Έναρξη Ευρωπαϊκού Προγράμματος συμβουλευτικής για υπερχρεωμένα νοικοκυριά (DashBoard)

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. (Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών) κατέθεσε πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα DashBoarD (Debt Advice Services Heading the Breaking of a Debt loop) Συμβουλευτικές υπηρεσίες για υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ώστε να ξεφύγουν από τη «θηλειά» του χρέους, το οποίο εγκρίθηκε και ξεκίνησε την 1η Απριλίου 2025. 

Το πρόγραμμα DashBoarD στοχεύει στο να αυξήσει και να διευκολύνει την πρόσβαση των υπερχρεωμένων καταναλωτών σε στέρεες και αξιόπιστες πληροφορίες και υπηρεσίες αναφορικά με τη διαχείριση του χρέους. Το ΚΕ.Π.ΚΑ., είναι ο φορέας που θα υλοποιήσει όλο το πρόγραμμα. Από το 2004, το πρόβλημα της υπερχρέωσης των  νοικοκυριών όπως και οι επιπτώσεις της, ήταν εμφανείς και συνηθισμένες στην Ελλάδα, ενώ μία απότομη αύξηση στα  δάνεια προς τα νοικοκυριά καταγράφονταν κάθε χρόνο, μέχρι το 2010, σύμφωνα με την έκθεση  του  Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., ήταν η πρώτη οργάνωση που πήρε την πρωτοβουλία να ζητήσει την δημιουργία ενός νόμου για την πτώχευση των καταναλωτών. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. άσκησε πιέσεις στις διαδοχικές κυβερνήσεις για τη θέσπιση του νόμου για τους χρεωκοπημένους καταναλωτές για 6 χρόνια, με σκοπό την προστασία των υπερχρεωμένων καταναλωτών, και τελικά το 2010, η χώρα μας είχε νομική προστασία για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά με τον νόμο Ν. 3869/2010.

Ο στόχος ήταν διττός. Από τη μία πλευρά, να βοηθήσει τους καταναλωτές, οι οποίοι εξαιτίας κάποιων δυσάρεστων ή απρόβλεπτων γεγονότων ή ατυχών επιλογών, κινδύνευαν να χάσουν την περιουσία τους με αποτέλεσμα, να μείνουν χωρίς σπίτι, να έχουν προβλήματα με τη δικαιοσύνη, να υποφέρουν και να οδηγούνται σε αδιέξοδο, καταλήγοντας στον οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό τους και στην αβεβαιότητα της επανένταξης τους. Από την άλλη πλευρά, τα οικονομικά ιδρύματα θα έπρεπε να πιεστούν, ώστε να προχωρήσουν σε υπεύθυνο δανεισμό.

Δυστυχώς, πολυάριθμες τροποποιήσεις πραγματοποιήθηκαν τα επόμενα χρόνια στην αρχική νομοθεσία και την κατέστησαν ανεφάρμοστη. Από τις 28/02/2019, ύστερα από την κατάργηση της δυνατότητας προστασίας της πρώτης κατοικίας,  που παρείχε ο παραπάνω νόμος, η προστασία του κατέστη ελλιπής. Θα μπορούσαν οι υπερχρεωμένοι καταναλωτές να διευθετήσουν τα χρέη τους, αλλά δε θα μπορούσα να σώσουν  τη κύρια κατοικία τους.  

Η κατάσταση για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά  επιδεινώνονταν διαρκώς, με τη 10ετή οικονομική κρίση στην Ελλάδα που ακολουθήθηκε από την πανδημία του COVID-19. Σύμφωνα με τη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης  για την υπερχρέωση των ευρωπαίων καταναλωτών και τις συνέπειες αυτής, η δυνατότητα ενός νοικοκυριού να «φέρει τις δύο άκρες σε μία»  σε συνδυασμό με συνολικό οικογενειακό εισόδημα του, είναι εφικτή, μόνο με δυσκολία ή μεγάλη δυσκολία στις χώρες όπως: Βουλγαρία, Ελλάδα, Λετονία και Ουγγαρία. Σε όλες αυτές τις χώρες τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν δυσκολίες να τα βγάλουν πέρα σε ποσοστά που πλησίαζαν ή υπερέβαιναν το 60%.

Την ίδια στιγμή, οι καταναλωτές στην Ελλάδα, δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με τις υπηρεσίες που παρέχονται για τη διευθέτηση του χρέους, ενώ είναι  επιφυλακτικοί για την αξιοπιστία και αποδοτικότητα αυτών. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι ένας αναγνωρισμένος φορέας καταναλωτών καταγεγραμμένος στο μητρώο του Υπουργείου Ανάπτυξης και πιστοποιημένος για τη συμμόρφωση του με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων. Διαθέτει πολυετή εμπειρία στη συμβουλευτική των καταναλωτών σχετικά σε ποικίλα θέματα, τα οποία συμπεριλαμβάνουν τη διευθέτηση χρέους. Επίσης, μετράει πολυάριθμες υποθέσεις επιτυχούς διαχείρισης του χρέους.   

Οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι:

  • Η δημιουργία μιας πλήρως προσβάσιμης, αξιόπιστης διαδικτυακής πλατφόρμας η οποία θα παρέχει στους καταναλωτές συμβουλές και πληροφόρηση για τη διαχείριση του χρέους τους. Η πλατφόρμα, η οποία θα είναι φιλική προς τους καταναλωτές, θα είναι ενσωματωμένη στην ιστοσελίδα του ΚΕ.Π.ΚΑ.
  • Η διενέργεια σεμιναρίων προς μεμονωμένους καταναλωτές, για την απόκτηση γνώσεων σχετικά με τον οικογενειακό προϋπολογισμό, τα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τις πιθανές παγίδες-απάτες που μπορεί να αντιμετωπίσουν, την πρόληψη της υπερχρέωσης, την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης
  • Η προσφορά εξατομικευμένων συμβουλών που θα παρέχονται, είτε δια ζώσης, είτε διαδικτυακά σε καταναλωτές που κατοικούν στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι συμβουλές θα είναι προσαρμοσμένες στην εκάστοτε περίπτωση.
  • Η καλλιέργεια νοοτροπίας πληροφορημένου και ενδυναμωμένου καταναλωτή, μέσω μιας μεγάλης εκστρατείας προς το ευρύ κοινό, ώστε αυτό να υιοθετήσει συνήθειες και συμπεριφορές, οι οποίες θα εμποδίζουν τις λάθος επιλογές σχετικά με τη διαχείριση των οικονομικών και προωθούν την αναζήτηση υπεύθυνης πληροφόρησης από πιστοποιημένα όργανα.