Σήμερα, το ΚΕ.Π.ΚΑ. - Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, μαζί με 24 ακόμη Ενώσεις Καταναλωτών - μέλη της BEUC – Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών, κατέθεσαν  καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ των Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών κατά της  πλατφόρμας SHEIN, για τη χρήση παραπλανητικών πρακτικών («σκοτεινά μοτίβα»). Αυτές ωθούν τους καταναλωτές να αγοράζουν περισσότερα αγαθά απ’ όσα σκόπευαν εξ αρχής και δημιουργούν περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα, προωθώντας τη γρήγορης μόδα.

Με βάση  έρευνα Ενώσεων Καταναλωτών απ’ όλη την Ευρώπη, αυτές οι παράνομες πρακτικές προκαλούν ανεπιθύμητες δαπάνες και οικονομικές απώλειες, για τους καταναλωτές, τροφοδοτούν την κυκλοφορία μη ασφαλών ειδών ένδυσης, σε όλη την Ευρώπη και αποδυναμώνουν τις προσπάθειες των καταναλωτών, αναφορικά με την πράσινη μετάβαση.

Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα κατατάσσονται πρώτα στη λίστα των τομέων που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή, αμέσως μετά τα τρόφιμα, τη στέγαση και τις μεταφορές, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) . Η εξαιρετικά γρήγορη μόδα έχει οδηγήσει, σε σημαντική υπερπαραγωγή και κατανάλωση ρούχων, δημιουργώντας και το επακόλουθο πρόβλημα των κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων. Με τη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων για την καλλιέργεια βαμβακιού, την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων και τη χρήση χημικών πρώτων υλών, για την παραγωγή συνθετικών υφασμάτων, η βιομηχανία βασίζεται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό σε τοξικές χημικές  ουσίες για ρούχα, τα οποία, συχνά, παράγονται σε κακές συνθήκες εργασίας. 

Τον Φεβρουάριο του  2025, η Επιτροπή ανακοίνωσε την δική της έρευνα, σχετικά με τη μη συμμόρφωση της πλατφόρμας SHEIN με το Δίκαιο των Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Μάιο, προέτρεψε τη SHEIN να σεβαστεί αυτό το Δίκαιο. Ωστόσο, οι Ενώσεις Καταναλωτών διαπιστώσαμε, ότι η ανάλυση των «σκοτεινών μοτίβων» της SHEIN και οι επιπτώσεις αυτών στους καταναλωτές και στην κοινωνία γενικότερα, δεν εξετάστηκε πλήρως. Η καταγγελία, που κατατέθηκε σήμερα, προστίθεται στην έρευνα της Επιτροπής και φέρει στην προσοχή των Αρχών πρόσθετα στοιχεία, σχετικά με τα «σκοτεινά μοτίβα».

Αυτή η καταγγελία επικεντρώνεται στη χρήση «σκοτεινών μοτίβων», τα οποία τροφοδοτούν την υπερκατανάλωση των επικίνδυνων για το περιβάλλον προϊόντων. Η SHEIN εκθέτει τους καταναλωτές, σε πολλά διαφορετικά «σκοτεινά μοτίβα», περιλαμβανομένων των μηνυμάτων χαμηλού αποθέματος (π.χ.  μόνο χχχ  απέμειναν), της αντίστροφης χρονομέτρησης, (π.χ. έκπτωση αστραπή), πίεση μέσω μαρτυριών υποτιθέμενων καταναλωτών (π.χ. «Επιλέχθηκες για προσφορές τώρα! Είσαι σίγουρος ότι  θέλεις να φύγεις?»). Έρευνα των Ενώσεων Καταναλωτών αποκάλυψε, ότι αυτές οι  πρακτικές προωθούνται επανειλημμένα στους  καταναλωτές, τόσο στην ιστοσελίδα, όσο και στην εφαρμογή (μέσω πολλαπλών και επαναλαμβανόμενων ειδοποιήσεων).

Η καταγγελία καλεί την Επιτροπή και το Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ των Αρχών για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών, να ζητήσουν από τη SHEIN να:

• Σταματήσει να χρησιμοποιεί παραπλανητικές πρακτικές, όπως «ή επιβεβαιώνεις την αγορά, ή χάνεις την ευκαιρία της ζωής σου!», το παιχνίδι με τα συναισθήματα, η χρήση ατελείωτης κύλισης (scroll), και η γκρίνια (μένουν ελάχιστα κομμάτια), καθώς όλα αυτά αποτελούν «σκοτεινά μοτίβα», τα οποία αποτελούν αθέμιτες εμπορικές πρακτικές,  σύμφωνα με την  Ευρωπαϊκή Οδηγία, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
• Παρέχει αποδεικτικά στοιχεία, που να δείχνουν ότι οι μαρτυρίες καταναλωτών, ή τα μηνύματα όπως «χαμηλό απόθεμα» που εμφανίζονται, επανειλημμένα, στους καταναλωτές, είναι γνήσια. Διαφορετικά η SHEIN να σταματήσει να χρησιμοποιεί αυτές τις πρακτικές.

Εάν η SHEIN δε προβεί διορθωτικές κινήσεις, οι Αρχές θα πρέπει να παρέμβουν, για να αποτρέψουν τον κίνδυνο σοβαρής ζημίας των καταναλωτών, μέχρι αυτή να συμμορφωθεί με το Δίκαιο των Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επίσης, τα «σκοτεινά μοτίβα», αποτελούν κοινό πρόβλημα σε όλο τον κλάδο. Επομένως, καλούμε τις Αρχές να ελέγξουν κι άλλους εμπόρους, που χρησιμοποιούν παρόμοιες αθέμιτες πρακτικές.

Ο Γενικός Διευθυντής της BEUC, κ. Agustin Reyna δήλωσε: «Η χρήση σκοτεινών μοτίβων από τη SHEIN είναι μία καλομελετημένη πραγματικότητα, η οποία συνεχίζεται εδώ και αρκετά χρόνια, όπως αποκαλύπτει έρευνα Ενώσεων Καταναλωτών. Αυτά τα σκοτεινά μοτίβα κάνουν τους καταναλωτές να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για προϊόντα γρήγορης μόδας, τα οποία είναι επιβλαβή για τους ίδιους, το περιβάλλον και τους ανθρώπους που τα παράγουν. Αυτό το εξαιρετικά γρήγορο μοντέλο μόδας, τροφοδοτείται από πρακτικές χειραγώγησης, που πιέζουν τους καταναλωτές να αγοράζουν όλο και περισσότερα. Η πλατφόρμα της SHEIN έχει σχεδιαστεί για να είναι εθιστική: καθοδηγείται από ισχυρούς αλγορίθμους, για τη  μεγιστοποίηση της εμπλοκής των καταναλωτών και των υπερβολικών δαπανών. Αναμένουμε μία ισχυρή και άμεση αντίδραση από τις Αρχές, για να τεθεί τέλος, στις πρακτικές χειραγώγησης της SHEIN και να ξεκινήσει μία έρευνα σε ολόκληρη τη βιομηχανία».

Για καταγγελίες ή περισσότερες πληροφορίες, ας απευθυνθούμε στο ΚΕ.Π.ΚΑ., τηλ. 2310-233333, ώρες 09:00 – 14:30.

To ΚΕ.Π.ΚΑ. έχει αναλάβει 2 προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση: Dash-Board που αφορά τη συμβουλευτική υπερχρεωμένων νοικοκυριών και IDEA που αφορά την καταπολέμηση του ψηφιακού αναλφαβητισμού.

Χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο των Σ.Χ.: 101196249 και 101195628. Ωστόσο, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται είναι αποκλειστικά του/των συγγραφέα/ων και δεν αντανακλούν κατ' ανάγκη τις απόψεις και τις γνώμες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Έρευνας (REA). Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε η χορηγούσα αρχή μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι γι' αυτές  .