Καταναλωτικά Βήματα 8-9/2001
Φίλες και φίλοι μέλη του ΚΕ.Π.ΚΑ.,Με την ευκαιρία της έναρξης μιας καινούργιας σχολικής χρονιάς, αξίζει να δούμε λιγάκι το ρόλο του σχολείου και των παιδαγωγών μας στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών - Καταναλωτών.
Όλοι συμφωνούμε πως η "Κατανάλωση" δεν είναι μια απλή οικονομική συναλλαγή. Είναι συμπεριφορά. Είναι στάση ζωής με πολλές και σημαντικές διαστάσεις. Διαστάσεις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, ηθικές, ανθρωπιστικές, υπαρξιακές, περιβαλλοντολογικές. Αξίζει να σημειωθεί ότι, βασικός μοχλός αναστροφής των διεργασιών καταστροφής του Περιβάλλοντος, είναι η "Αειφόρος Κατανάλωση". Η κατανάλωση δηλαδή προϊόντων που δε θίγουν το περιβάλλον ούτε στη φάση της παραγωγής, ούτε στη φάση της κατανάλωσης τους (π.χ. βιοαποικοδομήσιμες συσκευασίες).
Κατά συνέπεια, η καταναλωτική μας συμπεριφορά σφραγίζει και καθορίζει τη ζωή μας και σαν τέτοια δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη. Η "Καταναλωτική (όπως και η Διατροφική) Αγωγή" πρέπει να αποτελέσουν βασικές προτεραιότητες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, όχι κατώτερες από την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας. Πρέπει να ενταχθούν οργανικά στα προγράμματα σπουδών. Πρέπει όμως παράλληλα να αποτελέσουν μια φιλοσοφία αγωγής του αυριανού πολίτη, που θα διαχεθεί και θα διαπεράσει όλα τα άλλα μαθήματα, αφού αυτό που λείπει πολύ από την εκπαίδευσή μας είναι η "ολοκλήρωση", το "δέσιμο" των γνώσεων. Αυτή είναι άλλωστε η κρίσιμη, η ειδοποιός διαφορά μεταξύ καλών και μέτριων δασκάλων, μεταξύ καλών και μέτριων Σχολείων.
Θα ήταν πράγματι πολύ χρήσιμο να διδάξουμε στα παιδιά μας, τους αυριανούς πολίτες, ποια είναι, πως θα ασκήσουν και πώς θα κατοχυρώσουν τα "Παγκόσμια Δικαιώματα του Καταναλωτή", που αν και έχουν θεσπιστεί από τον ΟΗΕ ως βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, παραβιάζονται και καταπατούνται καθημερινά. Πρέπει να μάθουν να καθορίζουν σωστά τις ανάγκες τους και να επιλέγουν προσεκτικά τα αγαθά και τις υπηρεσίες με τα οποία θα τις καλύψουν. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη μεγάλη σημασία των επιλογών τους για την υγεία και την ασφάλειά τους, για την κοινωνία (και ιδιαίτερα τους αδύναμους πληθυσμούς-εργαζόμενα παιδιά, αναξιοπαθούντες, τρίτος κόσμος) και το περιβάλλον. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν την τεράστια οικονομική δύναμη που διαθέτει ο οργανωμένος και ενημερωμένος Καταναλωτής και να τη βάλουν -ως αυριανοί υπεύθυνοι πολίτες- να δουλέψει προς τη σωστή κατεύθυνση. Πρέπει, ακόμη, να γνωρίσουν την ύπαρξη και τις αρχές του πρωτοποριακού θεσμικού πλαισίου Προστασίας του Καταναλωτή που ισχύει στη χώρα μας και δίνει τεράστιες δυνατότητες αυτοπροστασίας σε κάθε οργανωμένο Καταναλωτή, μέσα από την Ένωση (Καταναλωτών) στην οποία ανήκει.
Το Ελληνικό Σχολείο, ως αναπόσπαστο κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας, περνά μέσα από βαθειά και συνεχή κρίση. Η κρίση αυτή τροφοδοτείται από την κοινωνία και αντικατοπτρίζεται σε όλες της εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής. Είναι καιρός εμείς οι δάσκαλοι κάθε βαθμίδας να συναισθανθούμε τις ευθύνες μας και την αποστολή μας. Είναι καιρός να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο που ανατροφοδοτεί και θρέφει την κρίση της παιδείας και της κοινωνίας μας.
Ο πρόεδρος
Χαράλαμπος Ν. Λαζαρίδης
Καθηγητής Α.Π.Θ.