστειλε, αμέσως, επιστολή – διαμαρτυρία στους Ευρωβουλευτές της χώρας μας ζητώντας:

•  Η Αρχή της Προφύλαξης πρέπει να αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού. Η Αρχή της Προφύλαξης επιτρέπει, στους λαμβάνοντες τις αποφάσεις, να προστατέψουν τους καταναλωτές και το περιβάλλον, σε περιπτώσεις, που υπάρχει αβεβαιότητα και μπορεί να εφαρμοστεί, ως οδηγός της υπεύθυνης καινοτομίας. Η Αρχή της Προφύλαξης αφορά όλους τους παράγοντες της αλυσίδας εφοδιασμού, τους λαμβάνοντες τις αποφάσεις καθώς και την ανάπτυξη προτύπων. Η Αρχή της Προφύλαξης πρέπει να αναφέρεται και στο άρθρο 2 (Πεδίο εφαρμογής) και όχι μόνο στο άρθρο 21 (Εποπτεία αγοράς).
•  Οι ψηφιακές αγορές (πλατφόρμες) πρέπει να ρυθμιστούν, όπως όλοι οι υπόλοιποι οικονομικοί εταίροι. Οι ψηφιακές αγορές αποτελούν σημαντικό κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας. Χωρίς αυτές, οι καταναλωτές δε θα είχαν πρόσβαση, σε αρκετά προϊόντα. Όμως, η απουσία πολιτικής βούλησης για ίση μεταχείριση όλων των εταίρων της αγοράς και για τη διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου προστασίας καταναλωτών και του υγιούς ανταγωνισμού, προβληματίζει τις Ενώσεις Καταναλωτών. Οι ψηφιακές αγορές πρέπει να είναι υπεύθυνες, για την τοποθέτηση προϊόντων, στην αγορά. Επομένως, οι ψηφιακές αγορές πρέπει να αναφέρονται, στο άρθρο 5.
•  Το λογισμικό πρέπει να θεωρείται προϊόν, είτε αγοράζεται ενσωματωμένο σε άλλο προϊόν, είτε αγοράζεται από μόνο του. Ο Κανονισμός για τη Γενική Ασφάλεια Προϊόντων πρέπει να αναφέρεται, στην κυβερνοασφάλεια, η οποία πρέπει να περιληφθεί σε όλους τους ορισμούς.
•  Οι αρχές εποπτείας της αγοράς πρέπει να διαθέτουν τα κατάλληλα εργαλεία, για να επιβάλουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ασφάλεια των προϊόντων. Για να διευκολυνθεί η εποπτεία κι ο έλεγχος της αγοράς, για κάθε προϊόν, θα πρέπει να ορίζεται ένας υπεύθυνος. Επίσης, όλα τα προϊόντα πρέπει να συνοδεύονται, από τα κατάλληλα έγγραφα. Η πρακτική να συνοδεύεται ένα προϊόν από τα πολύ βασικά έγγραφα και να αφήνεται η λεπτομερής πληροφόρηση για αργότερα, δυσκολεύει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών.
•  Οι καταναλωτές πρέπει να λαμβάνουν ξεκάθαρες και κατανοητές οδηγίες, για την ασφαλή συναρμολόγηση, τη χρήση και τη συντήρηση των προϊόντων. Αυτή η πληροφόρηση πρέπει να δίνεται στους καταναλωτές, δωρεάν, μέσα στη συσκευασία των προϊόντων. Η παροχή πληροφοριών, ψηφιακά, δε μπορεί να αντικαταστήσει τις γραπτές οδηγίες ασφάλειας. Μπορεί να δίνεται μόνο, συμπληρωματικά.

Δυστυχώς, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωκοινοβούλιο – Συμβούλιο) συνέχισαν να μην καθιστούν υπεύθυνες τις ηλεκτρονικές αγορές, για τα επικίνδυνα προϊόντα, που πωλούνται, διαδικτυακά, από τρίτους προμηθευτές, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους.
Τόσο τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για μήνες μετέθεταν την επίλυση του προβλήματος των επικίνδυνων προϊόντων, που πωλούνται, στο διαδίκτυο, σαν καυτή πατάτα, από την αναθεώρηση της νομοθεσίας για το ηλεκτρονικό εμπόριο, στην αναθεώρηση της Οδηγίας για την ασφάλεια των προϊόντων και μετά, στη νομοθεσία περί ευθύνης παραγωγού, χωρίς να κάνουν καμία σοβαρή προσπάθεια, για την αντιμετώπισή του.
Και ενώ οι συζητήσεις συνεχίζονταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των «Συντονισμένων δράσεων για την ασφάλεια των προϊόντων (ΣΔΑΠ)», που είναι πρόγραμμα εθελοντικής συμμετοχής, στις δοκιμές ασφάλειας συγκεκριμένων προϊόντων, σε αυστηρές συνθήκες, σε διαπιστευμένα εργαστήρια της Ε.Ε., τα οποία ήταν ανησυχητικά. Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει, στη γρήγορη απομάκρυνση των μη ασφαλών προϊόντων, από τα καταστήματα.
Το 2021, το πρόγραμμα ΣΔΑΠ, δοκίμασε 627 δείγματα προϊόντων σε πέντε (5) κατηγορίες:
1. παιδικά παιχνίδια (από ηλεκτρονικά καταστήματα εκτός Ε.Ε.),
2. ηλεκτρικά παιχνίδια (laser, παιδικά αυτοκίνητα),
3. βρεφικά ρηλάξ και κούνιες για μωρά,
4. ηλεκτρονικά τσιγάρα και υγρά,
5. μέσα ατομικής προστασίας.
Στο ΣΔΑΠ 2021, συμμετείχαν, συνολικά, 38 αρχές από: Ισλανδία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Γερμανία, Δανία, Τσεχία, Αυστρία, Κροατία, Κύπρος, Βουλγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία, Νορβηγία, Σουηδία, Φιλανδία, Μάλτα. Η Ελλάδα, δυστυχώς και πάλι, έλαμψε δια της απουσίας της.
Οι δοκιμές έδειξαν ότι από τα 627 προϊόντα, που ελέγχθηκαν, 233 δεν πληρούσαν, τις απαιτήσεις της Ε.Ε., για την ασφάλεια των προϊόντων:

•  Από τα 130 ηλεκτρικά παιχνίδια, που ελέγχθηκαν, τα 33 δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές.
•  Από τα 105 βρεφικά ρηλάξ και τις κούνιες για μωρά, που ελέγχθηκαν, τα 51 δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές.
•  Από τα 169 ηλεκτρονικά τσιγάρα και υγρά, που ελέγχθηκαν, τα 32 δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές.
•  Από τα 131 Μέσα Ατομικής Προστασίας - Μ.Α.Π., που ελέγχθηκαν, τα 40 δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές.

Πρέπει να έχουμε υπόψη μας, ότι τα προϊόντα, που δεν πληρούν τις απαιτήσεις δεν είναι απαραίτητα και επικίνδυνα. Με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα, εκδόθηκαν προειδοποιήσεις από τη Safety Gate, για 99 προϊόντα. Εκκρεμούν άλλες 14 προειδοποιήσεις. Από όλα αυτά γίνεται σαφές ότι οι επιφυλάξεις και οι προτάσεις της BEUC και του ΚΕ.Π.ΚΑ. ήταν και επίκαιρες και απαραίτητες.
Στις 29 Νοεμβρίου 2022, επιτεύχθηκε συμφωνία των Ευρωπαϊκών οργάνων, για το νέο Κανονισμό για την ασφάλεια των προϊόντων, η οποία περιλαμβάνει:

•  Αυστηρότερα κριτήρια, με τα οποία θα πρέπει να συμμορφώνεται ένα προϊόν, για να χαρακτηριστεί «ασφαλές»: Τα κριτήρια καλύπτουν και ευάλωτες ομάδες, όπως παιδιά, έχουν προστεθεί απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας και απαιτήσεις ασφάλειας λόγω γένους.
•  Καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών, σε περίπτωση ανάκλησης προϊόντων: Σε περίπτωση ανάκλησης, ακόμα και μετά τη λήξη της περιόδου εγγύησης, οι καταναλωτές θα δικαιούνται επανορθώσεις, π.χ. δωρεάν διόρθωση, αντικατάσταση, ή επιστροφή χρημάτων.
•  Νέες υποχρεώσεις, για τις διαδικτυακές αγορές: Πρέπει να συνεργάζονται, με τις δημόσιες αρχές και να δημιουργήσουν σημεία επαφής, για αυτό το λόγο. Τα επικίνδυνα προϊόντα πρέπει να αποσύρονται, άμεσα, από την αγορά, σε δύο ημέρες το πολύ, από την παραλαβή της ενημέρωσης, για την επικινδυνότητά τους.
•  Συμπερίληψη του Κανονισμού για τη γενική ασφάλεια προϊόντων, στο πεδίο εφαρμογής των συλλογικών αγωγών.
• Υποχρέωση των διαδικτυακών αγορών να ελέγχουν προϊόντα: Δεν είναι, όμως, ξεκάθαρο αν η υποχρέωση αφορά προϊόντα, που, ήδη, πωλούνται, ή προϊόντα νέων συνεργατών της πλατφόρμας, ή αν εξαιρούνται της υποχρέωσης οι μικρές πλατφόρμες.
• Ένα πιο συνεκτικό πλαίσιο εποπτείας της αγοράς όλων των καταναλωτικών προϊόντων με ισχυρότερες αρμοδιότητες των εποπτικών αρχών και καλύτερη ιχνηλασιμότητας των προϊόντων, στην εφοδιαστική αλυσίδα (απαίτηση στοιχείων παραγωγών και εισαγωγέων).

Δυστυχώς, η συμφωνία δε φαίνεται να περιλαμβάνει την Αρχή της προφύλαξης, ποινές για τους παραβάτες, ούτε τον εξοπλισμό, που οι καταναλωτές ιππεύουν, ή ταξιδεύουν (π.χ. ενοικιαζόμενα, ή δημοτικά πατίνια και ποδήλατα, ή τραινάκια σε λούνα παρκ).
Η συμφωνία πρέπει να επιβεβαιωθεί, στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (πιθανόν το Μάρτιο του 2023) και στο Συμβούλιο. Αν όλα πάνε καλά, εκτιμούμε ότι θα τεθεί σε εφαρμογή τον Οκτώβριο του 2024.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί τις εξελίξεις και θα ενημερώνει τους καταναλωτές.

Στις 16 Φεβρουαρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε αναφορά πρωτοβουλίας, με την οποία ζητά ασφαλέστερα παιχνίδια. Αυτή η αναφορά θέτει τις προσδοκίες του Ευρωκοινοβουλίου, από την αναθεώρηση της νομοθεσίας, για την ασφάλεια των παιχνιδιών, που αναμενόταν, εντός του 2022.
Το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε τον περιορισμό των πωλήσεων επικίνδυνων παιχνιδιών, στο διαδίκτυο. Επίσης, ζήτησε, από τους κατασκευαστές, να σχεδιάζουν ασφαλή παιχνίδια, που συνδέονται, στο διαδίκτυο.
Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών παρότρυναν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ευρωκοινοβουλίου, όταν θα έρθει η στιγμή της αναθεώρησης της νομοθεσίας, για την ασφάλεια των παιχνιδιών. Επίσης, ζητήσαμε:

•  Η Ευρωπαϊκή Ένωση να αυστηροποιήσει τους κανόνες, για τις χημικές ουσίες, στα παιχνίδια, απαγορεύοντας τους ενδοκρινολογικούς διαταράκτες.
•  Το Ευρωκοινοβούλιο, μέσα από την αναθεώρηση διαφόρων νομοθετημάτων, να καταστήσει τις διαδικτυακές αγορές (που αποτελούν πηγή επικίνδυνων προϊόντων), υπεύθυνες για τα προϊόντα, που πωλούν, ώστε να σταματήσει η πώληση επικίνδυνων παιχνιδιών, από αυτές.
• Να ενδυναμωθεί η συνεργασία μεταξύ εθνικών αρχών εποπτείας της αγοράς των κρατών-μελών της Ε.Ε.
•  Να ενδυναμωθεί η συνεργασία των παραπάνω αρχών, με τις υπόλοιπες εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και συνεκτική εφαρμογή της νομοθεσίας.

Καθώς τα παιχνίδια συνεχίζουν να είναι μια κατηγορία προϊόντων, που εμφανίζεται συχνότατα, στο Σύστημα Ταχείας Ανταλλαγής Πληροφοριών, για επικίνδυνα μη εδώδιμα προϊόντα, οι Ενώσεις Καταναλωτών ζητήσαμε συντονισμένες δράσεις εποπτείας της αγοράς, ειδικά των διαδικτυακών αγορών.

Η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται εντός του 2023.

Στον απολογισμό του 2021, αναλύσαμε την Ευρωπαϊκή Στρατηγική, για τη βιώσιμη διατροφή: «Από το χωράφι στο πιάτο». Για την υλοποίηση της στρατηγικής αυτής, απαιτείται η αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, 1169/2011, για την παροχή πληροφοριών, στους καταναλωτές, για τα τρόφιμα (FIC), που θα περιλαμβάνει, τη διατροφική σήμανση, στο εμπρός μέρος της συσκευασίας, τη σήμανση της χώρας προέλευσης, της ημερομηνίας λήξης καθώς και τη σήμανση αλκοολούχων ποτών. Τον Ιανουάριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις των Ενώσεων Καταναλωτών. Η BEUC - Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ.- Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ζητήσαμε:
1. Υποχρεωτική διατροφική σήμανση, στο εμπρός μέρος της συσκευασίας, που να:

•  Είναι εύκολα κατανοητή και χρησιμοποιήσιμη, από τους καταναλωτές, όπως η σήμανση, με τα χρώματα.
• Βασίζεται, σε ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες και στοιχεία.
• Εκφράζεται, στις ίδιες ποσότητες, ανά 100gr, ή 100ml.
• Είναι υποχρεωτική, για όλα τα συσκευασμένα τρόφιμα, σε όλη την Ε.Ε.
• Είναι συμβατή με άλλες πολιτικές, όπως η πολιτική, για την υγιεινή διατροφή.
• Αναπτυχθεί και εφαρμοστεί, υπό την ηγεσία δημοσίων αρχών, χωρίς συγκρούσεις συμφερόντων και λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις των εταίρων της αγοράς.

2. Εφαρμογή της σήμανσης Nutri-Score (περισσότερες πληροφορίες στην ειδική δράση «Σήμανση Nutri-Score», παρακάτω), γιατί:

•  Βοηθά τους καταναλωτές να συγκρίνουν τη διατροφική αξία διάφορων τροφίμων και να επιλέξουν τα πιο υγιεινά.
•  Βασίζεται σε ισχυρά επιστημονικά δεδομένα.
• Χρησιμοποιεί το χρωματιστό κώδικα, άρα είναι κατανοητή και εύκολη, στη χρήση, από τους καταναλωτές.
• Έχει χρησιμοποιηθεί, με επιτυχία, στη Γαλλία.
• Επιστημονικές μελέτες, στην Ολλανδία και στη Γερμανία, υποστηρίζουν την εφαρμογή της.
• Έχει την υποστήριξη του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών για τον Καρκίνο του Διεθνούς Οργανισμού Υγείας.

3. Εφαρμογή σε όλα τα τρόφιμα και σε όλα τα ποτά, στην Ε.Ε., των διατροφικών προφίλ, τα οποία θα βασίζονται, σε επιστημονικά δεδομένα, γιατί:

•  Θα περιορίσουν τη χρήση ισχυρισμών υγείας και διατροφικών ισχυρισμών, σε τρόφιμα, πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι, λιπαρά.
•  Αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα του Κανονισμού, για τους ισχυρισμούς και χωρίς αυτά ο Κανονισμός, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα αποτύχει να προστατέψει τους καταναλωτές.

4. Υποχρεωτική διατροφική σήμανση και σήμανση συστατικών, στα αλκοολούχα ποτά, γιατί:

• Οι καταναλωτές, στην Ευρώπη, έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν τα συστατικά και τη διατροφική αξία των αλκοολούχων ποτών, όπως και όλων των τροφίμων. Η σημερινή εξαίρεση, για τα αλκοολούχα ποτά, δε βοήθησε, στην επιλογή υγιεινής διατροφής και στην αποφυγή της παχυσαρκίας. Ούτε οι εθελοντικοί κώδικες κατόρθωσαν να ρυθμίσουν την αγορά.

5. Σήμανση των αλκοολούχων ποτών που:

•  Περιλαμβάνει όλα τα συστατικά και τη διατροφική αξία.
• Παρέχει την πληροφόρηση, ανά 100ml.
• Αναγράφεται στην ετικέτα του μπουκαλιού, με την ψηφιακή σήμανση να λειτουργεί, μόνον ως συμπληρωματική.

6. Επέκταση της υποχρεωτικής σήμανσης της χώρας προέλευσης, σε περισσότερα τρόφιμα. Η σήμανση πρέπει να περιλαμβάνει τη χώρα προέλευσης των συστατικών ενός τροφίμου καθώς και τη χώρα, όπου έγινε η επεξεργασία του τελικού τροφίμου. Σήμερα, επικρατεί ένα «αλαλούμ». Η σήμανση της χώρας προέλευσης, απαιτείται, στα φρούτα και λαχανικά, όχι, όμως στις πατάτες, απαιτείται στα νωπά ψάρια, όχι, όμως στα επεξεργασμένα ψάρια, απαιτείται στο μέλι, στο ελαιόλαδο, στα αυγά, στα πουλερικά, στο φρέσκο μοσχαρίσιο, βοδινό, χοιρινό, πρόβειο, κατσικίσιο κρέας, αλλά όχι στο κρέας, από άλογο, λαγό και κουνέλι. Η σήμανση της χώρας προέλευσης, για τα κρέατα, που σερβίρονται, στην εστίαση, δεν προβλέπεται, από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η σήμανση απαιτείται, μόνο για τα νωπά κρέατα, όχι για τα επεξεργασμένα.
7. Βελτίωση της σήμανσης της ημερομηνίας λήξης και της ημερομηνίας ελάχιστης διατηρησιμότητας, γιατί δημιουργούν σύγχυση στους καταναλωτές οι διαφορετικές μορφές σήμανσης: «Ανάλωση έως…» «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από…». Οι καταναλωτές πρέπει να κατανοούν τη διαφορά ανάμεσα στις δύο μορφές και να βρίσκουν, εύκολα, τη σήμανση αυτή, πάνω στη συσκευασία.

Η σήμανση των τροφίμων είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα, για τους καταναλωτές. Το ΚΕ.Π.ΚΑ., με βάση τις υποδείξεις της BEUC-Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών, απάντησε σε ερωτηματολόγιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προβάλλοντας τις παραπάνω απόψεις και απαιτήσεις των καταναλωτών. Το Φεβρουάριο του 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην αναφορά του, για την καταπολέμηση του καρκίνου, υποστήριξε την εισαγωγή υποχρεωτικής και εναρμονισμένης ευρωπαϊκής διατροφικής σήμανσης, βασισμένης σε ισχυρά και ανεξάρτητα επιστημονικά δεδομένα, ώστε να διευκολύνει τους καταναλωτές να κάνουν υγιεινές και βιώσιμες επιλογές τροφίμων (δεν ξεκαθάρισε ποια σήμανση υποστηρίζει) επίσης, υποστήριξε την εισαγωγή υποχρεωτικής διατροφικής σήμανσης και αναγραφής των συστατικών, στα αλκοολούχα ποτά.
Η σήμανση των τροφίμων θα μας απασχολήσει, για όλο το 2023 και ίσως και αργότερα, εξαιτίας της αντίδρασης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, γενικά, που δε θέλει απλούστευση της σήμανσης αλλά και της χώρας μας, που χρησιμοποιώντας ως άλλοθι την προστασία των ελληνικών προϊόντων, υποστηρίζει τις απόψεις της βιομηχανίας.

Στο άρθρο μας, για τη σήμανση των τροφίμων, αναφερθήκαμε στο αίτημα των καταναλωτών για την εφαρμογή της σήμανσης Nutri-Score και αναφέραμε τους λόγους, για τους οποίους την υποστηρίζουμε.
Μεγάλο ποσοστό των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (περίπου το 33% των παιδιών και 50% των ενηλίκων) είναι υπέρβαροι, ή παχύσαρκοι. Το ποσοστό αυτό, συνεχώς αυξάνεται. Οι πολίτες της Ε.Ε. διατρέχουν υψηλό κίνδυνο καρδιοπαθειών και διαβήτη. Ένα μέρος αυτού του προβλήματος αφορά και τη διατροφή μας. Όμως, ο εντοπισμός του υγιεινότερου γιαουρτιού, των υγιεινότερων δημητριακών, ή των υγιεινότερων έτοιμων γευμάτων, σε ένα σουπερμάρκετ, δεν είναι δύσκολη δουλειά. Η σήμανση Nutri-Score διευκολύνει τους καταναλωτές να συγκρίνουν, με μια ματιά, τη διατροφική αξία των τροφίμων. Επομένως, να κάνουν τις υγιεινότερες επιλογές.
Το Nutri-Score είναι σύστημα διατροφικής σήμανσης, που εμφανίζεται, στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας των τροφίμων (Front of Pack). Κατατάσσει τα συσκευασμένα τρόφιμα, με μια κλίμακα 5 χρωμάτων και γραμμάτων (όπου το Α είναι πράσινο και αντιπροσωπεύει την υψηλότερη διατροφική αξία, είναι το Ε είναι κόκκινο και υποδεικνύει τη χαμηλότερη διατροφική αξία). Η σήμανση αυτή μετατρέπει τη διατροφική αξία των τροφίμων και των αναψυκτικών, σε μια συνολική βαθμολογία.
Το Nutri-Score υπολογίζεται, λαμβάνοντας υπόψη και τα διατροφικά στοιχεία, που πρέπει να περιορίσουμε, στη διατροφή μας (θερμίδες, κεκορεσμένα λίπη, ζάχαρη, αλάτι) και τα στοιχεία που πρέπει να ενισχύσουμε (φυτικές ίνες, πρωτεΐνες, όσπρια, φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο κ.λπ.). Στο τρόφιμο, απονέμεται ένα χρώμα και ένα γράμμα (το Α αντιστοιχεί στο πράσινο, ενώ το Ε αντιστοιχεί στο κόκκινο), με βάση την τελική βαθμολογία, που υπολογίζεται, στα 100g, ή στα 100ml. Ο αλγόριθμος, που χρησιμοποιείται, αναπτύχθηκε από ανεξάρτητους ερευνητές.
Σήμερα, η διατροφική σήμανση βρίσκεται, στο πίσω μέρος της συσκευασίας, κυρίως με τη μορφή ενός πίνακα, με πολύ μικρά γράμματα. Ένας καταναλωτής, που θέλει να επιλέξει ένα υγιεινό τρόφιμο, πρέπει να έχει γνώσεις ειδικού, για να κατανοήσει τον πίνακα και να συγκρίνει τα ομοειδή τρόφιμα, μεταξύ τους. Επίσης, πρέπει να έχει και μεγάλο χρόνο, στη διάθεσή του.
Η σήμανση, λοιπόν, Nutri-Score:

•  Είναι η ευκολότερα κατανοητή σήμανση.
•  Κάνει τα ψώνια των καταναλωτών πιο υγιεινά.
•  Χρησιμοποιεί τα χρώματα του φωτεινού σηματοδότη, με τα οποία οι καταναλωτές είναι εξοικειωμένοι.
•  Χρησιμοποιεί και θετικά και αρνητικά στοιχεία, στους υπολογισμούς της βαθμολογίας.
•  Βασίζεται στις ίδιες ποσότητες αναφοράς 100g/100ml.
•  Βασίζεται, σε ισχυρά, ανεξάρτητα και διαφανή επιστημονικά δεδομένα.
•  Δίνει κίνητρο, στους παραγωγούς τροφίμων να βελτιώσουν τις συνταγές τους.

Ακαδημαϊκοί, Οργανώσεις Υγείας, Ενώσεις Καταναλωτών, ο Διεθνής Οργανισμός για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας υποστηρίζουν τη σήμανση Nutri-Score. Επίσης, αρκετές βιομηχανίες τροφίμων υποστηρίζουν αυτή τη σήμανση.
Δυστυχώς, όμως, πολλοί είναι οι πολέμιοι της σήμανσης αυτής και πολλοί μύθοι δημιουργήθηκαν, για να κάνουν εμάς τους καταναλωτές να αμφιβάλουμε, για την αξία του Nutri-Score:

•  «Η σήμανση Nutri-Score βαθμολογεί την Coca Cola light με B, ενώ το ελαιόλαδο με C». Η σύγκριση της Coca Cola Light, με το ελαιόλαδο είναι, εντελώς χωρίς νόημα, εκτός και αν οι καταναλωτές αποφασίσουμε να τηγανίσουμε τα ψάρια μας σε Coca Cola, ή να περιχύσουμε τη σαλάτα μας, με Coca Cola, αντί με λάδι. Η σήμανση Nutri-Score βοηθάει τη σύγκριση ομοειδών τροφίμων. Έτσι, το ελαιόλαδο βαθμολογείται με C, ενώ το βούτυρο με E. To νερό βαθμολογείται με Α ενώ η Coca Cola light με B, οι χυμοί με C και τα αναψυκτικά με D και Ε.
•  «Η σήμανση Nutri-Score βαθμολογεί τα δημητριακά για το πρωινό με B, ενώ το ελαιόλαδο με C». Και αυτή η σύγκριση είναι, χωρίς νόημα. Δεν περιχύνουμε τη σαλάτα μας, με δημητριακά, ούτε πίνουμε ένα φλυτζάνι ελαιόλαδο, για πρωϊνό. Στην αγορά, μπορεί ένας καταναλωτής να βρει δημητριακά με βαθμολογία από Α έως Ε, ανάλογα με τις ποσότητες ζάχαρης, ή λιπαρών, που περιέχουν.
•  «Η σήμανση Nutri-Score κατατάσσει τις πατάτες στο Α, ή στο Β, ενώ τις κονσερβοποιημένες σαρδέλες στο D, ενώ οι σαρδέλες περιέχουν πολλά καλά συστατικά». Οι πατάτες, που βαθμολογούνται με Α, δεν είναι προτηγανισμένες, αλλά απλά καθαρισμένες, κομμένες και καταψυγμένες. Οι πατάτες που βαθμολογούνται, με Β, έχουν προψηθεί σε φούρνο και μετά καταψυχθεί. Φυσικά, υπάρχουν προτηγανισμένες πατάτες, που βαθμολογούνται, με D και με E. Επίσης, όλες οι σαρδέλες, σε κονσέρβα, δε βαθμολογούνται με D.
•  «Η σήμανση Nutri-Score «πολεμάει» τα ιταλικά, ή τα ελληνικά προϊόντα». Η σήμανση αυτή βαθμολογεί, με τον ίδιο τρόπο τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ολλανδικά, τα γερμανικά, τα ελβετικά, τα ελληνικά, ή τα ιταλικά προϊόντα, π.χ. τυριά.
•  «Η σήμανση Nutri-Score είναι αντίθετη με τη Μεσογειακή Διατροφή, γιατί κατατάσσει το πεκορίνο, τη φέτα, το προσιούτο, το ελαιόλαδο, σε κατηγορίες, με κακή βαθμολογία». Η σήμανση Nutri-Score κατατάσσει όλα τα τυριά και τα αλλαντικά, στις κατηγορίες D και E γιατί περιέχουν μεγάλες ποσότητες κεκορεσμένων λιπαρών, αλατιού και θερμίδων. Όμως, όπως όλα τα τρόφιμα, που κατατάσσονται στις κατηγορίες D και Ε, μπορεί να καταναλωθούν, σε μικρές ποσότητες και όχι συχνά, ως μέρος μιας ισορροπημένης δίαιτας, σύμφωνα με τις αρχές της Μεσογειακής Διατροφής. Το ελαιόλαδο κατατάσσεται, στην κατηγορία C, πάνω από το σογιέλαιο, το ηλιέλαιο, το αραβοσιτέλαιο (D), το φοινικέλαιο (Ε) και το βούτυρο (E). Το ελαιόλαδο κατατάσσεται, στην καλύτερη κατηγορία φυτικών ελαίων και βουτύρων.

Η σήμανση Nutri-Score χρησιμοποιείται, στη Γαλλία, από το 2017, στο Βέλγιο από το 2018, στην Ισπανία και στη Γερμανία, από το 2019. Έρευνες έδειξαν ότι οι καταναλωτές θέλουν τη σήμανση Nutri-Score:

• 94% των Γάλλων
• 89% των Βέλγων

Η Ολλανδία, η Ελβετία και το Λουξεμβούργο έχουν ακολουθήσει τις παραπάνω χώρες. Οι 7 αυτές χώρες συμμετείχαν, στη διακρατική διακυβέρνηση του Nutri-score. Στα τέλη του Ιουλίου 2022, οι εφτά χώρες συμφώνησαν, σε βελτιώσεις του αλγόριθμου, που χρησιμοποιείται, με τις οποίες:

• Ψάρια, ειδικότερα τα λιπαρά ψάρια, χωρίς πρόσθετο αλάτι, θα επιτύχουν καλύτερες βαθμολογίες.
• Τα προϊόντα ολικής αλέσεως θα επιτύχουν καλύτερες βαθμολογίες, από τα επεξεργασμένα δημητριακά , στρέφοντας, έτσι, τους καταναλωτές, προς προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα, σε φυτικές ίνες.
• Τα τρόφιμα, με υψηλή περιεκτικότητα, σε ζάχαρη (όπως ορισμένα ζαχαρούχα δημητριακά πρωινού), θα λάβουν χαμηλότερη βαθμολογία.
• Τα έλαια και τα λίπη θα βαθμολογούνται, με βάση την περιεκτικότητά τους, σε κορεσμένα. Έτσι, τα περισσότερα έλαια θα ταξινομούνται πλέον "B", ενώ οι μαργαρίνες θα λαμβάνουν "C"-"D" και το βούτυρο "E".
• Το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας θα λάβουν χαμηλότερη βαθμολογία, από τα πουλερικά και τα ψάρια. Βέβαια, ορισμένα άπαχα μη επεξεργασμένα τεμάχια κρέατος μπορεί να έχουν καλύτερη βαθμολογία, από τα επεξεργασμένα προϊόντα κοτόπουλου.
• Ορισμένα σκληρά τυριά, με χαμηλή περιεκτικότητα, σε αλάτι, θα έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν βαθμολογία 'C' λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους, σε ασβέστιο.

Αυτή η προσαρμογή αφορά μόνο τα στερεά τρόφιμα. Το επόμενο βήμα θα είναι η ενημέρωση του αλγόριθμου, για τα ποτά.
Έχουμε πολύ δρόμο, μπροστά μας και αγώνες, για να πετύχουμε την εφαρμογή της σήμανσης Nutri-Score, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας μην ξεχνάμε ότι η χώρα μας είναι μια από τις πολέμιες χώρες αυτής της σήμανσης και η ελληνική βιομηχανία τροφίμων πολεμάει τη σήμανση αυτή, με νύχια και με δόντια.
Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας, ενστερνιζόμενο τις απόψεις της βιομηχανίας τροφίμων, δημιούργησε την «Πρωτοβουλία για ένα αποτελεσματικό σύστημα διατροφικής εκπαίδευσης», για να πολεμήσει την εισαγωγή της σήμανσης Nutri-score. Για να αντιμετωπίσουμε την επίθεση της βιομηχανίας, και επειδή, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, κατατέθηκαν ερωτήσεις, προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, οι οποίες έθεταν ψευδή επιχειρήματα κατά της σήμανσης Nutri-Score, το ΚΕ.Π.ΚΑ. απέστειλε επιστολές-παρεμβάσεις, προς τον κ. Αντώνιο Ζαμπέλα, Πρόεδρο του Ε.Φ.Ε.Τ. – Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, προς την κ. Χαρά Καφαντάρη, Βουλευτή ΣΥ.ΡΙΖ.Α., η οποία κατέθεσε ερώτηση στην Ελληνική Βουλή, προς το ΣΥ.ΡΙΖ.Α., το ΠΑ.ΣΟ.Κ. – ΚΙΝ.ΑΛ., το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας, για να τους ενημερώσει, για τις απόψεις και τα αιτήματα των καταναλωτών. Αυτή η επιστολή – παρέμβαση κοινοποιήθηκε, στον κ. Γεώργιο Γεωργαντά, Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στον κ. Σπυρίδωνα – Άδωνη Γεωργιάδη, Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων και στον κ. Σωτήριο Αναγνωστόπουλο, Γενικό Γραμματέα Εμπορίου. Στις επιστολές μας αποκαλύπτουμε τους ψεύτικους ισχυρισμούς της βιομηχανίας, όπως τους αναλύουμε παραπάνω. Δυστυχώς, δεν ακουστήκαμε. Το Δεκέμβριο του 2022, η χώρα μας στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστήριξε και πάλι, τις απόψεις της βιομηχανίας και καταψήφισε την εισαγωγή της σήμανσης Nutri-Score.
To ΚΕ.Π.ΚΑ. απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας, προς κ. Γεώργιο Γεωργαντά, Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων:
«κ. Υπουργέ,
Ενημερωθήκαμε από την BEUC - Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών ότι η χώρα μας στο Συμβούλιο των Υπουργών της 12ης Δεκεμβρίου 2022 για τη σήμανση τροφίμων στο εμπρός μέρος της συσκευασίας, τοποθετήθηκε εναντίον της σήμανσης Nutri-Score ισχυριζόμενη ότι παραπλανά τους καταναλωτές και δικαιολογήθηκε ότι πρέπει να προστατεύσουμε το ελαιόλαδο, τα τυριά μας και το μέλι.
Σας υπενθυμίζουμε την 969/30.03.2022 επιστολή μας προς τον κ. Αντώνιο Ζαμπέλα, Πρόεδρο του Ε.Φ.Ε.Τ., την οποία σας κοινοποιήσαμε, με τα επιχειρήματα των καταναλωτών, υπέρ της σήμανσης Nutri-Score.
Σας επισυνάπτουμε την προαναφερόμενη επιστολή και 5 ενημερωτικά δελτία, που αφορούν τη διάψευση των μύθων της βιομηχανίας για τη σήμανση Nutri-Score.
Παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπόψη σας τις απόψεις των καταναλωτών, για το Nutri-Score, τις οποίες υποστηρίζει και ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο του Διεθνούς Οργανισμού Υγείας.»
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί, στενά, το θέμα της σήμανσης τροφίμων. Γνωρίζουμε ότι έχουμε πολύ αγώνα, ακόμα μπροστά μας.

 Η ρωσική εισβολή, στην Ουκρανία, αποσταθεροποίησε, περισσότερο τις ευαίσθητες αγορές αγροτικών προϊόντων. Πριν την εισβολή, στις αγορές, παρατηρούνταν σημαντικές αυξήσεις τιμών αγροτικών προϊόντων, εξαιτίας των αυξήσεων, στις τιμές της ενέργειας και των λιπασμάτων. Οι αυξήσεις τιμών εντάθηκαν με την εισβολή σε Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβεβαίωσε, το Μάρτιο του 2022, ότι δεν κινδυνεύει η επάρκεια των τροφίμων, στην Ένωση. Η Ε.Ε. βασίζεται, σε δική της παραγωγή αγροτικών προϊόντων και μάλιστα εξάγει σιτάρι και κριθάρι και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης αραβοσίτου και ζάχαρης, με ίδια παραγωγή. Επίσης, έχει επάρκεια, σε γαλακτοκομικά και κρέας. Όμως, παρόλη την επάρκεια, οι τιμές των αγροτικών και θαλασσινών τροφίμων «πήραν την ανηφόρα» και αποκάλυψαν τις αδυναμίες του συστήματος τροφίμων της Ε.Ε. Την εξάρτηση, δηλαδή της Ε.Ε. από την εισαγωγή ενέργειας, λιπασμάτων και ζωοτροφών. Έτσι, αυξήθηκαν τα κόστη, για τους παραγωγούς τροφίμων και δημιουργήθηκαν αρνητικές επιπτώσεις, στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και στο εισόδημα των παραγωγών.
Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, που συνεχίζει να διογκώνεται, καθημερινά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τις μεγαλύτερες επιπτώσεις του, στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, πρότεινε μέτρα κοινωνικής πολιτικής, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων, στα τρόφιμα. Πρότεινε τη μείωση του Φ.Π.Α., για να μειωθούν οι τιμές των τροφίμων, για τους καταναλωτές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να συνεχίσουμε την προσήλωσή μας, στην «Πράσινη Συμφωνία» και στη «Στρατηγική από το χωράφι στο πιάτο», τόνισε ότι, χωρίς τη μετάβαση, που θέτει η Στρατηγική από το χωράφι στο πιάτο, και τις Στρατηγικές για την προστασία της βιοποικιλότητας, η επάρκεια τροφίμων, στην Ε.Ε., θα τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο. Πρότεινε την αλλαγή της διατροφής μας, μετακινούμενοι, από τη διατροφή που βασίζεται, στο κρέας, σε διατροφή, που βασίζεται, περισσότερο, σε φυτικά τρόφιμα.
Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών κατέθεσε τα παρακάτω αιτήματα, στους Ευρωβουλευτές, ώστε να τα συμπεριλάβουν, στην απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, για τη ρωσική εισβολή, στην Ουκρανία, που συζητήθηκε, στις 24 Μαρτίου 2022:

•  Να υπάρξει διάκριση, ανάμεσα στον κίνδυνο μη επάρκειας τροφίμων, λόγω έλλειψής τους, από την αγορά και στον κίνδυνο έλλειψης πρόσβασης σε τρόφιμα, λόγω χαμηλού εισοδήματος. Στην Ισπανία, η Ένωση Καταναλωτών OCU, ζήτησε από την Κυβέρνηση να μοιράσει κουπόνια τροφίμων, στους αδύναμους. Στη Γερμανία, η VZBV και στην Ελλάδα, το ΚΕ.Π.ΚΑ. ζήτησαν τη μείωση, ή και την κατάργηση του Φ.Π.Α., στα φρούτα, τα λαχανικά και τα υγιεινά τρόφιμα. Βέβαια, η Ελληνική Κυβέρνηση έφτιαξε το καλάθι του νοικοκυριού και το «food pass» (για περισσότερες πληροφορίες δείτε την ειδική δράση «Ακρίβεια»), για να δίνει επιδόματα, στους καταναλωτές, σαν καθρεφτάκια στους ιθαγενείς.
•  Να υπάρξουν βραχυπρόθεσμα μέτρα ανακούφισης των αδύναμων, αλλά και μακροπρόθεσμα μέτρα, που θα διασφαλίσουν την επάρκεια τροφίμων, για να επιταχύνουμε τη μετατροπή του συστήματος τροφίμων μας, σε βιώσιμο.
•  Να αναγνωρίσουμε ότι οι εισαγωγές, από Ουκρανία, συχνά, χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές, για να παραχθούν γαλακτοκομικά προϊόντα και κρέας. Μια αλλαγή, στη διατροφή μας, θα βοηθούσε να μειώσουμε την εξάρτησή μας, από τις εισαγωγές ζωοτροφών και να διασφαλίσουμε καλύτερη υγεία.

Όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα παρακολουθούμε το θέμα, θα παρεμβαίνουμε, με προτάσεις και θα ενημερώνουμε τους καταναλωτές. 

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2022, ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας του ειδικού Ευρωβαρόμετρου, για την ασφάλεια των τροφίμων, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η έρευνα διεξήχθη από τις 21 Μαρτίου 2022, έως τις 20 Απριλίου 2022, με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων και μέσω διαδικτύου. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 26.509 καταναλωτές, στα 27 κράτη-μέλη.
Στην Ελλάδα η έρευνα διεξήχθη, από τις 22 Μαρτίου 2022 έως τις 16 Απριλίου 2022, με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων και έλαβαν μέρος, σε αυτήν, 1.013 καταναλωτές.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας:

•  Οι καταναλωτές θεωρούν ότι το κόστος των τροφίμων είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, όταν αγοράζουν τρόφιμα:
  • Ελλάδα: 70%
  • Ε.Ε.: 54%
•  Οι καταναλωτές θεωρούν την ασφάλεια των τροφίμων, ως το δεύτερο σημαντικό παράγοντα, στην Ελλάδα (65%) και τρίτο στην Ε.Ε. (46%), όταν αγοράζουν τρόφιμα.
•  Μόνο 8% των καταναλωτών στην Ελλάδα και 16% των καταναλωτών στην Ε.Ε. θεωρούν τις επιπτώσεις, στο περιβάλλον και στο κλίμα, σημαντικό παράγοντα, που επηρεάζει τις επιλογές τους, όταν αγοράζουν τρόφιμα.
•  Το 99% των καταναλωτών, στην Ελλάδα, και το 70% στην Ε.Ε. ενδιαφέρονται, για την ασφάλεια των τροφίμων.
•  Το 86% των καταναλωτών, στην Ελλάδα και το 65% στην Ε.Ε. έχουν ακούσει, για το πρόβλημα των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων, στα τρόφιμα.
•  Το 81% των καταναλωτών, στην Ελλάδα και το 70%, στην Ε.Ε., έχουν ακούσει για τα πρόσθετα, που χρησιμοποιούνται, σε τρόφιμα, ή ποτά (χρωστικές ουσίες, αρωματικές ουσίες, συντηρητικά).
•  Οι καταναλωτές, στην Ελλάδα, έχουν ακούσει για τροφικές δηλητηριάσεις από φαγητό, ή ποτό, που έχει μολυνθεί, από βακτήρια, ιούς, παράσιτα (75%), για ασθένειες που εντοπίζονται στα ζώα και που επηρεάζουν τα ζώα, ή τους ανθρώπους (73%), για κατάλοιπα αντιβιοτικών, ορμονών, στεροειδων στο κρέας (72%), για γενετικά τροποποιημένα συστατικά τροφίμων, ή ποτών (71%). Τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ποσοστά είναι 57%, 60%, 63%, 56%.
•  Το 69% των καταναλωτών, στην Ελλάδα, προβληματίζεται, για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, στα τρόφιμα. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ε.Ε., είναι 40%.
•  Το 54% των καταναλωτών, στην Ελλάδα και το 36% των καταναλωτών, στην Ε.Ε., προβληματίζεται, για την παρουσία πρόσθετων, σε τρόφιμα, ή ποτά.
•  Το 48% των καταναλωτών στην Ελλάδα και το 39% των καταναλωτών, στην Ε.Ε., προβληματίζεται, για τα κατάλοιπα αντιβιοτικών, ορμονών, ή στεροειδών στο κρέας.
•  59% των καταναλωτών, στην Ελλάδα και 46% των καταναλωτών, στην Ε.Ε., νοιάζονται εξίσου για την υγιεινή διατροφή και τους κινδύνους, από τα τρόφιμα.
•  Οι καταναλωτές, στην Ελλάδα, πληροφορούνται τους κινδύνους, για τα τρόφιμα, από φίλους, συγγενείς, γείτονες, συναδέρφους (66%), από την τηλεόραση, είτε από κανάλια, είτε μέσω διαδικτύου (65%), από μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο (49%), από μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστολόγια (46%). Τα αντίστοιχα ποσοστά, στην Ε.Ε., είναι 44%, 61%, 37%, 22%.
•  Το 43% των καταναλωτών, στην Ελλάδα, και το 30%, στην Ε.Ε., ισχυρίζεται ότι γνωρίζει αρκετά, ώστε να αποφεύγει, ή να μετριάζει τους κινδύνους, από τα τρόφιμα.
•  Το 42% των καταναλωτών, στην Ελλάδα, και το 27%, στην Ε.Ε., θεωρεί ότι οι πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων είναι πολύ τεχνικές και πολύπλοκες και για αυτό δεν ασχολείται, με την ασφάλεια των τροφίμων.
•  Το 30% των καταναλωτών, στην Ελλάδα και το 41% των καταναλωτών στην Ε.Ε., θεωρεί δεδομένο ότι τα τρόφιμα, που πωλούνται είναι ασφαλή και για αυτό δεν ασχολείται, με την ασφάλεια των τροφίμων.
•  Το 20% των καταναλωτών, στην Ελλάδα και το 12% των καταναλωτών, στην Ε.Ε., θεωρεί ότι οι πληροφορίες, για την ασφάλεια των τροφίμων δεν είναι ελκυστικές και για αυτό δεν ασχολείται, με την ασφάλεια των τροφίμων.
•  Οι καταναλωτές, στην Ελλάδα πιστεύουν ότι:
  •  Υπάρχουν κανονισμοί, που διασφαλίζουν ότι τα τρόφιμα, που τρώμε, είναι ασφαλή (82%).
  •  Η Ε.Ε. βασίζεται, σε εξειδικευμένες συμβουλές επιστημόνων, όταν αποφασίζει πόσο επικίνδυνο είναι ένα τρόφιμο (77%).
  •  Η Ε.Ε. και οι Ελληνικές Αρχές Ασφάλειας τροφίμων συνεργάζονται μεταξύ τους (77%).
  •  Η Ε.Ε. έχει ένα ξεχωριστό θεσμικό όργανο, που παρέχει επιστημονικές συμβουλές, για την ασφάλεια των τροφίμων (66%).
•  Τα αντίστοιχα ποσοστά, στην Ε.Ε., είναι 73%, 70%, 65% και 61%.
•  Οι καταναλωτές, στην Ελλάδα, εμπιστεύονται την πληροφόρηση, για τους κινδύνους, από τα τρόφιμα, από:
  •  Γιατρούς (94%),
  •  Επιστήμονες – ερευνητές σε Πανεπιστήμια ή δημόσιους οργανισμούς (93%),
  •  Ενώσεις καταναλωτών (72%),
  •  Αγρότες – παραγωγούς (62%),
  •  Περιβαλλοντικές οργανώσεις – Οργανώσεις υγείας (47%),
  • Εθνικές Αρχές (62%),
  • Θεσμικά όργανα της Ε.Ε. (61%).
  • Τα αντίστοιχα ποσοστά, στην Ε.Ε., είναι 89%, 82%, 82%, 74%, 70%, 66% και 66%.

Οι καταναλωτές στη χώρα μας, χρειάζονται εκπαίδευση:

• Πάνω από 9 στους 10 εμπιστεύονται τους γιατρούς και τους επιστήμονες, αλλά οι 7 στους 10 ενημερώνονται, από φίλους, συγγενείς, γείτονες, συναδέρφους.
• 20% δε βρίσκει ελκυστική την πληροφόρηση, για την ασφάλεια των τροφίμων. Δηλαδή βάζει την παρουσίαση και την εικόνα, πάνω από την ασφάλεια.
• Το ποσοστό των καταναλωτών, που θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή σημαντικούς παράγοντες, που επηρεάζουν τις επιλογές, στην αγορά τροφίμων, είναι μόλις 8%.
• Ενώ το 44% των καταναλωτών έχει ακούσει, για μικροπλαστικά, που εντοπίζονται, στα τρόφιμα, μόλις το 12% προβληματίζεται, για αυτό.
• Αντίστοιχα ενώ 41% έχει ακούσει, για την καλή μεταχείριση των ζώων εκτροφής, μόλις 10% προβληματίζεται, για τον τρόπο, που μεταχειριζόμαστε τα ζώα.
• 54% των καταναλωτών έχει ακούσει, για την παρουσία στα τρόφιμα, βακτηρίων ανθεκτικών, στα αντιβιοτικά, αλλά μόλις το 21% προβληματίζεται, για αυτό.

Οι καταναλωτές, στη χώρα μας, πρέπει να αλλάξουμε διατροφική συμπεριφορά. Η υγιεινή και ασφαλής διατροφή είναι ένα πάντοτε επίκαιρο θέμα καθώς και μια διαχρονική προτεραιότητα του ΚΕ.Π.ΚΑ.

Στον απολογισμό του 2021, στο άρθρο «Ευρωπαϊκή αρχή ετοιμότητας και αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης υγειονομικής ανάγκης (HERA), κάναμε εκτενή αναφορά, στη σύσταση και τους σκοπούς λειτουργίας της HERA. Στις 28 Νοεμβρίου 2022, η HERA κατέθεσε την πρώτη αναφορά της και το σχέδιο δράσης, για το 2023.
Η αναφορά εστίασε, στη δυνατότητα πρόσβασης, σε ιατρικά αντίμετρα, που είναι απαραίτητα σε περίπτωση, υγειονομικής κρίσης. Έτσι, πρέπει:

•  Να αναπτυχθεί ένα εργαλείο συλλογής πληροφοριών και αξιολόγησης της απειλής, που να βοηθάει τη σύνδεση της απειλής, με τα διαθέσιμα ιατρικά αντίμετρα.
• Να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα επενδύσεων, ώστε να αυξηθεί η χρηματοδότηση, για την έρευνα και την ανάπτυξη ιατρικών αντίμετρων.
•  Να συνεισφέρει, η HERA στη δημιουργία ανθεκτικών εφοδιαστικών αλυσίδων, με την θεσμοθέτηση αυστηρότερων υποχρεώσεων, για την προμήθεια και τη διαφάνεια από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, για τη φαρμακοβιομηχανία.
•  Να αναθεωρήσει τη σημερινή διαδικασία κοινών προμηθειών, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα, στις ανάγκες των κρατών-μελών.
•  Να διευρύνει τη διεθνή συνεργασία και το διεθνή συντονισμό, ώστε να διαχυθεί η εμπειρία και μεταφερθεί η τοπική παραγωγή, σε άλλες περιοχές.

Η Αρχή HERA συνεχίζει τη δράση της και περιμένουμε τα αποτελέσματα των παραπάνω αξόνων λειτουργίας.

Στον απολογισμό του 2021, είχαμε αναλύσει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την καταπολέμηση του καρκίνου, που δημοσιοποιήθηκε, το Φεβρουάριο του 2021.
Στις 16 Φεβρουαρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υιοθέτησε αναφορά, για την καταπολέμηση του καρκίνου. Το Ευρωκοινοβούλιο, στην αναφορά του, υποστήριζε:

•  Την εισαγωγή υποχρεωτικής και εναρμονισμένης Ευρωπαϊκής διατροφικής σήμανσης, στο εμπρός μέρος της συσκευασίας: Η σήμανση πρέπει να βασίζεται, σε ισχυρά και ανεξάρτητα επιστημονικά δεδομένα, ώστε να ενθαρρύνει και να βοηθά τους καταναλωτές να κάνουν πληροφορημένες, υγιεινές και βιώσιμες επιλογές τροφίμων. Το Ευρωκοινοβούλιο, όμως, δεν ξεκαθάρισε ποιο είδος σήμανσης θα αποτελέσει την πανευρωπαϊκή σήμανση.
•  Την εισαγωγή της υποχρεωτικής διατροφικής σήμανσης και της αναγραφής των συστατικών, στα αλκοολούχα ποτά: Το Ευρωκοινοβούλιο υποστήριζε την εισαγωγή της ψηφιακής σήμανσης, μόνο, ως συμπληρωματικής, στη σήμανση, στο εμπρός μέρος της συσκευασίας.
•  Τη θεσμοθέτηση Κανονισμού, για την απαγόρευση των διαφημίσεων, προς τα παιδιά, τροφίμων με υψηλά ποσοστά ζάχαρης, αλατιού και λιπαρών καθώς και αναψυκτικών, που περιέχουν ζάχαρη και γλυκαντικές ουσίες: Αυτή η πρόταση υποστηρίχτηκε, από αρκετά μέλη του Ευρωκοινοβουλίου. Η απαγόρευση πρέπει να ισχύει και για τα κοινωνικά δίκτυα.

Επίσης, το Ευρωκοινοβούλιο:

•  Τόνισε το ρόλο της υγιεινής και βιώσιμης διατροφής, για την αποφυγή του καρκίνου και περιμένει «με χαρά», την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής, για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων.
•  Οι Ευρωβουλευτές ζήτησαν να νομοθετηθούν αυστηρά όρια, για το ακρυλαμίδιο, στα τρόφιμα, ώστε να προστατεύονται οι καταναλωτές.

Φαίνεται να υπάρχει η πολιτική βούληση, για το θέμα αυτό. Ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τις καρδιαγγειακές νόσους. Κάθε χρόνο, 2,6 εκατομμύρια άτομα διαγιγνώσκονται, με τη νόσο, η οποία προκαλεί το θάνατο 1,2 εκατομμυρίων ατόμων. Η Ευρώπη αριθμεί το ένα τέταρτο των συνολικών κρουσμάτων, παγκοσμίως, ενώ αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο καρκίνος αποτελεί τεράστια απειλή, για την κοινωνία μας, ενώ, παράλληλα, ο οικονομικός του αντίκτυπος ανέρχεται σε 100 δισεκατομμύρια ευρώ, ετησίως.
Το σχέδιο της Ε.Ε., για την καταπολέμηση του καρκίνου, συνδέεται, με τη φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη (πρόσβαση ασθενών σε οικονομικώς προσιτά φάρμακα, αντιμετώπιση κρίσεων (περισσότερες πληροφορίες σε ειδική δράση για HERA) κ.λπ.), με τη Στρατηγική από το χωράφι στο πιάτο, με τον Ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την υγεία και με αρκετές άλλες πρωτοβουλίες της Ε.Ε.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί τις διαδικασίες, παρεμβαίνει, όταν χρειάζεται και ενημερώνει τους καταναλωτές.

 Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων E.M.A. ανέλαβε διάφορες δράσεις για να ανταποκριθεί, στο ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων, το οποίο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας – Π.Ο.Υ. χαρακτήρισε, «έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία διεθνούς ενδιαφέροντος».
Ο Οργανισμός εφάρμοσε μέτρα, για την αντιμετώπιση της κρίσης:

•  Ανάπτυξη ενός καταλόγου «κρίσιμων φαρμάκων», για την ευλογιά των πιθήκων.
•  Υποχρέωση των εταιρειών, που παράγουν και διαθέτουν προϊόντα, που περιλαμβάνονται, στον κατάλογο κρίσιμων φαρμάκων, να ενημερώνουν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) σχετικά με πιθανές, ή πραγματικές ελλείψεις και τα διαθέσιμα αποθέματά τους, συμπεριλαμβανομένων των προβλέψεων προσφοράς και ζήτησης.
•  Υποβολή, από κράτη-μέλη, τακτικών εκθέσεων, σχετικά με την εκτιμώμενη ζήτηση.
•  Επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ειδικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης στην αντιμετώπιση της ευλογιάς των πιθήκων, μαζί με τον κορωνοϊό.
•  Παροχή επιστημονικών συμβουλών, στους ερευνητές φαρμάκων, εξέταση των διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων, για προϊόντα που έχουν τη δυνατότητα να θεραπεύουν την ευλογιά των πιθήκων, έκδοση συστάσεων στα κράτη-μέλη, για τη χρήση μη εγκεκριμένων προϊόντων και συντονισμός ανεξάρτητων μελετών παρακολούθησης, για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων, από την Ειδική Ομάδα Έκτακτης Ανάγκης.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) εργάζεται, σε συνεργασία, με τη Γενική Διεύθυνση Υγείας της Ε.Ε., το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Ασθενειών, την Ευρωπαϊκή Αρχή για την ετοιμότητα και την αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα υγείας και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Στον απολογισμό του 2021, αναλύσαμε τόσο την Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, όσο και την Πράξη για τις ψηφιακές αγορές.
Στις 24 Μαρτίου 2022, το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξαν, σε συμφωνία, για την Πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Η συμφωνία αυτή θα ωφελήσει τους καταναλωτές, γιατί προβλέπει ψηφιακές αγορές, που λειτουργούν σεβόμενες τον υγιή ανταγωνισμό και το δίκαιο. Η Πράξη για τις ψηφιακές αγορές υποχρεώνει τις μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας να διασφαλίσουν ότι δεν αποκλείουν την πρόσβαση στις αγορές, σε καινοτόμους ανταγωνιστές τους, δε χρησιμοποιούν αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές, όπως η προώθηση των δικών τους υπηρεσιών, σε βάρος των υπηρεσιών των ανταγωνιστών τους, ή η απαίτηση να χρησιμοποιούν οι καταναλωτές, μόνο τις δικές τους εφαρμογές πληρωμής. Η Πράξη αυτή απαγορεύει τέτοιες πρακτικές. Μέχρι σήμερα, περιμέναμε να προκληθεί ζημιά, από τέτοιες πρακτικές και μετά να την αντιμετωπίσουμε, μέσα από την εφαρμογή του Δικαίου για τον Ανταγωνισμό.
Οι απαγορεύσεις, που επιβάλλει η Πράξη, δεν επιτρέπουν, στις μεγάλες εταιρίες – πλατφόρμες, που λειτουργούν, ως ρυθμιστές πρόσβασης, στις ψηφιακές αγορές, να συνδυάσουν δεδομένα, που συνέλεξαν, μέσω της βασικής τους πλατφόρμας, με δεδομένα άλλων πηγών, αν δεν έχουν τη συναίνεση των χρηστών και αφού έχουν προσφέρει και άλλες επιλογές, λιγότερο επιθετικές, στους χρήστες. Για παράδειγμα, η εταιρεία Meta δε θα μπορεί να συνδυάσει δεδομένα, από τις εφαρμογές Facebook, Instagram, WhatsApp, χωρίς να συμμορφωθεί, στις παραπάνω απαιτήσεις.
Οι καταναλωτές θα μπορούν, επίσης, να επιλέξουν, μόνοι τους, ποιες εφαρμογές θα χρησιμοποιήσουν, χωρίς να επιτρέπεται, στις μεγάλες εταιρείες να τους καθοδηγήσουν, στα δικά τους προϊόντα.
Τέλος, η επιβολή της υποχρέωσης, για διαλειτουργικότητα εφαρμογών, για την επικοινωνία, θα ωφελήσει τους καταναλωτές. Για παράδειγμα, ένας χρήστης εφαρμογής Signal, ή Telegram θα μπορεί να επικοινωνήσει, με ένα χρήστη της εφαρμογής Whatsapp, εφόσον οι ανταγωνιστές της εφαρμογής Whatsapp αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία.
Η Πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα φέρει ισορροπία στις αγορές, θα διευρύνει τις επιλογές των καταναλωτών και θα θέσει τέρμα, στις καταχρηστικές πρακτικές, που οι μεγάλες εταιρίες χρησιμοποιούσαν, για χρόνια. Η Πράξη θα αποτελέσει θεμέλιο λίθο της ψηφιακής μετάβασης. Για παράδειγμα, η Google πρέπει να σταματήσει να προωθεί τις δικές της υπηρεσίες (π.χ. ταξιδιωτικές), σε βάρος παρόμοιων υπηρεσιών των ανταγωνιστών της, στα αποτελέσματα της αναζήτησης. Επίσης, η Apple δε θα μπορεί να υποχρεώσει τους χρήστες της να χρησιμοποιούν τις δικές της υπηρεσίες πληρωμών, όταν αγοράζουν εφαρμογές.
Τέλος, οι καταναλωτές θα μπορούν να απαιτήσουν το σεβασμό των δικαιωμάτων τους, εάν μια εταιρεία παραβιάσει τους κανόνες, που περιλαμβάνονται, στην Πράξη για της ψηφιακές αγορές.
Περιμένουμε την εφαρμογή της Πράξης αυτής, στις 2 Μαΐου 2023. Μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου 2023 πρέπει να έχουν οριστεί οι ρυθμιστές πρόσβασης, οι οποίοι μέχρι τις 6 Μαρτίου 2024, πρέπει να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της Πράξης, για ψηφιακές αγορές.

 Συνεχίζουμε την ενημέρωση, για τη Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες που έγινε, στον απολογισμό του 2021.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Ιανουάριο 2022, υιοθέτησε το κείμενο, με βάση το οποίο ξεκίνησε διάλογο, με το Συμβούλιο, για την Πράξη αυτή. Το κείμενο περιλάμβανε διατάξεις, για ένα ασφαλέστερο περιβάλλον, για τους καταναλωτές. Δυστυχώς, όμως, παρά τις κάποιες βελτιώσεις, δεν προέβλεπε τους φιλόδοξους στόχους, που είναι απαραίτητοι, για τη μεταμόρφωση της αγοράς, ώστε αυτή να ανταποκρίνεται, στις ανάγκες των καταναλωτών.

Οι Ενώσεις Καταναλωτών, συνεχώς, βρίσκουν μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων προϊόντων και ανακαλύπτουν μεγάλες απάτες, στις διαδικτυακές αγορές. Για παράδειγμα: οι Ενώσεις Καταναλωτών, το 2019, έλεγξαν διάφορα προϊόντα, που αγοράστηκαν, από διαδικτυακά καταστήματα. Τα δύο τρίτα αυτών των προϊόντων, δεν πληρούσαν τους ευρωπαϊκούς κανόνες ασφάλειας. To 2020, η Γερμανική Οργάνωση Ελέγχου καταναλωτικών αγαθών – Stiftung Warentest, αποκάλυψε πόσο επηρεάζονται οι επιλογές των καταναλωτών, για αγορές, από ψεύτικες κριτικές, που επικροτούν ένα προϊόν, ή μια υπηρεσία, στο πεδίο των σχολίων των καταναλωτών, σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες πωλήσεων. Και μάλιστα, οι πλατφόρμες δίνουν και κίνητρα, για τέτοια ψεύτικα σχόλια.

Η νομοθεσία είναι απαραίτητη, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το τσουνάμι των επικίνδυνων και παράνομων προϊόντων, που πωλούνται, στις διαδικτυακές αγορές. Χρειαζόμαστε δραστικές ενέργειες, για να διορθώσουμε αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση. Το Ευρωκοινοβούλιο «έκανε μισή δουλειά». Υποχρέωσε τις πλατφόρμες να ελέγχουν, αν οι έμποροι είναι νόμιμοι και εάν τα προϊόντα, που πωλούν είναι ασφαλή και νόμιμα, και βελτίωσε την επιβολή της νομοθεσίας και τους μηχανισμούς αποζημίωσης των καταναλωτών, σε περίπτωση, που υποστούν βλάβη, από παράνομες πρακτικές, που λαμβάνουν χώρα, στις διαδικτυακές αγορές. Το Ευρωκοινοβούλιο, όμως, εξαίρεσε τις μικρότερες πλατφόρμες, από τις παραπάνω υποχρεώσεις ελέγχων και περιέλαβε μια απαλλαγή, για τις πλατφόρμες μεσαίου μεγέθους. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να αγοράζουν επικίνδυνα προϊόντα, εάν επιλέξουν μικρότερες πλατφόρμες, για τις αγορές τους.

Επίσης, το Ευρωκοινοβούλιο δεν υποστήριξε, μέχρι τέλους, την απαγόρευση των διαφημίσεων, που βασίζονται, στη διαδικτυακή παρακολούθηση των καταναλωτών, για εμπορικούς σκοπούς. Αυτές οι διαφημίσεις προκαλούν άπειρα προβλήματα, όπως παραπληροφόρηση και χειραγώγηση των αποφάσεων των καταναλωτών. Η απαγόρευση των διαφημίσεων, που βασίζονται, σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, ή σε παρακολούθηση ανηλίκων, αποτελεί σημαντικό, θετικό βήμα. Αλλά δεν προχώρησε το Ευρωκοινοβούλιο, στην ολοκλήρωση της απαγόρευσης, ώστε να τεθεί ένα τέλος, στην ευρέως διαδεδομένη διαδικτυακή παρακολούθηση.

Η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ζητήσαμε, το Φεβρουάριο του 2022, να ισχυροποιηθούν οι υποχρεώσεις των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών, ώστε να προστατευθούν οι καταναλωτές:

• Οι υποχρεώσεις των διαδικτυακών αγορών για την προστασία των καταναλωτών και η δέουσα επιμέλειά τους, προς τον πελάτη, πρέπει να εφαρμόζονται, από όλες τις αγορές, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.
• Οι διαδικτυακές αγορές, εκτός από τον έλεγχο και την επαλήθευση εμπόρων, πρέπει να διενεργούν τυχαίους ελέγχους, στις υπηρεσίες και στα προϊόντα, που παρέχουν.
• Πρέπει να απαγορεύεται η χρήση των «σκοτεινών μοτίβων», σε όλες τις διαδικτυακές αγορές, όχι μόνο στις πολύ μεγάλες.
• Πρέπει να θεσμοθετηθούν ισχυρές προδιαγραφές, για τις πρακτικές διαφήμισης και προώθησης, ειδικά για τις στοχευμένες διαφημίσεις, που χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα.
• Πρέπει να υπάρχουν ξεκάθαρες αποζημιώσεις, για τους καταναλωτές, όταν παραβιάζεται η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Το Μάρτιο του 2022, η BEUC ανακοίνωσε αποτελέσματα ερευνών, που διεξήγαγαν τα μέλη της Which? (Η.Β.), Sveriges Konsumenter (Σουηδία), Forbrugerrådet Tænk (Δανία), OCU (Ισπανία), Consumentenbond (Ολλανδία) και VZBV (Γερμανία). Σύμφωνα με τις έρευνες αυτές, οι διαδικτυακές πλατφόρμες συνεχίζουν να αποτελούν πηγή επικίνδυνων προϊόντων. Οι παραπάνω Ενώσεις Καταναλωτών ανακάλυψαν:

• Παράνομα προϊόντα λεύκανσης δοντιών,
• Επικίνδυνα παιχνίδια,
• Φριτέζα αέρα που έβγαζε καπνούς,
• Μη ακριβή θερμόμετρα,
• Επικίνδυνες και παράνομες χημικές ουσίες σε καλλυντικά.

Στο πλαίσιο της κοινής μας προσπάθειας, με τη BEUC, να πείσουμε τους Ευρωβουλευτές να υποστηρίξουν αυστηρές υποχρεώσεις, για τις ψηφιακές αγορές, το ΚΕ.Π.ΚΑ. μεσολάβησε, ώστε να διοργανωθεί μια διαδικτυακή συζήτηση, ανάμεσα στη BEUC και στην Ελληνίδα Ευρωβουλευτή της Ν.Δ., κ. Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου, η οποία είναι μέλος της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Καταναλωτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στη συζήτηση αυτή, η BEUC έθεσε τα επιχειρήματα και τις αξιώσεις των καταναλωτών καθώς και τα ευρήματα των ερευνών, που αποδεικνύουν την ανευθυνότητα των ψηφιακών αγορών.

Στις 13 Απριλίου 2022, αποστείλαμε, στον κ. Κυριάκο Πιερρακάκη, Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, επιστολή με την οποία του ζητούσαμε, να υποστηρίξει, τις παρακάτω απαιτήσεις των καταναλωτών, στην κοινή σύσκεψη του Ευρωκοινοβουλίου και του Συμβουλίου, που θα πραγματοποιούνταν, στις 22 Απριλίου 2022:

• Να θεσμοθετηθεί η υποχρέωση των διαδικτυακών αγορών να κάνουν τυχαίους ελέγχους προϊόντων και υπηρεσιών, που πωλούν, μέσω των πλατφορμών τους.
• Να απαγορευτεί η χρήση «σκοτεινών μοτίβων», σε όλες τις διαδικτυακές πλατφόρμες.
• Να απαγορευτεί η χρήση προσωπικών δεδομένων παιδιών καθώς και η χρήση όλων των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, για εμπορικούς σκοπούς (στοχευμένες διαφημίσεις).

Τα ξημερώματα του Σαββάτου 23 Απριλίου 2022, τα Ευρωπαϊκά όργανα συμφώνησαν το τελικό κείμενο της Πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Σημειώθηκε πρόοδος, όσον αφορά την απαγόρευση των «σκοτεινών μοτίβων» και τις στοχευμένες διαφημίσεις, που χρησιμοποιούν ευαίσθητα δεδομένα, ή δεδομένα παιδιών. Οι πλατφόρμες πρέπει να επαληθεύουν ότι οι συνεργάτες – πελάτες τους είναι νόμιμοι, να ανταποκρίνονται, σε συγκεκριμένες απαιτήσεις διαφάνειας, να επιτρέπουν στους καταναλωτές να επιλέγουν το επίπεδο προσωποποίησης των προτάσεων, που δέχονται, από τους αλγόριθμους, για αγορές αγαθών, να διασφαλίζουν την εφαρμογή της νομοθεσίας και την αποτελεσματική αποζημίωση των καταναλωτών. Όμως, οι νομοθέτες δεν ολοκλήρωσαν τα θετικά βήματα. Δε θεσμοθέτησαν την ευθύνη των διαδικτυακών αγορών, απέναντι στους καταναλωτές, που υφίστανται ζημιά, από ένα π.χ. μη ασφαλές προϊόν, που αγόρασαν, από μια πλατφόρμα.

Δυστυχώς, η αναθεώρηση της νομοθεσίας, για το πώς αντιμετωπίζεται βλάβη καταναλωτή, από ελαττωματικό, ή επικίνδυνο προϊόν, αναβλήθηκε, για το Σεπτέμβριο του 2022.

Στις 4 Οκτωβρίου 2022, οι υπουργοί των κρατών-μελών υπέγραψαν το τελικό κείμενο της Πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, το οποίο θα γίνει ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Μια σημαντική βελτίωση, που θα ωφελήσει τους καταναλωτές, είναι η υποχρέωση των διαδικτυακών αγορών να επαληθεύουν τη νομιμότητα των πωλητών, που χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους. Μέχρι σήμερα, οι ψηφιακές αγορές «την έβγαζαν καθαρή», όταν μη ασφαλή και παράνομα προϊόντα πωλούνταν, σε αυτές. Οι διαδικτυακές αγορές δεν έκαναν σχεδόν τίποτε, για να ελέγξουν ποιοι ήταν οι πωλητές.

Η Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα προστατεύει καλύτερα τους καταναλωτές, από τις στοχευμένες διαφημίσεις, που χρησιμοποιούν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, ή δεδομένα παιδιών.

Για να αποδείξει, όμως, η Ευρωπαϊκή Ένωση ότι «μιλάει», σοβαρά, για την προστασία των καταναλωτών και τη θέλησή της να αναδειχθεί, σε παγκόσμιο επίπεδο, ηγέτης στη ρύθμιση του ψηφιακού περιβάλλοντος, είναι απολύτως απαραίτητο, η Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες να εφαρμοστεί και να επιβληθεί, στην πράξη. Η νομοθεσία αυτή δεν πρέπει να μείνει, στα χαρτιά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη πρέπει να αφιερώσουν επαρκείς πόρους, για να εποπτεύουν ότι οι εταιρίες θα συμμορφώνονται, με τις υποχρεώσεις τους και θα εφαρμόζουν τη νομοθεσία, χωρίς δισταγμούς.

Το μέλλον θα δείξει πόσο, πιστά, θα εφαρμοστεί η Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες.

 Η Πράξη για τα δεδομένα, στοχεύει στον υγιή ανταγωνισμό, στην καινοτομία και στον έλεγχο των δεδομένων από τους καταναλωτές, δίνει την ευκαιρία, στη βιομηχανία, να έχει πρόσβαση, σε δεδομένα, ενώ, ταυτόχρονα, παρέχει, στους χρήστες, τη δυνατότητα να αποφασίσουν τι θα συμβεί, στα δεδομένα, που δημιουργούν. H BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών καταθέσαμε τις προτάσεις μας:

•  Εκτός από ένα πλαίσιο, για την πρόσβαση και την κοινή χρήση δεδομένων, η Ευρωπαϊκή Πράξη για τα δεδομένα, πρέπει να συμπληρώνει την υπάρχουσα νομοθεσία, για την προστασία των δεδομένων, για την προστασία των καταναλωτών και για την προστασία του ανταγωνισμού.
•  Είναι σημαντικό οι καταναλωτές να αποφασίζουν τι θα συμβαίνει, στα δεδομένα, που δημιουργούν, με ποιον και πότε θα τα μοιράζονται.
•  Οι καταναλωτές πρέπει να έχουν δικαίωμα, στη φορητότητα των δεδομένων.
•  Η Πράξη για τα δεδομένα πρέπει να διασφαλίζει την προστασία των καταναλωτών και του ανταγωνισμού, από τα μονοπώλια των μεγάλων εταιριών τεχνολογίας δεδομένων.

Οι καταναλωτές είναι δημιουργοί μεγάλου όγκου δεδομένων, καθώς χρησιμοποιούν συσκευές συνδεδεμένες, στο διαδίκτυο και ψηφιακές υπηρεσίες. Οι καταναλωτές είναι σημαντικό να έχουν τον έλεγχο των δεδομένων τους, να γνωρίζουν πως και με ποιον μοιράζονται τα δεδομένα, που δημιούργησαν. Αυτά τα δεδομένα είναι χρήσιμα, για όλες τις υπηρεσίες. Οι καταναλωτές μπορεί να ωφεληθούν, από υπηρεσίες, που βασίζονται, στα δεδομένα, που δημιούργησε μια οικιακή τους συσκευή. Τέτοιες υπηρεσίες μπορεί να αφορούν συντήρηση, ή διόρθωση της συσκευής, ακόμα και μια ευρεία ομάδα υπηρεσιών μετά την πώληση.
Για παράδειγμα, τα δεδομένα, που παράγονται από ένα έξυπνο ψυγείο, εφόσον το επιτρέπει ο καταναλωτής, μπορεί να χρησιμοποιηθούν, από ένα ανταγωνιστή- κατασκευαστή ψυγείων, ή από ένα μη συμβεβλημένο συνεργείο. Αυτά τα δεδομένα μπορεί να περιλαμβάνουν τις ρυθμίσεις του ψυγείου, πληροφορίες για τα τρόφιμα, που περιέχει, τον τρόπο που αλληλοεπιδρά, με άλλες έξυπνες συσκευές, στο σπίτι, τον τρόπο χρήσης του ψυγείου και τυχόν βλάβες του.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε, στις 23 Φεβρουαρίου 2022, πρόταση για τη θεσμοθέτηση κανόνων, για την κοινή χρήση δεδομένων, τους όρους για τη φορητότητα των δεδομένων και την προσβασιμότητα σε δεδομένα, καθώς και για την προστασία των καταναλωτών, σε όλα τα παραπάνω.
Παρότι η Πράξη κάνει κάποια βήματα, προς τη σωστή κατεύθυνση, χρειάζεται σημαντικές βελτιώσεις. Η πρόταση θεωρεί αυτούς, που συλλέγουν και επεξεργάζονται δεδομένα, ιδιοκτήτες τους, μετατρέποντάς τους σε φύλακες των δεδομένων, που παράγονται από τα προϊόντα, που αυτοί πωλούν. Η Πράξη αντιμετωπίζει επιχειρήσεις και καταναλωτές, ως χρήστες, με τον ίδιο τρόπο, που σημαίνει ότι οι καταναλωτές δεν προστατεύονται, επαρκώς. Η χρήση σκοτεινών μοτίβων απαγορεύεται μόνο, σε τρίτους, και όχι σε όσους συλλέγουν και επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα.
Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. καταθέσαμε τις παρακάτω επιφυλάξεις και προτάσεις:

•  Οι ορισμοί, που περιλαμβάνονται, στην Πράξη, πρέπει να είναι κατανοητοί και συμβατοί, με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως με το Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων.
•  Οι καταναλωτές πρέπει να προστατεύονται, από προεπιλογή και από το σχεδιασμό.
•  Η χρήση σκοτεινών μοτίβων πρέπει να απαγορευτεί, από όλους.
•  Οι καταναλωτές πρέπει να έχουν το έλεγχο των δεδομένων, που παράγουν, μέσω της χρήσης προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό απαιτεί να έχουν οι καταναλωτές επιλογές, σύμφωνες με τις προτιμήσεις τους και να υπάρχει φορητότητα και διαλειτουργικότητα
• Η Πράξη πρέπει να προάγει τον ανταγωνισμό και την υγιή οικονομία δεδομένων. Ο ρόλος αυτών, που συλλέγουν και επεξεργάζονται δεδομένα, πρέπει να σχεδιαστεί πιο προσεκτικά, ώστε να μη μονοπωλούν την πρόσβαση στα δεδομένα.
• Η Πράξη πρέπει να διασφαλίζει γρήγορη και αποτελεσματική επιβολή και αποζημιώσεις. Για να υλοποιηθεί αυτό απαιτείται ένας επίσημος μηχανισμός συνεργασίας ανάμεσα στις Αρχές Προστασίας δεδομένων και άλλες αρχές εποπτείας της αγοράς.

Το πρώτο τρίμηνο του 2023, αναμένονται οι ψηφοφορίες, στις επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου ITRE (Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας), IMCO (Εσωτερικής Αγοράς και Καταναλωτών), LIBE (Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων), JURI(Νομικών θεμάτων) και στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. Τον Απρίλιο του 2023 θα αρχίσουν οι τριμερείς συνομιλίες (Ευρωκοινοβούλιο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο).
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί το θέμα και θα ενημερώνει για τις εξελίξεις.

Η ζωή των καταναλωτών, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαρτάται, κάθε μέρα και περισσότερο, από ψηφιακές δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες. Συνεχώς και πιο συχνά, ζητείται, από τους καταναλωτές να ταυτοποιηθούν, ψηφιακά, με διάφορους τρόπους, ώστε να έχουν πρόσβαση, σε υπηρεσίες ψηφιακές. Είναι σημαντικό να μπορούν οι καταναλωτές να χρησιμοποιήσουν μια λύση για ψηφιακή ταυτοποίηση ταυτότητας, που θα είναι εύκολη, στη χρήση, ευρέως αποδεκτή, ασφαλής και θα προστατεύει την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα των καταναλωτών.
Σύμφωνα με την Ψηφιακή Πυξίδα για το 2030 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 80% των πολιτών θα πρέπει να χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική ταυτοποίηση, μέχρι και το 2030. Στις 3 Ιουνίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την τροποποίηση του Κανονισμού του 2014, για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης, για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, στην Εσωτερική Αγορά. Η Επιτροπή πρότεινε ένα Ευρωπαϊκό πλαίσιο, για την ψηφιακή ταυτότητα, που θα προσφέρει στους χρήστες, προσωπικά ψηφιακά «πορτοφόλια», που θα καθορίζονται, από τους ίδιους. Αυτό σημαίνει ότι το πορτοφόλι αυτό, θα επιτρέπει ασφαλή και εύκολη πρόσβαση, σε διάφορες υπηρεσίες, υπό τον πλήρη έλεγχο των χρηστών. Επίσης, η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία μιας αναγνωρισμένης υπηρεσίας, για τη βεβαίωση ιδιοχαρακτηριστικών, δηλαδή, διευθύνσεις, ηλικία, φύλο, προσωπική και οικογενειακή κατάσταση, οικογενειακή σύνθεση, ιθαγένεια, εκπαιδευτικά και επαγγελματικά προσόντα και τίτλοι, εγκρίσεις και δεδομένα πληρωμών. Το ψηφιακό πορτοφόλι και η υπηρεσία βεβαίωσης ιδιοχαρακτηριστικών θα επιτρέπουν τη διασυνοριακή αναγνώριση της ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, με ασφάλεια και προστασία των δεδομένων, ώστε οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση, σε δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες, στην Ευρωπαϊκή Αγορά.
Η θεσμοθέτηση ενός Ευρωπαϊκού πλαισίου ψηφιακής ταυτότητας είναι μια ευπρόσδεκτη πρωτοβουλία. Μια ισχυρή και ασφαλής μέθοδος ψηφιακής ταυτοποίησης και βεβαίωσης ιδιοχαρακτηριστικών είναι πολύ σημαντική, για να μπορούν οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση, σε ψηφιακές υπηρεσίες, δημόσιες και ιδιωτικές. Η ανάγκη αυτή αυξήθηκε, περαιτέρω, κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
Όμως, ταυτόχρονα, η ψηφιακή ταυτότητα φέρνει, μαζί της, αρκετούς κινδύνους και προκλήσεις, που πρέπει να αντιμετωπιστούν, προσεκτικά, για να ελαχιστοποιηθούν οι προβλεπόμενες συνέπειες, κυρίως σε σχέση με την προστασία της ιδιωτικής ζωής, των προσωπικών δεδομένων, της ασφάλειας και της ισχύος του συστήματος.
Για να δημιουργηθεί, λοιπόν, ένα ευρωπαϊκό σύστημα ψηφιακής ταυτότητας, η BEUC- Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ.- Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, ζήτησαν από τους νομοθέτες και τους πολιτικούς, να λάβουν, υπόψη τους, τα παρακάτω:

•  Το σύστημα να διασφαλίζει ότι η αποθήκευση επίσημων εγγράφων, βιομετρικών δεδομένων και ιδιοχαρακτηριστικών δε δημιουργεί κινδύνους.
• Οι καταναλωτές θα εντοπίζονται και δε θα παρακολουθούνται, μέσω της χρήσης της ευρωπαϊκής ψηφιακής ταυτότητας, από τους εκδότες των πιστοποιήσεων και από άλλους παρόχους υπηρεσιών.
•  Η εφαρμογή αυτού του συστήματος δε θα προκαλέσει αναστάτωση των συστημάτων ασφαλείας των φυλλομετρητών, στα οποία οι καταναλωτές βασίζονται, για την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων.
•  Τόσο η έκδοση και η ανάκληση των ιδιοχαρακτηριστικών όσο και η έκδοση και η ανάκληση της ψηφιακής ταυτοποίησης δε θα ενέχουν κινδύνους, για την ιδιωτική ζωή των καταναλωτών.
•  Θα ληφθούν προληπτικά μέτρα, κατά των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού των καταναλωτών, που δεν επιθυμούν, ή δε μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό το σύστημα. Η ηλεκτρονική ταυτοποίηση δε θα γίνει υποχρεωτική, για όλους τους καταναλωτές.
•  Η ανάκληση των ιδιοχαρακτηριστικών, κατόπιν αιτήματος του χρήστη, θα είναι μια εύκολη διαδικασία, που θα ολοκληρώνεται, σε ένα και μόνο σημείο επαφής.
• Σε όλη τη διαδικασία εφαρμογής θα συμμετέχουν η κοινωνία των πολιτών και οι ακαδημαϊκοί, μαζί με τους εκπροσώπους της βιομηχανίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε, από κάθε κράτος-μέλος, να δημιουργήσει τουλάχιστον μια εφαρμογή, για κινητά τηλέφωνα, η οποία θα ενσωματώνει την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και την αναγνωρισμένη υπηρεσία εμπιστοσύνης, για τη βεβαίωση ιδιοχαρακτηριστικών, θα ισχύει και για δημόσιες και για ιδιωτικές υπηρεσίες και θα μπορεί να λειτουργεί, σε σύνδεση με το διαδίκτυο αλλά και χωρίς σύνδεση. Η εφαρμογή θα χρησιμεύει, ως ένα χαρτοφυλάκιο προσωπικών εγγράφων, όπως ιατρικά πιστοποιητικά, πτυχία σπουδών, άδειες οδήγησης, πιστοποιητικά γέννησης κ.λπ. Ήδη, αρκετά κράτη-μέλη έχουν αναπτύξει εθνικά συστήματα ηλεκτρονικής ταυτότητας, ψηφιακών πορτοφολιών και υπηρεσιών εμπιστοσύνης. Η ανάπτυξη πολλών τέτοιων συστημάτων, δημιουργεί κατακερματισμό της Ενιαίας Αγοράς και στερεί τους καταναλωτές, από τα οφέλη της. Επομένως, πρέπει τα κράτη-μέλη να συνεργαστούν, για να προσδιορίσουν μια εργαλειοθήκη, για ένα Ευρωπαϊκό πλαίσιο, για την ψηφιακή ταυτότητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε μια διαδικτυακή πλατφόρμα, για τη συγκέντρωση παρατηρήσεων, για τη διαμόρφωση των μελλοντικών ευρωπαϊκών πορτοφολιών ψηφιακής ταυτότητας. Η διαβούλευση, που αφορούσε την παραπάνω αναφερόμενη εργαλειοθήκη ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2022.
Το 2023, αναμένεται το Ευρωκοινοβούλιο να υιοθετήσει τη δική του άποψη, για το θέμα, ώστε να ξεκινήσουν οι συνομιλίες Επιτροπής – Κοινοβουλίου – Συμβουλίου, για τη συμφωνία για τις ψηφιακές ταυτότητες.

Στον απολογισμό του 2021, κάναμε εκτενή αναφορά, στην τεχνητή νοημοσύνη και στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τη νομοθετική ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης.
Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. καταθέσαμε συγκεκριμένες προτάσεις, για τη βελτίωση της πρότασης της Ε.Ε. Όμως, ενώ φαινόταν ότι κάποιες προτάσεις μας θα γίνονταν δεκτές, σύμφωνα με έγγραφα της Σλοβένικης και της Γαλλικής Προεδρίας της Ε.Ε., στις 15 Ιουλίου 2022, η Προεδρεία της Τσεχίας ανακοίνωσε τη συμβιβαστική της πρόταση, η οποία προκάλεσε ανησυχία:

•  Αντί να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής, ώστε να καλύπτει και αγαθά, που δεν εμπίπτουν στο πεδίο «υψηλού κινδύνου», η Τσεχία περιορίζει το πεδίο εφαρμογής και ορίζει την τεχνητή νοημοσύνη, ως ένα σύστημα, που έχει σχεδιαστεί, με ένα συγκεκριμένο πεδίο αυτονομίας, ώστε να επιτυγχάνει συγκεκριμένους στόχους, που καθορίζονται, από τον άνθρωπο.
•  Αντί να διευρυνθεί ο κατάλογος εφαρμογών υψηλού κινδύνου, η Τσέχικη προεδρεία προτείνει ότι μια εφαρμογή υψηλού κινδύνου ταξινομείται, ως τέτοια, μόνον όταν το αποτέλεσμά της έχει άμεσες επιπτώσεις, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Η πρόταση της Τσέχικης Προεδρίας έχει και τα θετικά της, όσον αφορά την εποπτεία και την εφαρμογή της νομοθεσίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για την Τεχνητή Νοημοσύνη, αποκτά περισσότερες αρμοδιότητες και δημιουργείται ένα δεύτερο συμβούλιο, στο οποίο θα συμμετέχει η κοινωνία των πολιτών.
Φαίνεται ότι δεν υπάρχει η βούληση να ρυθμιστεί, νομοθετικά, η τεχνητή νοημοσύνη και να προστατευθούν οι καταναλωτές. Οι πρώτες συζητήσεις, για το θέμα αυτό, ξεκίνησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Μάρτιο του 2018, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε μια ομάδα ειδικών, για την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία να συμβουλεύει την επιτροπή για τις προκλήσεις που έθετε η νέα αυτή τεχνολογία και την αντιμετώπισή τους. Στη συνέχεια το θέμα «πέρασε από 40 κύματα», ίσως και παραπάνω:

•  Συμμαχία για την τεχνητή νοημοσύνη (Ιούνιος 2018).
•  Συντονισμένο σχέδιο για την τεχνητή νοημοσύνη (Δεκέμβριος 2018).
•  Κατευθυντήριες γραμμές για το χτίσιμο της εμπιστοσύνης στην τεχνητή νοημοσύνη (Απρίλιος 2019).
•  Έγγραφο επικοινωνίας για το χτίσιμο εμπιστοσύνης σε μια ανθρωποκεντρική τεχνητή νοημοσύνη (Απρίλιος 2019).
•  Συστάσεις για την πολιτική και τις επενδύσεις για την τεχνητή νοημοσύνη (Ιούνιος 2019).
•  Πρώτη Συνέλευση της Συμμαχίας για την τεχνητή νοημοσύνη (Ιούνιος 2019).
•  Πιλοτική αξιολόγηση της τεχνητής νοημοσύνης (Δεκέμβριος 2019).
•  Λευκή βίβλος για την τεχνητή νοημοσύνη και έναρξη διαβούλευσης για μια άριστη και άξια εμπιστοσύνης τεχνητή νοημοσύνη (Φεβρουάριος 2020).
•  Απαιτήσεις νομικές και ηθικές για την τεχνητή νοημοσύνη (Ιούλιος 2020).
•  Δεύτερη Συνέλευση της Συμμαχίας για την τεχνητή νοημοσύνη (Οκτώβριος 2020).
•  Συντονισμένο σχέδιο για την τεχνητή νοημοσύνη – Αξιολόγηση ρύθμισης τεχνητής νοημοσύνης – ευρωπαϊκή οπτική για την τεχνητή νοημοσύνη (Απρίλιος 2021).
•  Πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη (Νοέμβριος 2021).
•  Έναρξη συζητήσεων στο Ευρωκοινοβούλιο (Eπιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού)(Απρίλιος – Ιούλιος 2022)
•  Προτάσεις Γαλλικής και Σλοβένικης Προεδρίας για την Πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη (Ιούλιος 2022).
•  Πρόταση Οδηγίας για την ευθύνη από την τεχνητή νοημοσύνη (Σεπτέμβριος 2022).

Παρακολουθούμε το θέμα και ειλικρινά, ελπίζουμε να βγει κάποιο αποτέλεσμα, από αυτό το λαβύρινθο.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., το 2022, δέχτηκε αρκετά, παράπονα καταναλωτών, που αφορούσαν «απάτες», στο διαδίκτυο. Κάναμε, λοιπόν, μια μικρή εκστρατεία, για να προειδοποιήσουμε τους καταναλωτές, για τις παγίδες, που στήνουν επιτήδειοι, στο διαδίκτυο, με σκοπό να μας «ληστέψουν». Έτσι, εκδώσαμε τα παρακάτω δελτία τύπου:

• Παιχνιδοπακέτα, στις 31 Μάϊου 2021,
•  Κρυπτονομίσματα, στις 3 Νοεμβρίου 2022,
•  Προσφορές καλής εργασίας στα κοινωνικά δίκτυα, στις 10 Νοεμβρίου 2022,
•  Απάτες, στα κοινωνικά δίκτυα, στις 24 Νοεμβρίου 2022.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. θα συνεχίσει αυτές τις δράσεις και το 2023.

Στον απολογισμό του 2021, κάναμε εκτενή αναφορά, στις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που χρησιμοποιεί η πλατφόρμα Amazon, δηλαδή «τα σκοτεινά μοτίβα»
Δυστυχώς, η χρήση ‘’σκοτεινών μοτίβων’’, ή χειριστικού σχεδιασμού, που χειραγωγούν το χρήστη, είναι μια συνηθισμένη πρακτική, στο διαδίκτυο. Αυτά περιλαμβάνουν συγκεκριμένες επιλογές, που είναι ευκολότερες, για τον καταναλωτή, από κάποιες άλλες, καθώς και παγίδευση των καταναλωτών, ώστε να δώσουν τη συναίνεσή τους, για τη χρήση των προσωπικών δεδομένων και άλλες καταχρηστικές πρακτικές. Οι καταναλωτές, διαρκώς, βομβαρδίζονται, από ένα μεγάλο αριθμό έξυπνων προσπαθειών, ώστε να πειστούν να κάνουν επιλογές, που ωφελούν τις εταιρείες, σε βάρος των δικών τους χρημάτων, χρόνου και συμφερόντων.
Οι καταναλωτές χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα, καθημερινά. Μέσω των πλατφορμών των κοινωνικών δικτύων, οι εταιρείες συλλέγουν ένα τεράστιο όγκο προσωπικών δεδομένων, ο οποίος τους επιτρέπει να παρακολουθούν και να αναλύουν κάθε κίνηση και κάθε «κλικ», που κάνουν οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων.
Οι εταιρείες βασίζονται στη συναίνεση των χρηστών και έτσι, συλλέγουν τα δεδομένα. Η συναίνεση είναι, πολύ συχνά, η κερκόπορτα, για την εισβολή, στην ιδιωτική ζωή των καταναλωτών. Έχει, λοιπόν, τεράστια σημασία για την προστασία των καταναλωτών, να γίνονται σεβαστοί και να εφαρμόζονται, στην πράξη, οι κανόνες για τη συναίνεση, που ορίζει ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (Γ.Κ.Π.Δ.). Μόνον έτσι, οι καταναλωτές θα πιστέψουν ότι μπορούν να κάνουν μια ελεύθερη, πληροφορημένη, απόλυτα σαφή και συγκεκριμένη επιλογή.
Τον Απρίλιο του 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων (Ε.Σ.Π.Δ) εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις για τον τρόπο λήψης έγκυρης συναίνεσης, από τις πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων, σε όλη τη διάρκεια ζωής ενός λογαριασμού, στα κοινωνικά δίκτυα.
Η BEUC (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών) καλωσόρισε τις κατευθυντήριες γραμμές του Ε.Σ.Π.Δ., για τα «σκοτεινά μοτίβα», στα κοινωνικά δίκτυα. Παρέχουν πολύτιμες συμβουλές και οδηγίες, για την εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων - Γ.Κ.Π.Δ., καθώς και παραδείγματα «σκοτεινών μοτίβων», που παραβιάζουν το Γ.Κ.Π.Δ.. Τέτοια παραδείγματα αφορούν πρακτικές, που εμποδίζουν, που πιέζουν συναισθηματικά, που απαγορεύουν την απόφαση του χρήστη να κλείσει το λογαριασμό του, στα κοινωνικά δίκτυα. Οι κατευθυντήριες γραμμές αυτές ενισχύουν τις αρχές της δικαιοσύνης (άρθρο 5.1 α του Γ.Κ.Π.Δ.) και της προστασίας των δεδομένων «εκ κατασκευής» (άρθρο 25.1 του Γ.Κ.Π.Δ.)
Οι κατευθυντήριες γραμμές παραθέτουν παραδείγματα «σκοτεινών μοτίβων» :

•  Κατά το άνοιγμα ενός λογαριασμού, πρέπει να διαβάσουμε μακροσκελή και δυσνόητα κείμενα, για την προστασία των δεδομένων μας. Συνήθως, βασιζόμαστε στις επιλογές και στις προτάσεις του παρόχου και έτσι, συναινούμε στη συλλογή των δεδομένων μας.
•  Κατά το άνοιγμα ενός λογαριασμού, απαιτούνται περισσότερα «κλικ» και περισσότερος χρόνος, για την ενεργοποίηση της προστασίας των δεδομένων, από αυτά, που απαιτούνται, για τη συναίνεση, στη συλλογή δεδομένων μας.
•  Τα «σκοτεινά μοτίβα» χρησιμοποιούν τα συναισθήματά μας, τα οποία ενεργοποιούν, με λέξεις, ή εικόνες, για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά μας, στο διαδίκτυο. Όμως, η συναίνεση, που δίνεται, εν μέσω συναισθηματικής φόρτισης, δε δίνεται ελεύθερα και αντίκειται, στην ελεύθερη βούληση του υποκειμένου των δεδομένων.
•  Τα «σκοτεινά μοτίβα» χρησιμοποιούν μια αμφιλεγόμενη παρουσίαση πληροφόρησης και επιλογών, προς τους καταναλωτές, οδηγώντας τους να κάνουν μια επιλογή, που δεν προστατεύει τα δεδομένα τους.
•  Ο υπερβολικά μεγάλος όγκος πληροφοριών, τελικά, «σκοτώνει» την πληροφόρηση. Η άσχετη και ασαφής πληροφόρηση μπορεί να δυσκολέψει τον καταναλωτή να βρει την πληροφόρηση, που θα του επιτρέψει να κάνει τη σωστή επιλογή.
•  Η ενημέρωση, για την προστασία των δεδομένων, συχνά, αποκρύπτει πληροφόρηση και γεννά επιπλέον απορίες, στους χρήστες. Οι εταιρείες κοινωνικών δικτύων περιλαμβάνουν πολλούς συνδέσμους, στην ενημέρωση αυτή, οδηγώντας τους χρήστες, σε ένα «λαβύρινθο». Τα πολλά επίπεδα, στην ενημέρωση, προκαλούν σύγχυση, στους χρήστες.
•  Το άνοιγμα ενός λογαριασμού, στα κοινωνικά δίκτυα, αποτελεί «υποχρέωση» ολόκληρης της ζωής. Οι πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων θέτουν εμπόδια, στη διαγραφή ενός λογαριασμού. Οι επιλογές της «παύσης», ή της «απενεργοποίησης» δεν επαρκούν. Όχι μόνο δε γνωρίζουν οι καταναλωτές πώς θα χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα τους, κατά τη διάρκεια των περιόδων αυτών, αλλά, επίσης, οι επιλογές αυτές τους παραπλανούν και τους απομακρύνουν, από την αρχική τους επιθυμία να διαγράψουν το λογαριασμό τους.

Πρέπει, να τονιστεί ότι τα «σκοτεινά μοτίβα» δεν αφορούν μόνο την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Βρίσκονται στα σημεία, όπου τέμνονται το Δίκαιο Καταναλωτή, η νομοθεσία για τις ψηφιακές αγορές και η νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων. Η Πράξη για τις ψηφιακές αγορές και η Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες περιέχουν όρους, που απαγορεύουν αυτές τις πρακτικές. Οι απαγορεύσεις αυτές αφορούν και άλλα νομοθετήματα, που αυτή τη στιγμή συζητούνται, όπως η Πράξη για τα δεδομένα.

Η εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών του Ε.Σ.Π.Δ. είναι πολύ σημαντική, για τους καταναλωτές. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. παρακολουθεί την εφαρμογή και θα παρέμβει όπου και όποτε χρειαστεί.

 Στον απολογισμό του 2021, σας είχαμε ενημερώσει, για την κατάθεση καταγγελίας, από την BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών εναντίον της κονσόλας Nintendo Switch, στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνεργασίας των Εθνικών Αρχών για την προστασία των καταναλωτών. Η καταγγελία αφορούσε συνεχή προβλήματα, στη λειτουργία της κονσόλας, πρόωρη απαξίωση της κονσόλας και παραβίαση της νομοθεσίας, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η καταγγελία κατατέθηκε τον Ιανουάριο του 2021.
Τα μέλη της BEUC συνέχισαν να συλλέγουν παράπονα και αποδεικτικά στοιχεία καταναλωτών, με σκοπό την περαιτέρω υποστήριξη της καταγγελίας. Για παράδειγμα, η Οργάνωση Καταναλωτών στο Η.Β., Which?, .διεξήγαγε μια έρευνα, μεταξύ 919 ενηλίκων, που διαθέτουν κονσόλα Nintendo Switch, με αποσπώμενα χειριστήρια Joy-Con. Η έρευνα έδειξε ότι δύο στους πέντε κατόχους Nintendo Switch αντιμετώπισαν επίμονα προβλήματα, με τα χειριστήρια.
Έτσι, τον Ιούλιο του 2022, η BEUC απέστειλε επιστολή – διαμαρτυρία, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Δίκτυο, ζητώντας να αναλάβουν άμεση δράση, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να σταματήσει η εξαπάτηση των καταναλωτών.
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνεργασίας των Εθνικών Αρχών για την προστασία των καταναλωτών δεν έχει ενημερώσει, μέχρι στιγμής, για τυχόν μέτρα, που προτίθεται να λάβει, ή έχει, ήδη, λάβει, ως απάντηση στην καταγγελία της BEUC.
Παρακολουθούμε το θέμα.

 Στον απολογισμό του 2021, ενημερώσαμε, ότι το Φεβρουάριο του 2021, η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και τα μέλη της, μεταξύ αυτών το ΚΕ.Π.ΚΑ., καταθέσαμε καταγγελία, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών, εναντίον της πλατφόρμας TikTok η οποία παραβίαζε το Δίκαιο Καταναλωτή και την προστασία των ανηλίκων.
Το Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Εθνικών Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών, υπό την ηγεσία των Σουηδικών και των Ιρλανδικών Αρχών ξεκίνησε διάλογο με την πλατφόρμα TikTok.
Στις 21 Ιουνίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Δίκτυο ανακοίνωσαν τη λήξη των συνομιλιών, με την TikTok, οι οποίες διήρκησαν πάνω από ένα χρόνο. Επίσης, ανακοινώθηκε το πέρας των ερευνών, για τις πρακτικές αυτής της πλατφόρμας.
Η πλατφόρμα TikTok δεσμεύτηκε να βελτιώσει τις πολιτικές της, κυρίως όσον αφορά τη διαφάνεια, στις διαφημίσεις και την πολιτική των εικονικών δώρων. Δεσμεύτηκε να συμμορφωθεί με την Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, την Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών και την Οδηγία για τους καταχρηστικούς όρους των συμβάσεων.
Η BEUC και το ΚΕ.Π.ΚΑ. καλωσορίσαμε αυτές τις αλλαγές, αλλά εκφράσαμε επιφυλάξεις, για κάποιες πολιτικές, της TikTok, που παρότι αναφερόντουσαν, στην καταγγελία μας, δεν αντιμετωπίστηκαν, επαρκώς:

•  Οι πολιτικές της TikTok, που δημιουργούν τα προφίλ των παιδιών και έπειτα βομβαρδίζουν τα παιδιά, με προσωποποιημένες διαφημίσεις, δε σταματούν.
•  Οι όροι της TikTok, για τα πνευματικά δικαιώματα, συνεχίζουν να δίνουν, στην πλατφόρμα, το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το περιεχόμενο, που δημιουργούν και ανεβάζουν οι χρήστες της.
•  Εξακολουθεί να μην υπάρχει μηχανισμός προστασίας των παιδιών, από τους ινφλουένσερς, όταν αυτά αγοράζουν εικονικά νομίσματα, από την TikTok.

Στις αρχές Ιουλίου 2022, η BEUC απέστειλε επιστολή, προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων – Ε.Σ.Π.Δ., στην οποία αναλύονταν οι επιφυλάξεις μας. Το Ε.Σ.Π.Δ. στις 29 Ιουλίου 2022, απάντησε στην επιστολή αυτή και μας ενημέρωσε ότι η πλατφόρμα TikTok ανέστειλε την προβλεπόμενη αλλαγή της νομικής βάσης, που χρησιμοποιούσε για τις εξατομικευμένες διαφημίσεις.
Ο κ. Ντιντιέ Ρέυντερς, Επίτροπος Δικαιοσύνης, δήλωσε: «… οι καταναλωτές πρέπει να μπορούν να προσδιορίσουν εύκολα το εμπορικό περιεχόμενο, ακόμα και όταν προωθείται, από ινφλουένσερς …». Όμως, ο ίδιος ο Επίτροπος παραδέχτηκε ότι, παρά τις δεσμεύσεις της TikTok, πρέπει να συνεχιστεί η παρακολούθησή της και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, στις επιπτώσεις, των πολιτικών της στους νέους.

Στον απολογισμό του 2021, είχαμε αναλύσει τις επιθετικές πολιτικές της εφαρμογής Whatsapp καθώς και τις πρωτοβουλίες, που η BEUC, το ΚΕ.Π.ΚΑ. και άλλες Ενώσεις Καταναλωτών ανέλαβαν εναντίον αυτής της εφαρμογής.

Στις 27 Ιανουαρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Δίκτυο Συνεργασίας των Εθνικών Αρχών, για την εφαρμογή της νομοθεσίας προστασίας των καταναλωτών, ανακοίνωσαν την έναρξη διαλόγου, με την εφαρμογή Whatsapp. Η εφαρμογή έλαβε προθεσμία, μέχρι το Μάρτιο του 2022, να αποσαφηνίσει τις πρακτικές της, για τις οποίες υπάρχουν υπόνοιες ότι παραβιάζουν τους κανόνες προστασίας των καταναλωτών. Η δραστηριότητα αυτή ήταν αποτέλεσμα ενός παραπόνου, που κατέθεσαν η BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και 8 μέλη της (APC Ρουμανία, Consumentenbond Ολλανδία, dTest Τσεχία, Forbrukerradet Νορβηγία, ΚΕ.Π.ΚΑ. Ελλάδα, ΕΚΠΟΙΖΩ Ελλάδα, S.O.S. Poprad Σλοβακία, UFC-Que choisir Γαλλία), στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Δίκτυο Συνεργασίας, τον Ιούλιο του 2021.
Οι Ενώσεις Καταναλωτών δεχτήκαμε, με χαρά, την απόφαση της Επιτροπής και του Δικτύου Συνεργασίας να ερευνήσουν τις πρακτικές της εφαρμογής Whatsapp. Για αρκετούς μήνες, οι χρήστες της εφαρμογής, σε όλη την Ευρώπη, δεχόντουσαν συνεχείς και ισχυρές πιέσεις να αποδεχτούν τους νέους όρους χρήσης των υπηρεσιών της Whatsapp και την τροποποιημένη πολιτική προστασίας δεδομένων, υπό το φόβο να χάσουν την πρόσβασή τους σε όλες, ή σε κάποιες, από τις λειτουργίες της εφαρμογής, εάν δεν αποδεχόντουσαν τις αλλαγές. Όμως, οι αλλαγές αυτές παρουσιάζονταν, με τρόπο «θολό», στους χρήστες και μπορούσαν να τους εκθέσουν, σε μακροπρόθεσμες συνέπειες, για την προστασία της ιδιωτικής τους ζωής και τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων, από τρίτους.
Η Whatsapp, επίτηδες, δεν ήταν ξεκάθαρη, για την αλλαγή των όρων, δημιουργώντας, έτσι, το έδαφος, για την επεξεργασία των δεδομένων των καταναλωτών, χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
Το Δίκτυο Συνεργασίας των Εθνικών Αρχών, για την εφαρμογή της νομοθεσίας προστασίας των καταναλωτών, υπό το συντονισμό της Αρχής Προστασίας Καταναλωτών της Σουηδίας, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ζήτησε από την εταιρεία να αποσαφηνίσει:

•  Πως εξασφαλίζει ότι οι καταναλωτές κατανοούν τις συνέπειες της αποδοχής των νέων όρων της υπηρεσίας;
• Πως χρησιμοποιεί τα προσωπικά δεδομένα των καταναλωτών, για εμπορικούς σκοπούς;
•  Πως εξασφαλίζει ότι οι καταναλωτές έχουν την επιλογή να απορρίψουν τους νέους όρους, ειδικά όταν επίμονα μηνύματα τους προτρέπουν να αποδεχτούν τις αλλαγές;
•  Ποια μέτρα θα ληφθούν, για τους καταναλωτές, που έχουν, ήδη, αποδεχτεί τους νέους όρους, πιστεύοντας τη λανθασμένη προϋπόθεση ότι η αποδοχή των νέων όρων διασφαλίζει την πρόσβασή τους, στις υπηρεσίες της εφαρμογής.

Η WhatsApp απάντησε, το Μάρτιο 2022. Η απάντηση μελετήθηκε, διερευνήθηκε και αξιολογήθηκε, προσεκτικά, από το Δίκτυο. Οι εξηγήσεις, που αναγράφονταν, στην απαντητική επιστολή, δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές, ούτε έπεισαν το Δίκτυο.
Για τους λόγους αυτούς, το Δίκτυο ζήτησε συμπληρωματικές εξηγήσεις και πληροφορίες, από τη WhatsApp.

Η Whatsapp πρέπει να τροποποιήσει τις πολιτικές της και να σεβαστεί, απόλυτα, τα δικαιώματα των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων και των καταναλωτών, που, ήδη, αποδέχτηκαν τις αθέμιτες πρακτικές της.
Παρακολουθούμε τις εξελίξεις, παρεμβαίνουμε στο Δίκτυο και ενημερώνουμε τους καταναλωτές.

Στον απολογισμό του 2021, αναλύσαμε τις εξελίξεις, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τις χρεώσεις περιαγωγής.
Στις 4 Απριλίου 2022, τα κράτη-μέλη ενέκριναν τη συνέχιση της απαγόρευσης των χρεώσεων περιαγωγής, μέχρι το 2032. Η νέα αυτή πράξη άρχισε να ισχύει, την 1η Ιουλίου 2022.
Μέχρι την 1η Ιουλίου 2022, ήταν σύνηθες το φαινόμενο οι εταιρείες τηλεφωνίας να παρέχουν, στους καταναλωτές, μικρότερες ταχύτητες δικτύου, όταν αυτοί χρησιμοποιούσαν την περιαγωγή, από τις ταχύτητες δικτύου, που είχαν στη χώρα τους. Από 1 Ιουλίου 2022, αυτό δε είναι πλέον δυνατό, εκτός αν είναι τεχνικά αδύνατο, για τους παρόχους, να παρέχουν, την ίδια ποιότητα υπηρεσιών.
Επίσης, η νέα πράξη προστατεύει τους καταναλωτές, από υπέρογκες χρεώσεις, που προκαλούνται, από την ακούσια σύνδεσή τους, σε μη ευρωπαϊκό τηλεφωνικό δίκτυο, όπως όταν ταξιδεύουν με πλοία και αεροπλάνα, ή κοντά στα σύνορα, με μια χώρα, που δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όμως, υπάρχει ένα εκκρεμές στοιχείο, που έμεινε ανέγγιχτο, σε αυτή την νομοθετική αναθεώρηση, το οποίο χρειάζεται να επιλυθεί άμεσα, από την Ευρωπαϊκή Ένωση: το κόστος των “ενδο-ευρωπαϊκών κλήσεων”. Οι καταναλωτές, ακόμη, έρχονται αντιμέτωποι, με δυσανάλογες επιβαρύνσεις, όταν αυτοί καλούν, ή στέλνουν μήνυμα, σε κάποιον, που κατοικεί, σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρότι έχει επιβληθεί ανώτατο πλαφόν, στις χρεώσεις αυτές, εξακολουθούν να είναι υψηλότατες.
Συνεχίζουμε να πιέζουμε, για αντιμετώπιση και αυτού του προβλήματος.

Ένας από τους βασικούς σκοπούς του ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι η εκπαίδευση των καταναλωτών. Η μακρόχρονη εμπειρία του ΚΕ.Π.ΚΑ., στην εκπαίδευση των καταναλωτών, δείχνει ότι η αγωγή του καταναλωτή και ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός, στην Ελλάδα, δεν αποτελούν προτεραιότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Για το λόγο αυτό, το ΚΕ.Π.ΚΑ. συμμετείχε, ως εθνικός εταίρος, στο πανευρωπαϊκό έργο Erasmus+ ECOLES - Χρηματοοικονομική και καταναλωτική αγωγή, στα ευρωπαϊκά σχολεία.
Το έργο ECOLES στοχεύει, στην τόνωση και βελτίωση της αγωγής του καταναλωτή και του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού των ευρωπαίων μαθητών, στη βελτίωση του επιπέδου των βασικών δεξιοτήτων (γραμματική, αριθμητική και βασικές ψηφιακές δεξιότητες) και στην ευαισθητοποίηση, σχετικά με τα δικαιώματά τους, ως ευρωπαίοι καταναλωτές. Παράλληλα παρέχει, σε εκπαιδευτές και εκπαιδευτικούς διαφόρων σχετικών κλάδων, αποτελεσματικά εργαλεία, για τη μεταφορά σημαντικών μηνυμάτων και εννοιών της αγοράς.
Τα εκπαιδευτικά εργαλεία, που δημιουργήθηκαν, στο πλαίσιο του έργου ECOLES, είναι:

•  εκπαιδευτικό υλικό και οδηγίες, για την αγωγή καταναλωτή και το χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό,
•  εικονικό παιχνίδι γνώσεων, με θέμα τα δικαιώματα των καταναλωτών.

Τα εργαλεία αυτά θα βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς να αντιμετωπίσουν ένα από τα βασικότερα προβλήματα, που είναι η έλλειψη σχετικού εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί, στο σχολείο. Τα εργαλεία είναι εύκολα, στη χρήση, από τους εκπαιδευτικούς και περιλαμβάνουν δραστηριότητες, που μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, στην αγωγή του καταναλωτή. Οι δραστηριότητες είναι διαδραστικές και προάγουν τη συλλογή εμπειριών (π.χ. επίσκεψη σουπερμάρκετ), έτσι ώστε οι μαθητές να εκπαιδεύονται να αντιμετωπίζουν καθημερινές καταστάσεις, εφαρμόζοντας τα δικαιώματά τους, ως καταναλωτές.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. διοργάνωσε, στις 23 Φεβρουαρίου 2022, επιμορφωτική εσπερίδα, προκειμένου να παρουσιάσει τα εργαλεία, που δημιουργήθηκαν, στο πλαίσιο του έργου ECOLES. Η εσπερίδα ήταν υβριδική και πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του ΚΕ.Π.ΚΑ. (Βασ. Ηρακλείου 32, Θεσσαλονίκη) δια ζώσης, για πολύ περιορισμένο αριθμό ατόμων, ενώ, ταυτόχρονα, αναμεταδόθηκε, διαδικτυακά. Στην εσπερίδα, συμμετείχαν εκπρόσωποι και εκπαιδευτικοί, από το Γυμνάσιο Σκύδρας και το 11ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης, που συμμετείχαν, στην πιλοτική φάση του έργου και βοήθησαν, με την ανατροφοδότησή τους, στη βελτιστοποίηση των εκπαιδευτικών εργαλείων. Η εσπερίδα είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή εκπαιδευτικών, από όλη την Ελλάδα. Το εκπαιδευτικό υλικό, που παράχθηκε, είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του έργου: http://univt-pleven.com/ecoles/index.html
H BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια ενημερώνοντας τα μέλη της, για τα διαθέσιμα εκπαιδευτικά εργαλεία.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοίμασε μια μη νομοθετική πρωτοβουλία, με την ευκαιρία των 30ων γενεθλίων της Ενιαίας (Εσωτερικής) Αγοράς (31 Δεκεμβρίου 1992: Λήξη προθεσμίας ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς, που ξεκίνησε, το 1985 με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη). Η πρωτοβουλία θα αναδείξει τα επιτεύγματα, θα εντοπίσει τα κενά της εφαρμογής και θα προτείνει τις μελλοντικές προτεραιότητες, ώστε η Ενιαία Αγορά να συνεχίσει να παίζει βασικό ρόλο, στην Ευρώπη.

H BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών πιστεύουμε ότι η Ενιαία Αγορά δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά πρέπει να είναι ένα μέσο, για να βελτιώσει τις συνθήκες, για τους καταναλωτές, στην Ευρώπη.
Προτείναμε, λοιπόν, ως προτεραιότητες:

•  Καλύτερη εφαρμογή και επιβολή της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας,
•  Ανάπτυξη της Ενιαίας Αγοράς, σε τομείς όπου επιτεύχθηκε περιορισμένη πρόοδος, αλλά είναι απαραίτητοι, για την πράσινη μετάβαση, για παράδειγμα ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου, ή για την εκμετάλλευση των ωφελειών της ψηφιοποίησης, για παράδειγμα αντιμετώπιση των πρακτικών γεωγραφικού αποκλεισμού στις οπτικοακουστικές υπηρεσίες,
•  Πρόσβαση όλων των Ευρωπαίων καταναλωτών σε υγιεινή διατροφή, σε προσιτές τιμές, με τρόφιμα που προέρχονται από ένα βιώσιμο και ανθεκτικό ευρωπαϊκό σύστημα τροφίμων, θεσμοθέτηση φιλόδοξων κοινών στόχων και κανόνων, για τη βιώσιμη γεωργία, την καλή μεταχείριση των ζώων, τα ζιζανιοκτόνα κ.λπ.,
•  Υιοθέτηση πιο αποτελεσματικών κανόνων, για τη διατροφή και την υγεία, για παράδειγμα ρύθμιση της προώθησης και της διαφήμισης ανθυγιεινών τροφίμων, στα παιδιά,
•  Καλύτερη προστασία των καταναλωτών, από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές καθώς και από «παρενέργειες» των νέων τεχνολογικών, σε πολλές πλευρές της ζωής μας, για παράδειγμα από τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης,
•  Ανάπτυξη πιο δίκαιων, διαφανών και ανθεκτικών χρηματοοικονομικών αγορών, που θα διευκολύνουν μεγαλύτερη συμμετοχή των καταναλωτών, στο οικονομικό γίγνεσθαι,
•  Πιο βιώσιμες αγορές προϊόντων, στις οποίες η βιώσιμη επιλογή θα είναι εύκολη και προσιτή, με βελτίωση του σχεδιασμού προϊόντων (λιγότερες χημικές ουσίες, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, πιο εύκολη επισκευή προϊόντων, χρήση πρώτων υλών φιλικών στο περιβάλλον, ανακυκλώσιμα προϊόντα κ.λπ.), με αντιμετώπιση των παραπλανητικών πράσινων ισχυρισμών και με εύρεση λύσεων, για τη μείωση τιμών των βιώσιμων προϊόντων.

Η διαβούλευση, μόλις, ξεκίνησε. Το θέμα θα μας απασχολήσει και το 2023.

Στις 22 Ιανουαρίου 2022, το Ευρωκοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα του Ειδικού Ευρωβαρόμετρου, για το μέλλον της Ευρώπης, που διεξήχθη, από τις 16 Σεπτεμβρίου 2021 έως τις 17 Οκτωβρίου 2021, στα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η έρευνα αποτελεί μια γρήγορη επισκόπηση του τρόπου, που οι Ευρωπαίοι πολίτες αντιλαμβάνονται την Ευρωπαϊκή Ένωση και το μέλλον της.
Σύμφωνα με τα βασικά αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου, τα ποσοστά των Ευρωπαίων πολιτών, που πιστεύουν ότι:

•  Τα κύρια πλεονεκτήματα της Ε.Ε. είναι:
  •  Ο σεβασμός της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κανόνα δικαίου, εκ μέρους της Ε.Ε.: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 27%, Ελλάδα: 15%.
  •  Η οικονομική, βιομηχανική και εμπορική ισχύς της Ε.Ε.: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 25%, Ελλάδα: 30%.
  •  Η καλή σχέση και η αλληλεγγύη, μεταξύ των κρατών – μελών της Ε.Ε.: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 22%, Ελλάδα: 26%.

Εντύπωση προκαλεί η άποψη των πολιτών, για την ικανότητα της Ε.Ε., να ανταποκρίνεται σε σημαντικές ασθένειες, με παγκόσμιο αντίκτυπο, όπως η πανδημία του κορωνοϊού. Μόλις 14% των Ευρωπαίων και 7% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας αποτελεί πλεονέκτημα, για την Ε.Ε.

•  Οι κύριες προκλήσεις για την Ε.Ε. είναι:
  •  Οι κοινωνικές ανισότητες: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 36%, Ελλάδα: 33%.
  •  Τα περιβαλλοντικά ζητήματα και η κλιματική αλλαγή: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 32%, Ελλάδα: 16%
  •  Η ανεργία: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 32%, Ελλάδα: 52%
  •  Το μεταναστευτικό: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 31%, Ελλάδα: 49%.

Επίσης, οι πολίτες, στην Ελλάδα, σε ποσοστό 38% θεωρούν πρόκληση, για την Ε.Ε., την ανεπαρκή οικονομική ανάπτυξη. Το αντίστοιχο ποσοστό, σε επίπεδο Ε.Ε. είναι 19%.

•  Οι κύριες παγκόσμιες προκλήσεις, για το μέλλον της Ε.Ε. είναι:
  •  Η κλιματική αλλαγή και τα περιβαλλοντικά ζητήματα: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 49%, Ελλάδα: 46%.
  •  Οι κίνδυνοι, που σχετίζονται, με την υγεία: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 34%, Ελλάδα: 53%.
  •  Η αναγκαστική μετανάστευση και ο εκτοπισμός των πληθυσμών: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 30%, Ελλάδα: 44%.
•  Χρήσιμα εργαλεία, για το μέλλον της Ευρώπης, είναι:
  •  Συγκρίσιμο βιοτικό επίπεδο: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 31%, Ελλάδα: 42%.
  •  Μια κοινή πολιτική, για την υγεία: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 22%, Ελλάδα: 26%.
  •  Μεγαλύτερη αλληλεγγύη, μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε.: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 21%, Ελλάδα: 34%.
  •  Ενεργειακή αυτονομία: Ε.Ε. (27 κράτη – μέλη): 20%, Ελλάδα: 11%

Επιπλέον, το ειδικό Ευρωβαρόμετρο, έδειξε:

•  Η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Το 88% των πολιτών επιθυμεί την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών, στο ενεργειακό μίγμα και μεγαλύτερη ενεργειακή επάρκεια. Το 80% των πολιτών, επίσης, συμφωνεί, με το στόχο της κλιματικής ουδετερότητας της γηραιάς ηπείρου, μέχρι το 2050. Το 87% των Ευρωπαίων πολιτών θεωρούν σημαντική την ανακαίνιση των σπιτιών τους, ώστε να γίνουν ενεργειακά επαρκή. Στην Ελλάδα, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 90%, 88% και 96%.
•  Το 68% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η Ε.Ε. αποτελεί ένα χώρο σταθερότητας, σε έναν ταραγμένο κόσμο. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 76%.
•  Το 67% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι το δημιούργημα της Ε.Ε. προσφέρει μια μελλοντική προοπτική, για τη νεολαία της Ευρώπης. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 65%.
•  Το 62% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η παγκοσμιοποίηση είναι μια ευκαιρία, για παγκόσμια ανάπτυξη. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 33%.
• Το 45% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων λαμβάνονται υπόψη, από το πολιτικό σύστημα της χώρας τους. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα είναι 31%.
• Το 44% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η παγκοσμιοποίηση απειλεί την ταυτότητα της χώρας τους. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 74%.
• Το 62% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η συμμετοχή της χώρας τους, στην Ε.Ε., είναι κάτι καλό. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 39%.
• Το 27% των Ευρωπαίων πολιτών είναι υπέρ της Ε.Ε. και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί σήμερα. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 13%.
• Το 21% των Ευρωπαίων πολιτών αντιμετωπίζουν, μάλλον με δυσπιστία, την Ε.Ε., αλλά ίσως αλλάξουν γνώμη, αν άλλαζε πραγματικά ο τρόπος λειτουργίας της. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 35%.
• Τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και οι Έλληνες, σε ποσοστό 46% είναι μάλλον υπέρ της Ε.Ε. αλλά όχι, με τον τρόπο που λειτουργεί, σήμερα.
• Το 90% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η φωνή των πολιτών της Ε.Ε. θα πρέπει να λαμβάνεται περισσότερο υπόψη, για αποφάσεις, που σχετίζονται, με το μέλλον της Ευρώπης. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 97%.
• Το 89% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι πρέπει να γίνει πολλή δουλειά, για την ενίσχυση της δημοκρατίας στην Ε.Ε. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 96%.
• Το 88% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι πρέπει να γίνει πολλή δουλειά, για την προστασία της δημοκρατίας, στην Ε.Ε. Το αντίστοιχο ποσοστό, στην Ελλάδα, είναι 98%.
• Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι η φωνή των πολιτών ακούγεται από τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, σε εθνικό επίπεδο είναι η ψήφος στις εκλογές, για το 68% των Ευρωπαίων και το 67% των Ελλήνων.
• Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι η φωνή των πολιτών ακούγεται, από τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, σε επίπεδο Ε.Ε., είναι η ψήφος στις εκλογές, για το 55% των Ευρωπαίων και το 61% των Ελλήνων.

Η γνώμη των πολιτών έδειξε ότι η Ε.Ε. πρέπει να ακούει περισσότερο τους πολίτες, και όχι μόνο τα οικονομικά λόμπι.

Η εκπροσώπηση των καταναλωτών, σε διάφορα όργανα, επιτροπές και φορείς, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, απορροφά ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπινων πόρων του ΚΕ.Π.ΚΑ. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, το 2021, εκπροσώπησαν τους καταναλωτές, σε όλους τους φορείς και τις επιτροπές, όπου έχουν οριστεί:

•  Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ο.Κ.Ε.):
  •  κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως τακτικό μέλος
  •  κ. Ε. Κεκελέκη, ως αναπληρωματικό μέλος
•  Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή και Αγοράς:
  •  κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως τακτικό μέλος
•  Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού Διαφορών Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  •  κ. Ν. Αποστολάκης, ως τακτικό μέλος
  •  κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως αναπληρωματικό μέλος
•  Επιτροπή Διαβούλευσης Δήμου Θεσσαλονίκης:
  •  κ. Ν. Τσεμπερλίδης, ως τακτικό μέλος
  •  κ. Α. Αρσλάνογλου, ως αναπληρωματικό μέλος

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., επίσης, εκπροσώπησε τους καταναλωτές, σε συναντήσεις και διαβουλεύσεις, με τους παρακάτω φορείς:

•  Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
•  Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή – E.O.K.E.,
•  Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες – BEREC,
• Επιτροπή Ανταγωνισμού,
• Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας – Ο.Κ.Ε.,
• Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας – Ρ.Α.Ε.,
• Αρχή Προστασίας Δεδομένων – Α.Π.Δ.,
• Συνήγορος του Καταναλωτή,
• Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου του Ελληνικού Κοινοβουλίου,
• Γενική Γραμματεία Εμπορίου,
• Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτών και Αγοράς – Ε.Σ.Κ.Α.,
• Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς - Προοδευτική Συμμαχία – ΣΥ.ΡΙΖ.Α.,
• ΠΑ.ΣΟ.Κ. - Κίνημα Αλλαγής,
• Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας,
• Δήμος Θεσσαλονίκης,
• Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Α.Π.Θ.,
• Πανεπιστήμιο Αιγαίου,
• Πανεπιστήμιο Surrey,
• Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης – OECD,
• Διατλαντικός Διάλογος – TACD,
• Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών – BEUC,
• Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τη Δημόσια Υγεία – EPHA,
• Κοινοπραξία ConsumerLaw Ready (BEUC – Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών, SME United - Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Βιοτεχνικών, Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων, EuroChambers - Ένωση Ευρωπαϊκών Επιμελητηρίων Εμπορίου και Βιομηχανίας),
• Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Ενδιαφερόμενων για την Κυκλική Οικονομία,
• Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας για τη Διατροφή - EIT Food ,
• Ιταλική Μη κερδοσκοπική Οργάνωση Movimento Difesa del Cittadino,
• Μη κερδοσκοπική Οργάνωση: «Πανευρωπαϊκή Συμμαχία για τη Διατροφή - Food Safety Advocacy»,
• Συνδέσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος – Σ.Ε.Β.Ε.,
• Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών – Σ.Ε.Β.,
• Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης,
• Δίκτυο Thess,
• Γεωτεχνικό Εργαστήριο,
• Ελληνικό Δίκτυο Καταπολέμησης της Φτώχειας,
•  Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής – ΕΛ.Ι.Α.Μ.Ε.Π.,
• Το μη κυβερνητικό – μη κερδοσκοπικό σωματείο: «Το Σπίτι της Ευρώπης»,
• Insurance Innovation (ασφαλιστικό μαγκαζίνο),
• Ανθοέκθεση Καλαμαριάς.

Δελτία Τύπου
Εκδώσαμε 64 δελτία τύπου, με σκοπό να ενημερώσουμε τους καταναλωτές, για τα ακόλουθα θέματα:

•  15η Μαρτίου: Ημέρα δικαιωμάτων των καταναλωτών
•  Αλλαγή πολιτικής απορρήτου του WhatsApp,
•  Ανοιξιάτικες αλλεργίες,
•  Αντηλιακά,
•  Αντιμετώπιση υψηλών θερμοκρασιών,
•  Απάτες στα κοινωνικά δίκτυα,
•  Απολογισμός ΚΕ.Π.ΚΑ. έτους 2021,
•  Αποτελέσματα δράσης του ΚΕ.Π.ΚΑ. έτους 2021,
•  Αποτελέσματα της καταγγελίας κατά της TikTok,
•  Ασφάλεια αποκριάτικων ειδών,
•  Ασφάλεια παιχνιδιών,
•  Ασφάλεια προϊόντων,
•  Ασφάλεια χριστουγεννιάτικων στολιδιών,
•  Γυαλιά ηλίου,
•  Δικαιώματα επιβατών αεροπορικών μεταφορών,
•  Δικαιώματα επιβατών ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών,
•  Δικαιώματα επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών,
•  Δικαιώματα καταναλωτών στα καταλύματα,
•  Εκπαιδευτικό υλικό για την αγωγή του καταναλωτή
• Εκπτώσεις,
• Ενοικίαση σπιτιών,
• Ευρωπαϊκή οικολογική σήμανση – Εcolabel,
• Ινστιτούτα αδυνατίσματος,
• Καταγγελίες καταναλωτών στο ΚΕ.Π.ΚΑ.,
• Κίνδυνοι που ελλοχεύουν στις διακοπές μας,
• Κρυπτονομίσματα,
• Μείωση ρύπων στην Ε.Ε.,
• Οδηγίες για Χριστουγεννιάτικες Αγορές,
• Οι καταναλωτές στην Ελλάδα ψωνίζουν τρόφιμα με βάση την τιμή,
• Οργανωμένα Ταξίδια,
• Παγωτά,
• Παιχνιδοπακέτα – loot boxes,
• Πασχαλινό τραπέζι,
• Πετρέλαιο θέρμανσης,
• Πρακτικές εντοπισμού χρηστών από τη Google,
• Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες,
• Προστασία των σπιτιών από διαρρήκτες,
• Προσφορές καλής εργασίας στα κοινωνικά δίκτυα,
• Πυροτεχνήματα,
• Πώληση καυσόξυλων,
• Σαρακοστιανά τρόφιμα,
• Σήμανση Nutri – Score,
• Σολάριουμ,
• Συμβουλές για τις σχολικές μας αγορές,
• Συμβουλές για το καλοκαίρι,
• Σχολικά κυλικεία,
• Ταξίδι με Ι.Χ.Ε.,
• Τατουάζ από μαύρη χένα,
• Το μέλλον της Ευρώπης,
• Το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια, ως ανανεώσιμες πηγές,
• Τροφοδηλητηριάσεις,
• Φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια δεν είναι ανανεώσιμες πηγές.

Διατηρούμε λογαριασμούς, στο Facebook και στο Twitter όπου δημοσιεύουμε όλα τα δελτία τύπου μας. Στους λογαριασμούς αυτούς, δεχόμαστε ερωτήματα και καταγγελίες καταναλωτών, κυρίως, μη μελών του ΚΕ.Π.ΚΑ., τους οποίους καλούμε να γίνουν μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ. Επίσης, δημοσιεύουμε, συχνά, καλέσματα, για εγγραφή νέων μελών, στο ΚΕ.Π.ΚΑ. Οι φίλοι του ΚΕ.Π.ΚΑ., στο Facebook και στο Twitter, στο τέλος του 2022, ανέρχονταν, σε περισσότερους, από 16.000.

Μέσα στο 2022, τα μέλη του Δ.Σ. του ΚΕ.Π.ΚΑ. συμμετείχαν, σε 101 τηλεοπτικές, σε 77 ραδιοφωνικές εκπομπές και έδωσαν 3 συνεντεύξεις σε Πρακτορεία Τύπου και ηλεκτρονικά κανάλια. Το ίδιο χρονικό διάστημα, πετύχαμε 682 καταχωρήσεις δελτίων τύπου μας. Σύνολο: 863. Δυστυχώς, δεν είναι δυνατό να υπάρχουν ακριβή στοιχεία, για τις ηλεκτρονικές εφημερίδες και τις ενημερωτικές ιστοσελίδες, που χρησιμοποίησαν υλικό του ΚΕ.Π.ΚΑ., για την ενημέρωση των χρηστών τους.

Πολλές ιστοσελίδες ανάρτησαν σύνδεσμο, με την ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ. Δεν είναι, όμως, δυνατό να υπάρχουν ακριβή στοιχεία, για τον αριθμό αυτών των ιστοσελίδων. Έχουμε σταθερή συνεργασία, με περισσότερα από 80 blogs και ιστοσελίδες, τα οποία αναδημοσιεύουν τα δελτία τύπου μας.

Στο πλαίσιο της δράσης μας, για την ενημέρωση των καταναλωτών και των φορέων (εθνικών και ευρωπαϊκών), τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕ.Π.ΚΑ., έδωσαν συνεντεύξεις, σε ραδιοφωνικούς σταθμούς (984, 94FM, Alpha, Flash FM, Flash Κοζάνης, FM100, Focus FM, Libero, Metropolis, North Radio, Plus, Real FM, Sky Πάτρας, Star FM Πάτρας, Status FM, Yellow Radio, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Δημοτικό Ραδιόφωνο Λάρισας, ΕΡΑ Αιγαίου, ΕΡΤ Λάρισας, ΕΡΤ, ΕΡΤ3, Λάρισα FM, Μακεδονικό, Μεσόγειος FM, Πρακτορείο FM, Ράδιο 1 Βόλος, Ράδιο Κρήτη, ΣΚΑΙ), σε τηλεοπτικά κανάλια (Alert TV, Alpha, Ant1, Atlas TV, Center TV Ανατολικής Μακεδονίας, Center TV Καβάλας, Documento TV, Flash TV, Flash Κοζάνης, HighTV, Ionian TV, Open TV, TV100, Βεργίνα TV, ΔΙΟΝ, Εγνατία TV, ΕΡΤ Λάρισας, ΕΡΤ, ΕΡΤ3, Κανάλι 1, ΣΚΑΙ) καθώς και σε εφημερίδες, περιοδικά, πρακτορεία και ηλεκτρονικές σελίδες, με θέματα:

•  Ακρίβεια στα καύσιμα,
•  Ακρίβεια,
•  Ασφάλεια παιχνιδιών,
•  Ασφαλιστικές συμβάσεις,
•  Αυξήσεις τιμών ενέργειας,
•  Είδη καθημερινής χρήσης,
•  Εκπτώσεις,
•  Ενέργεια,
•  Ηλεκτρονικές απάτες,
•  Καλάθι του νοικοκυριού
• Καλοκαιρινές διακοπές,
• Καταγγελίες καταναλωτών στο ΚΕ.Π.ΚΑ.,
• Κόκκινα δάνεια,
•  Κρυπτονομίσματα,
• Λογαριασμοί ενέργειας,
• Μαύρη Παρασκευή,
• Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή,
• Πασχαλινό τραπέζι,
•  Πετρέλαιο θέρμανσης,
• Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες,
• Προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας,
• Προϊόντα μαϊμού,
•  Προστασία καταναλωτών από την κακοκαιρία,
• Ρήτρα αναπροσαρμογής τιμής ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου,
• Σαρακοστιανά,
• Σήμανση Nutri-Score,
•  Συσκευασίες προϊόντων.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., κάθε χρόνο, υλοποιεί εκστρατείες, για να ενημερώσει τους καταναλωτές, για τα δικαιώματά τους, σε διαφορετικές περιόδους της χρονιάς και σε διαφορετικούς τομείς της οικονομίας. Έτσι, το 2022, πραγματοποιήσαμε εκστρατείες για να συμβουλέψουμε τους καταναλωτές, για την ασφάλεια των αποκριάτικων ειδών, για την αγορά σαρακοστιανών τροφίμων, για την ασφάλεια των πασχαλινών εδεσμάτων, για τους κινδύνους του καλοκαιριού, για τα δικαιώματά μας στις διακοπές, για την αγορά των σχολικών ειδών, για τα προϊόντα που επιτρέπεται να πωλούνται στα σχολικά κυλικεία, για θέματα θέρμανσης που απασχολούν τους καταναλωτές κάθε φθινόπωρο, παρέχοντας χρήσιμες συμβουλές για την προμήθεια πετρελαίου και καυσόξυλων, για τις ασφαλείς χριστουγεννιάτικες αγορές, για την ασφάλεια των χριστουγεννιάτικων στολιδιών. Επίσης, συμβουλέψαμε τους σπουδαστές για την ενοικίαση σπιτιού.

Τέλος, συμμετείχαμε, σε ενημερωτικές εκστρατείες της BEUC και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με θέματα:

•  δικαιώματα των επιβατών-ταξιδιωτών,
• δικαιώματα των καταναλωτών,
• Eυρωπαϊκή Οικολογική Σήμανση (ecolabel),
• παιχνιδοπακέτα – loot boxes,
• πρακτικές εντοπισμού χρηστών από τη Google,
• πρακτικές συλλογής προσωπικών δεδομένων, για εμπορικούς σκοπούς, που ακολουθούν διάφορες εταιρίες τεχνολογίας,
• συλλογικές αγωγές,
• συντονισμένες δράσεις για την ασφάλεια των προϊόντων (ΣΔΑΠ).

Επιπλέον, συμμετείχαμε σε εκστρατεία της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων – EFSA και του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων – Ε.Φ.Ε.Τ., για την ασφάλεια τροφίμων.

Όλες οι παραπάνω εκστρατείες είχαν αρκετή κάλυψη, από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ταυτόχρονα, όλα τα ενημερωτικά μας δελτία ανακοινώνονταν, στην ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ. και στους λογαριασμούς μας, στο Facebook και στο Twitter. Έτσι, καταφέρναμε να ενημερώνουμε, εκτός από τα μέλη μας και ένα μεγάλο αριθμό καταναλωτών, που δεν είναι μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ.

Με σκοπό την προώθηση των αιτημάτων των καταναλωτών, το Προεδρείο και τα μέλη του Δ.Σ. του ΚΕ.Π.ΚΑ. συνομίλησαν με τους:

•  κ. Ιωάννη Λιανό, Πρόεδρο της Επιτροπήw Ανταγωνισμού,
•  κ. Γιάννη Πάιδα, Πρόεδρο Ο.Κ.Ε. - Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,
•  Δρ. Αθανάσιο Δαγούμα, Πρόεδρο Ρυθμιστικής Αρχή Ενέργειας – Ρ.Α.Ε.,
•  κ. Λευτέρη Ζαγορίτη, Συνήγορο του Καταναλωτή,
•  κ. Αλέξη Τσίπρα, Πρόεδρο Αξιωματικής Αντιπολίτευσης,
•  κ. Νίκο Ανδρουλάκη, Πρόεδρο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κίνημα Αλλαγής,
•  κ. Μιχάλη Κατρίνη, Βουλευτή Ηλείας ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, Επικεφαλής Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής,
•  κ. Γεώργιο Βλάχο, Πρόεδρο της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου του Ελληνικού Κοινοβουλίου,
•  κ. Κωνσταντίνο Γιουτίκα, Αντιπεριφερειάρχη Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κεντρικής Μακεδονίας,
•  κ. Κωνσταντίνο Ζέρβα, Δήμαρχο Θεσσαλονίκης,
•  κ. Ελένη Μαγαγκάκη, Ειδική Σύμβουλος της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην Ε.Ε.,
•  κ. Σωτήριο Αναγνωστόπουλο, Γενικό Γραμματέα Εμπορίου,
•  Αθηνά Σαλάππα, Προϊσταμένη Τμήματος Πολιτικής, Θεσμικών Σχέσεων και Διοικητικής Συνεργασίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων,
•  κ. Αγγελική Πύθουλα, Γενική Διευθύντρια Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων,
•  κ. Παρασκευή Τσάμη, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων,
•  Ιωάννη Σιώμο, Προϊστάμενο Τμήματος καταναλωτικών προϊόντων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων,
•  κ. Θανάση Γκλαβίνα, Διευθυντή Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής,
•  κ. Παντελή Φιλιππίδη, Πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης,
•  κ. Μιχάλη Μαθιουλάκη, Εξωτερικό Σύμβουλο Ρ.Α.Ε. για θέματα Στρατηγικής και Οργάνωσης.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. εξέδιδε, σε διμηνιαία βάση, το περιοδικό «Καταναλωτικά Βήματα», ένα πραγματικό εργαλείο, για την ευαισθητοποίηση, την ενημέρωση και την προστασία των καταναλωτών. Η έκδοση του έντυπου περιοδικού γινόταν με ιδίους πόρους και εθελοντική δημοσιογραφία, διότι το ΚΕ.Π.ΚΑ. δε δέχτηκε, ποτέ και δε δέχεται διαφημίσεις, οι οποίες δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης της Οργάνωσής μας, από τους διαφημιζόμενους. Ωστόσο, από το 2015, σταματήσαμε την έκδοση του ηλεκτρονικού περιοδικού και το αντικαταστήσαμε με τετράμηνο ηλεκτρονικό περιοδικό, ώστε τα μέλη μας να γνωρίζουν, τις δραστηριότητές μας. Το έντυπο αυτό συντάσσεται, εθελοντικά, εξ’ ολοκλήρου, από το διοικητικό συμβούλιο του ΚΕ.Π.ΚΑ. και όπως είναι κατανοητό, γίνεται υπεράνθρωπη προσπάθεια να διατηρηθεί η έκδοσή του και η τακτικότητά του.

Κατά τη διάρκεια του 2022, αποστάλθηκαν στα μέλη μας, 4 ηλεκτρονικά περιοδικά:

•  Απολογισμός 2021,
•  Ιανουάριος – Απρίλιος 2022,
•  Μάιος – Αύγουστος 2022 και
• Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 2022.

 Χρήσιμο εργαλείο, για την ενημέρωση των καταναλωτών, είναι η ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ. Το 2020 ολοκληρώθηκε η αναβάθμιση της ιστοσελίδας του ΚΕ.Π.ΚΑ. με την πολύτιμη βοήθεια και υποστήριξη της BEUC, στο πλαίσιο του προγράμματος Datactive. H νέα και ανανεωμένη ιστοσελίδα χρησιμοποιεί σύγχρονα εργαλεία για την ορθή, ασφαλή και σύγχρονη προβολή του περιεχομένου, είναι συμβατή με κινητά και tablet, έχει μεταφερθεί σε νέο server με υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας και έχουν ενεργοποιηθεί πιστοποιητικά SSL. Ταυτόχρονα οι εργαζόμενοι, τα μέλη του Δ.Σ. και οι εθελοντές κάνουν έκτοτε και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022 μια τεράστια προσπάθεια επικαιροποίησης των άρθρων, που ξεπερνούν τα 3.000 άρθρα.

Το 2022, λάβαμε μέρος, σε αρκετές έρευνες και μελέτες, για να καταγραφεί και να αναδειχθεί η άποψη των καταναλωτών. Η εμπειρία, που αποκομίσαμε, από αυτή μας τη δραστηριότητα, ήταν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κυρίως, αλλά όχι μόνο, αναθέτει, σε κάποια γραφεία μελετών, ή Πανεπιστήμια, τα οποία πληρώνει, αδρά και τα οποία είναι άσχετα, με τα θέματα καταναλωτών, να διερευνήσουν κάποιο θέμα, σχετικό με τους καταναλωτές και ταυτόχρονα, τους δίνει και έναν κατάλογο, με τις ενεργές και σοβαρές Ενώσεις Καταναλωτών, στην Ευρώπη. Τα γραφεία στέλνουν ένα ερωτηματολόγιο, στις Ενώσεις, στο οποίο πρέπει να απαντήσουν. Τα ερωτηματολόγια αυτά είναι τεράστια, πολύ σύνθετα και αρκετές φορές ακόμα και δυσνόητα. Λάβαμε ερωτηματολόγια ακόμα και 90 σελίδων, με τεχνικούς όρους, νομική ορολογία κ.λπ. Παρ’ όλες τις δυσκολίες, λάβαμε μέρος, σε 22 έρευνες, επειδή το θέμα τους ήταν πολύ σημαντικό, για τους καταναλωτές. Η συμμετοχή μας, στην παραπάνω δραστηριότητα, απορροφά ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου μας και των ανθρώπινων πόρων μας. Όμως, είναι πολύ σημαντικό να απαντούμε, σε τέτοια ερωτηματολόγια, για να ακούγονται οι απόψεις και προβληματισμοί των καταναλωτών.

Συμμετείχαμε, στις παρακάτω έρευνες:

•  Της BEUC:
  •  ανάγκες εκπαίδευσης Ενώσεων Καταναλωτών,
  •  Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων,
  •  μείωση κατανάλωσης ζωικών προϊόντων
  •  πλαστικά μπουκάλια νερού,
  •  πρακτικές εντοπισμού χρηστών από τη Google,
  •  προβλήματα καταναλωτών με τα τραπεζικά προϊόντα,
  •  προωθήσεις κρέατος από σουπερμάρκετ,
  •  σήμανση τροφίμων,
  •  συλλογικές προσφυγές,
  •  τιμές και ενδείξεις βασικών φαρμάκων,
  •  τρόποι διεξαγωγής συναντήσεων των μελών της BEUC,
  •  υψηλό κόστος διαβίωσης,
  •  χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
•  Της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
  •  εκπαίδευση καταναλωτών,
  •  σήμανση τροφίμων,
  •  στεγαστική πίστη,
  •  ψηφιακή δεκαετία για τους νέους καταναλωτές.
•  Του Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
  •  κυκλική οικονομία.
•  Της Ευρωπαϊκή Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων - EFSA και του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων:
  •  Αξιολόγηση εκστρατείας για ασφαλή τρόφιμα.
•  Του Διατλαντικού Διάλογου Καταναλωτών (TACD):
  •  θέματα συζήτησης κατά την Ετήσια Συνάντηση Διατλαντικού Διαλόγου.
•  Του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου:
  •  κυκλική βιοοικονομία,
  •  στάσεις και αντιλήψεις καταναλωτών, φορέων και επιχειρήσεων για τα βιοπλαστικά.
•  Του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου:
  •  εκπαίδευση καταναλωτών.
•  Της ΜΚΟ Active Citizenship Network:
  •  παγκόσμια υγεία.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. συμμετείχε, είτε ως ομιλητής, είτε ως συντελεστής, ανέλυσε τους προβληματισμούς, τις απόψεις και τα αιτήματα των καταναλωτών και ενημέρωσε τους καταναλωτές, που τις παρακολούθησαν, για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας, σε τουλάχιστον 17 εκδηλώσεις. Συνολικά, το 2022, εκπαιδεύσαμε πάνω από 2.568 μικρούς και ενήλικες καταναλωτές.

To 2022, το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών δέχθηκε 4.267 ερωτήματα - καταγγελίες – παράπονα καταναλωτών. Η ανάλυσή τους είναι:

Α/Α	Κατηγορία	Αριθμός	Ποσοστά
1	Πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας	1.116	26,15
2	Ελαττωματικά προϊόντα- εγγυήσεις	818	19,17
3	Πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών	552	12,94
4	Πωλήσεις από απόσταση	542	12,70
5	Πάροχοι φυσικού αερίου	316	7,41
6	Ινστιτούτα - Γυμναστήρια	132	3,10
7	Τουριστικές υπηρεσίες	124	2,91
8	Εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια	96	2,25
9	Υπερβολικές απαιτήσεις καταναλωτών	84	1,97
10	Λοιπές Τραπεζικές υπηρεσίες	80	1,87
11	Αεροπορικές μεταφορές	69	1,62
12	Ακατάλληλα τρόφιμα	68	1,59
13	Κακή παροχή από ελεύθερους επαγγελματίες	56	1,31
14	Νοθεία -κλοπή καυσίμων	34	0,80
15	Ακίνητα	32	0,75
16	Ταχυδρομικές υπηρεσίες	32	0,75
17	Ασφαλιστικές υπηρεσίες	24	0,56
18	Προκαταβολές	20	0,47
19	Πάροχοι Νερού	18	0,42
22	Λοιπές καταγγελίες	14	0,33
21	Υπεραστικές μεταφορές	10	0,23
22	Σούπερ μάρκετ	10	0,23
23	Ακτοπλοϊκές μεταφορές	8	0,19
24	Δημόσιες υπηρεσίες	6	0,14
25	Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές	6	0,14
	ΣΥΝΟΛΟ	4.267	100

 

Μέσα στο 2022, δεχτήκαμε 384 καταγγελίες, 3.561 παράπονα, 322 ερωτήματα καταναλωτών.

Πρέπει να τονίσουμε ότι από το σύνολο των 4.267 ερωτημάτων, παραπόνων και καταγγελιών, μόνο το 11,48% κατατέθηκε, από μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ. Το υπόλοιπο 88,52% κατατέθηκε, από καταναλωτές, που «ανακάλυψαν» το ΚΕ.Π.ΚΑ., όταν είχαν προσωπικό πρόβλημα, το χρησιμοποίησαν, για συμβουλές, αλλά δεν ενδιαφέρθηκαν να το στηρίξουν, με το να γίνουν μέλη.

Το 73,02% των καταγγελιών επιλύθηκαν, υπέρ των καταναλωτών, μετά από παρέμβαση του ΚΕ.Π.ΚΑ., στους προμηθευτές. Το 21,01% των καταγγελιών δεν επιλύθηκαν, λόγω ελλιπών, στοιχείων, που προσκόμισαν οι καταναλωτές (15,04%), ή λόγω άρνησης του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων να ασχοληθεί με τις καταγγελίες των καταναλωτών (4%), ή λόγω υπερβολικών απαιτήσεων των καταναλωτών (1,97%). Για το 5,97% των καταγγελιών δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της επίλυσης, η οποία συνεχίζεται το 2023.

Η σημαντικότερη προσφορά του ΚΕ.Π.ΚΑ., σε όλους τους καταναλωτές (όχι μόνο στα μέλη) είναι η παρέμβασή μας, για τη δημιουργία, συμπλήρωση, ή αλλαγή της νομοθεσίας, που προστατεύει τους καταναλωτές, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αυτή η δράση μας, μας βοηθάει στο να πετυχαίνουμε σημαντικά αποτελέσματα, προς άμεσο όφελος των καταναλωτών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποια παραδείγματα:
1. Οι καταναλωτές – μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ. ωφελήθηκαν, με τη μεσολάβηση του ΚΕ.Π.ΚΑ., με το ποσό των 89.840,38 ευρώ. Αναλυτικά από:

•  Αποζημιώσεις, για ελαττωματικά προϊόντα: 33.460,20 ευρώ,
•  Ακυρώσεις συμβολαίων ινστιτούτων αδυνατίσματος και γυμναστηρίων: 27.834,36 ευρώ,
•  Αποζημιώσεις, από παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας: 9.048,12 ευρώ,
•  Επιστροφές χρεώσεων από χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: 4.895,96 ευρώ,
•  Ακυρώσεις συμβάσεων πωλήσεων, από απόσταση: 4.631,12 ευρώ,
•  Αποζημιώσεις, από τουριστικές υπηρεσίες: 4.352,66 ευρώ,
•  Αποζημιώσεις, από ασφαλιστικές υπηρεσίες: 2.756 ευρώ,
•  Επιστροφές χρεώσεων παρόχων τηλεπικοινωνιών: 2.413,74 ευρώ,
•  Αποζημιώσεις, από παρόχους φυσικού αερίου: 248,22 ευρώ,
•  Αποζημιώσεις, από παρόχους νερού: 200 ευρώ.

2. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. συνδράμει τα μέλη του, στη διαδικασία ρύθμισης οφειλών υπερχρεωμένων καταναλωτών. Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας: πολλοί καταναλωτές ζήτησαν πληροφόρηση και συμβουλές, από το ΚΕ.Π.ΚΑ., είτε τηλεφωνικά, είτε επισκεπτόμενοι τα γραφεία μας. Ακόμη περισσότεροι βρήκαν τις πληροφορίες αυτές, στην ιστοσελίδα μας, ή στους λογαριασμούς μας, στο facebook και στο twitter.
3. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης μετέφερε 2 κάδους αστικών απορριμμάτων και 1 κάδο ανακυκλώσιμων υλικών, κατόπιν παρέμβασης του ΚΕ.Π.ΚΑ., γιατί μπροστά στην είσοδο της οικίας του μέλους του ΚΕ.Π.ΚΑ., είχαν μετακινηθεί κάδοι από πολλά άλλα σημεία της περιοχής.
4. Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) απάντησε, σε ερώτημα καταναλώτριας, που βρήκε κόκκους μαύρου χρώματος, σε βρεφικό βιολογικό γάλα.
5. Η TRAINOSE εγκατέστησε δύο τηλεφωνικές γραμμές, με δεκαψήφια νούμερα, με αστική χρέωση, για την εξυπηρέτηση επιβατών γρήγορων τραίνων και επιβατών από το εξωτερικό, ενώ μέχρι την παρέμβαση του ΚΕ.Π.ΚΑ., διέθετε μόνο ένα πενταψήφιο αριθμό με υψηλή χρέωση.
6. Η Εταιρία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, επέστρεψε, σε καταναλωτή, 100 ευρώ, που αντιστοιχούσαν, σε εγγύηση, για υδροδότηση διαμερίσματος, από το οποίο ο καταναλωτής είχε αποχωρήσει. Η εταιρία καθυστερούσε δύο μήνες την επιστροφή του ποσού, την οποία έκανε, αμέσως μετά τη μεσολάβηση του ΚΕ.Π.ΚΑ.
7. Πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος επέστρεψε 872 ευρώ, σε καταναλωτή, γιατί χρέωνε, για μήνες, την κατανάλωση, χωρίς να λαμβάνει υπόψη ότι ο καταναλωτής είχε κάνει αίτημα ένταξης, στο κοινωνικό τιμολόγιο.
8. Εταιρία παροχής ηλεκτρικού ρεύματος επέστρεψε 341,78 ευρώ, σε καταναλώτρια, γιατί αυθαίρετα, είχε διακόψει την έκπτωση συνέπειας 45%. Η εταιρία ταλαιπωρούσε την καταναλώτρια, για 8 μήνες και αναγνώρισε το λάθος της μετά τη μεσολάβηση του ΚΕ.Π.ΚΑ.
9. Εταιρία παροχής φυσικού αερίου επέστρεψε 1.411,94 ευρώ, σε καταναλωτή. Το ποσό αυτό προέκυψε από λανθασμένο υπολογισμό των χρεώσεων αναπροσαρμογής, από λανθασμένο υπολογισμό χρέωσης κατανάλωσης και από επιστροφή κόστους εξωδίκου, που η εταιρία έστειλε, στον καταναλωτή, ενώ είχε η ίδια αποστείλει λανθασμένους λογαριασμούς.
10. Εταιρία παροχής φυσικού αερίου επέστρεψε 1.298,94 ευρώ, σε καταναλωτή, γιατί, χωρίς να τον ενημερώσει, ανανέωσε τη σύμβασή του, στη λήξη της, χωρίς, όμως, καμία έκπτωση, που περιλάμβανε η προηγούμενη σύμβαση.
11. Πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος (εκτός των παραπάνω) επέστρεψαν, σε καταναλωτές, ποσά, με τα οποία είχαν χρεώσει, τους καταναλωτές, για ρήτρες αποχώρησης, για μη εφαρμογή συμβατικών όρων, για λάθος χρεώσεις στους λογαριασμούς, λάθος καταμετρήσεις κ.λπ.
12. Πάροχος τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών διέγραψε 108,21 ευρώ, από οφειλή καταναλώτριας. Η οφειλή αντιστοιχούσε, σε αυθαίρετη επιβολή, από τον πάροχο, ρήτρας πρόωρης διακοπής σύμβασης, η οποία, όμως, ήταν αορίστου χρόνου.
13. Εταιρία κινητής τηλεφωνίας επέστρεψε 263,29 ευρώ, σε καταναλωτή, τα οποία αντιστοιχούσαν, σε χρήση εκτός παγίων, για την οποία, όμως η εταιρία δεν προειδοποίησε τον καταναλωτή.
14. Έγιναν δεκτά, (εκτός των παραπάνω), από παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, αιτήματα καταναλωτών, για ενεργοποίηση συνδέσεων που καθυστερούσαν αδικαιολόγητα, για διακοπή συμβολαίων, για ακύρωση ενεργοποίησης συνδέσεων, για αποκατάσταση βλαβών, για διόρθωση λογαριασμών, για επιστροφή χρημάτων από υπηρεσίες πολυμεσικής πληροφόρησης (πενταψήφια), για παροχή εξηγήσεων στους καταναλωτές, για εφαρμογή όρων συμβολαίων, για αποδοχή δικαιώματος υπαναχώρησης κ.λπ.
15. Εταιρία ταχυμεταφορών παρέδωσε 3 δέματα, σε καταναλώτρια, των οποίων η παράδοση καθυστερούσε, για 15 ημέρες.
16. Εταιρία ταχυμεταφορών αποζημίωσε καταναλώτρια, με το ποσό των 24 ευρώ, για καθυστέρηση παράδοσης.
17. Δικηγορικό γραφείο, που εκπροσωπούσε τράπεζα πρότεινε, σε καταναλώτρια, 70% κούρεμα χρέους, από πιστωτική κάρτα. Όμως, όταν η καταναλώτρια προσπάθησε να πληρώσει το υπόλοιπο ποσό, η τράπεζα αρνήθηκε την καταβολή. Μετά τη μεσολάβηση του ΚΕ.Π.ΚΑ., η τράπεζα αποδέχτηκε την πληρωμή. Έτσι, η καταναλώτρια «γλίτωσε» 2.351,98 ευρώ.
18. Αντιπροσωπεία αυτοκινήτων, αναγκάστηκε μετά την παρέμβαση του ΚΕ.Π.ΚΑ., να παραδώσει, σε καταναλωτή, ανταλλακτικά, των οποίων η παράδοση καθυστερούσε, για 4 μήνες.
19. Αεροπορική εταιρία αποζημίωσε, με 128,33 ευρώ καταναλώτρια, για απώλεια αποσκευής.
20. Αεροπορική εταιρία αποζημίωσε, με 1.262 ευρώ, καταναλωτή, για απώλεια αποσκευής και έξοδα πρώτης ανάγκης.
21. Εταιρία ηλεκτρονικού εμπορίου επέστρεψε 78 ευρώ, σε καταναλωτή, που είχε ασκήσει το δικαίωμα της υπαναχώρησης. Η εταιρία ταλαιπωρούσε τον καταναλωτή, επί ένα μήνα, ισχυριζόμενη ότι το προϊόν, που είχε αγοράσει (πρέσα δοκιμής δικτύου), ανήκε σε ειδική κατηγορία, οπότε ο καταναλωτής δεν είχε το δικαίωμα υπαναχώρησης.
22. Εταιρία ανταλλακτικών αυτοκινήτων επέστρεψε 236,80 ευρώ, σε καταναλωτή που υπαναχώρησε, από τηλεφωνική αγορά.
23. Αντιπροσωπεία μοτοσικλετών μείωσε την τιμή, για καινούργιο δίκυκλο, κατά 870 ευρώ, γιατί το μηχανάκι παρουσίασε επαναλαμβανόμενα προβλήματα.
24. Αλυσίδα ηλεκτρονικών ειδών επέστρεψε 1.595,97 ευρώ, σε καταναλωτή, για ελαττωματικό ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η εταιρία ταλαιπωρούσε τον καταναλωτή, για σχεδόν 3 χρόνια και μόνο αφού το ΚΕ.Π.ΚΑ. κέρδισε την υπόθεση ενώπιον της Επιτροπής Φιλικού Διακανονισμού, η εταιρία επέστρεψε τα χρήματα στον καταναλωτή.
25. Κατάστημα ηλεκτρονικών ειδών αντικατέστησε ελαττωματική τηλεόραση αξίας 1.508,99 ευρώ. Η εταιρία ταλαιπωρούσε τον καταναλωτή, για 5 μήνες, ισχυριζόμενοι ότι ο καταναλωτής άργησε να ενημερώσει την εταιρία, για τη βλάβη, άρα η βλάβη οφειλόταν, σε κακή χρήση. Η μεσολάβηση του ΚΕ.Π.ΚΑ. πέτυχε την αντικατάσταση.
26. Κατάστημα επίπλων επέστρεψε 1.380 ευρώ σε καταναλωτή, για ελαττωματικά έπιπλα (τραπεζαρία, τραπεζάκι σαλονιού, μαξιλάρια καναπέ).
27. Εταιρία γενικού εμπορίου επέστρεψε 840 ευρώ, σε καταναλωτή, από αγορά ελαττωματικών μπαταριών, για φωτοβολταϊκά.
28. Εταιρείες (εκτός των παρακάτω) αναγκάστηκαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των εγγυήσεων, για ελαττωματικά προϊόντα. Αντικαταστάθηκαν, ή επισκευάστηκαν, ή επιστράφηκε το τίμημα για πλυντήρια, κλιματιστικά, τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα, laptops, ψυγεία κ.λπ.
29. Ξενοδοχείο, που είχε αποδεχθεί κράτηση, αρνούνταν να επιστρέψει το ποσό των 120 ευρώ, στην καταναλώτρια, η οποία ακύρωσε την κράτηση, γιατί αρρώστησε με COVID-19. Η παρέμβαση του ΚΕ.Π.ΚΑ. δικαίωσε την καταναλώτρια.
30. Κέντρο αισθητικής ιατρικής ακύρωσε συμβόλαια καταναλώτριας ύψους 4.027,63 ευρώ μετά από παρέμβαση του ΚΕ.Π.ΚΑ., η οποία είχε υπογράψει συμβόλαια για συνολικό ποσό 4.597 ευρώ.
31. Εταιρία αισθητικής ιατρικής ακύρωσε συμβόλαια καταναλώτριας ύψους 2.100 ευρώ, η οποία έγκαιρα υπαναχώρησε, από τα συμβόλαια.
32. Εταιρία αισθητικής, επέστρεψε 2.185 ευρώ, σε καταναλώτρια, για υπηρεσίες, που δεν παρείχε.
33. Ιδιωτικό ιατρείο αντιγήρανσης ακύρωσε συμβόλαια ύψους 1.717,50 ευρώ, για καταναλώτρια, η οποία είχε υπογράψει συμβόλαια συνολικού ποσού 3.025 ευρώ.
34. Ινστιτούτα αδυνατίσματος (εκτός των παραπάνω) ακύρωσαν συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, και επέστρεψαν τα ποσά, που είχαν χρεώσει, στους καταναλωτές.

Το 2022, 601 μέλη ανανέωσαν τη συνδρομή τους ή έκαναν αρχική εγγραφή, στο ΚΕ.Π.ΚΑ. Σε σχέση με το 2021, παρουσιάζεται μείωση, κατά 13,28%.

Το ποσό, που εισέρρευσε, στο ταμείο του ΚΕ.Π.ΚΑ., ήταν 18.690 ευρώ, μειωμένο κατά 5,22% έναντι του 2021,παρόλο την αύξηση της συνδρομής από 25 ευρώ σε 30 ευρώ, λόγω αύξησης των εξόδων των γραφείων (φωτισμός, θέρμανση, ψύξη, μισθοί κ.λπ.)

Φυσικά, δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Αντίθετα, είμαστε απογοητευμένοι, γιατί το ΚΕ.Π.ΚΑ. με τόση δράση, δε στηρίζεται, όπως θα έπρεπε, από τους καταναλωτές. Θέλουμε να διευρύνουμε τη δράση του ΚΕ.Π.ΚΑ., να μπορούμε να κάνουμε συγκριτικά τεστ προϊόντων, να ελέγχουμε την ασφάλεια τροφίμων και προϊόντων, να εξυπηρετούμε περισσότερους καταναλωτές και πολλά άλλα. Όμως: «Δεῖ δὲ χρημάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθαι τῶν δεόντων» όπως έλεγε ο αρχαίος Δημοσθένης.

Το 2022 είχαμε 130 εγγραφές νέων μελών. Από αυτούς το 73,85% έγινε μέλος, για να λύσει το πρόβλημά του. Αντίστοιχα, μέσα στο 2022, δεν ανανέωσαν την εγγραφή 170 μέλη, τα περισσότερα των οποίων είχαν λάβει υπηρεσίες, από το ΚΕ.Π.ΚΑ.

Για τη μαζικοποίηση του ΚΕ.Π.ΚΑ., χρησιμοποιήσαμε τους λογαριασμούς, στο Facebook και στο Twitter, μέσα από τους οποίους απευθύναμε καλέσματα, για εγγραφή νέων μελών, στο ΚΕ.Π.ΚΑ.

H μεγάλη μας ανησυχία και αγωνία είναι αν οι οικονομικοί πόροι θα επιτρέψουν να καλύψουμε τα λειτουργικά έξοδα. Όμως, είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε την ανεξαρτησία του ΚΕ.Π.ΚΑ., από συμφέροντα. Κάθε χρόνο, πρέπει να εισπράξουμε εκατοντάδες συνδρομές των 30 ευρώ, η καθεμία. Θέλουμε λίγα από πολλούς. Δε θέλουμε πολλά από λίγους. Είναι ένας δύσκολος και χωρίς τα επιθυμητά αποτελέσματα, μέχρι σήμερα, δρόμος.

Συνεργαζόμασταν με δύο εταιρίες, για την είσπραξη των συνδρομών. Σταματήσαμε τη συνεργασία, με την εταιρεία ειδοποίησης των μελών για πληρωμή συνδρομής, λόγω οικονομικών δυσκολιών και το έργο αυτό ανέλαβαν οι εργαζόμενοι και οι εθελοντές του ΚΕ.Π.ΚΑ. Συνεχίζουμε τη συνεργασία μας, με την εταιρία courier, που εισπράττει «κατ’ οίκον» τις συνδρομές. Όμως, κάθε επίσκεψη του εισπράκτορα, στο χώρο του καταναλωτή, κοστίζει 3,50 ευρώ. Γίνεται, αμέσως, αντιληπτό ότι, από τα 30 ευρώ της ετήσιας συνδρομής, στο ΚΕ.Π.ΚΑ., απομένουν 26,50 ευρώ, στο ΚΕ.Π.ΚΑ.

Κάνουμε έκκληση, στη φιλοτιμία των μελών, που μας στηρίζουν χρόνια. Ας διαδώσουμε τη φήμη του ΚΕ.Π.ΚΑ. Ας γράψουμε μέλη. Μόνον, έτσι, βοηθάμε το ΚΕ.Π.ΚΑ.

Όσα αναφέρονται παραπάνω αποτελούν μια καταγραφή της δραστηριότητάς μας, για το έτος 2022. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι και ο φετινός απολογισμός είναι πλούσιος. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. έχει, πλέον, αναγνωριστεί, ως η μεγάλη, δυναμική και αξιόπιστη Ένωση Καταναλωτών, με αποκλειστικό σκοπό την προστασία των Καταναλωτών. Στο έργο μας αυτό, εκτός από μέλη του Δ.Σ., που ήταν, παρόντες, σε καθημερινή βάση, είχαμε τη βοήθεια των δύο εργαζόμενων του ΚΕ.Π.ΚΑ.

Η λειτουργία του ΚΕ.Π.ΚΑ. βασιζόταν και βασίζεται, σε συγκεκριμένες αρχές. Εθελοντισμός, αξιοπιστία, διαφάνεια, δημοκρατία, συλλογικότητα, ανεξαρτησία. Αυτές τις αρχές διαφυλάξαμε όλη την προηγούμενη χρονιά. Θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα, προς όλες τις πλευρές (κόμματα, εξουσίες, οικονομικά συμφέροντα): Το ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι ανεξάρτητη Ένωση Καταναλωτών. Τα εκλεγμένα, με δημοκρατικές, συλλογικές διαδικασίες, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι τα μόνα, που αποφασίζουν τη στρατηγική και την πολιτική της οργάνωσης. Για το λόγο αυτό, όλοι εμείς, που αποτελούμε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τακτικά και αναπληρωματικά καθώς και τα μέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής έχουμε διασφαλίσει το βιοπορισμό μας, από πηγές, εκτός ΚΕ.Π.ΚΑ. Δηλαδή, από την εργασία μας. Προσφέρουμε, εθελοντικά, σε βάρος του ελεύθερου χρόνου μας, σε βάρος των οικογενειών μας, σε βάρος της προσωπικής μας διασκέδασης. Προσφέρουμε, γιατί αυτό μας ανταποδίδει χαρά, γνώση, ικανοποίηση ότι συμμετέχουμε στην Κοινωνία των Πολιτών. Προσφέρουμε, γιατί είναι επιλογή μας και αγαπάμε αυτό, που κάνουμε. Η διασφάλιση του βιοπορισμού μας, σε συνδυασμό, με τον απαράβατο όρο του εθελοντισμού, μας κάνουν ανεξάρτητους, από οποιαδήποτε συμφέροντα, οικονομικά και κομματικά. Όποιος και αν ασκεί εξουσία, αν την ασκεί, σωστά, θα έχει την αναγνώρισή μας. Όποιος και αν ασκεί εξουσία, αν κάνει λάθη, θα του τα επισημαίνουμε. Όμως, αν εφαρμόζει, συνειδητά, πολιτικές, που βλάπτουν τα δικαιώματα των Καταναλωτών, θα μας βρει απέναντι και θα χρεωθεί το κόστος των επιλογών του.

Η διαφάνεια και η δημοκρατική λειτουργία, αποτελούν βασικές αρχές της λειτουργίας του ΚΕ.Π.ΚΑ. Για αυτό, από το 2011, αρχίσαμε να δημοσιεύουμε, στην ιστοσελίδα μας, καταρχάς, το σχέδιο και μετά την έγκριση, το τελικό κείμενο του διοικητικού και οικονομικού μας απολογισμού, δίνοντας, έτσι, τη δυνατότητα, στα μέλη μας, εκτός Θεσσαλονίκης και σε όσους δεν είναι δυνατόν να συμμετάσχουν, στη Γενική μας Συνέλευση, να ενημερωθούν και να μας κρίνουν. Ήδη, αρκετά μέλη μας, μας έστειλαν ηλεκτρονική αλληλογραφία, με τα σχόλια και τα συγχαρητήριά τους.

Όλα αυτά τα χρόνια, που λειτουργούμε, στο ΚΕ.Π.ΚΑ., ζήσαμε πολλές εμπειρίες, γευτήκαμε χαρές και λύπες. Λυπηθήκαμε, για την αρνητική στάση ανθρώπων, που ωφελήθηκαν, από το ΚΕ.Π.ΚΑ., για την αδιαφορία και απροθυμία άλλων να «σηκωθούν από τον καναπέ τους», για την προσπάθεια κάποιων να εκμεταλλευτούν το ΚΕ.Π.ΚΑ. και τα μέλη του, για την αχαριστία κάποιων άλλων.

Πρέπει, όμως, να παραδεχτούμε ότι γευτήκαμε και πολλές χαρές. Κερδίσαμε γνώση, δεξιότητες, αναγνώριση, γίναμε συμμέτοχοι και συνδιαμορφωτές αποφάσεων. Τελικά, κάναμε βήματα, για την καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων μας.