Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών – BEUC και Ενώσεις Καταναλωτών με μέλη της BEUC από 12 χώρες (Αυστρία, Βουλγαρία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Φιλανδία) συμπεριλαμβανομένου του ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών κατέθεσαν αναφορά στις Ευρωπαϊκές Αρχές, για παραπλανητικούς ισχυρισμούς, που αφορούν τη δυνατότητα ανακύκλωσης των φιαλών, που κατασκευάζονται από τους μεγάλους εμπόρους εμφιαλωμένου νερού, όπως ο όμιλος Coca-Cola, η Danone και η Nestle Waters. Σύμφωνα με την ανάλυση, που κάναμε οι Ενώσεις Καταναλωτών, τέτοιοι ισχυρισμοί δε συμμορφώνονται με τους Ευρωπαϊκούς κανόνες, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η αναφορά συντάχθηκε σε συνεργασία με τις Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις Client Earth και ΕCOS. Ένας μέσος Ευρωπαίος πολίτης πίνει περίπου 118 λίτρα εμφιαλωμένου νερού το χρόνο και 97% αυτού του νερού είναι εμφιαλωμένο σε πλαστικές φιάλες. Η βιομηχανία ποτών χρησιμοποιεί ισχυρισμούς για δυνατότητα ανακύκλωσης, οι οποίοι όμως, σύμφωνα με την έρευνά μας είναι υπερβολικά αόριστοι, ανακριβείς ή/και χωρίς επαρκείς αποδείξεις. Εντοπίσαμε 3 βασικούς τέτοιους ισχυρισμούς:

• 100% ανακυκλώσιμη: Αυτός ο αμφισβητούμενος ισχυρισμός εξαρτάται, από άλλους παράγοντες, όπως οι υποδομές συλλογής υλικού, η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας διαχωρισμού, η ύπαρξη κατάλληλων διαδικασιών ανακύκλωσης. Ο μέσος όρος ανακύκλωσης των φιαλών PET, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτιμάται μόνο στο 55% και η πιθανότητα αυτού του υλικού να ξαναγίνει φιάλη είναι γύρω στο 30%.
• 100% ανακυκλωμένη: Αυτός ο ισχυρισμός μας οδηγεί να πιστέψουμε ότι ολόκληρη η φιάλη είναι κατασκευασμένη από υλικά που προέρχονται από ανακύκλωση. Η αλήθεια είναι ότι τα καπάκια των φιαλών δεν επιτρέπεται να κατασκευάζονται από ανακυκλωμένα υλικά, σύμφωνα με τον κανονισμό Ε.Ε. 2022/16/16, που αφορά τα ανακυκλωμένα πλαστικά υλικά που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα. Επίσης, οι ετικέτες, σπάνια κατασκευάζονται από ανακυκλωμένα υλικά. Τέλος, η προσθήκη νέου (όχι ανακυκλωμένου) πλαστικού, για τη κατασκευή του σώματος της φιάλης είναι μια συχνή πρακτική.
• Χρήση πράσινων συμβόλων: Κλειστοί βρόγχοι (Mobius loop), πράσινα λογότυπα (Green dot), καθώς και φωτογραφίες της φύσης, χρησιμοποιούνται πάνω σε πολλές πλαστικές φιάλες νερού, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προωθούν την ψεύτικη ιδέα της περιβαλλοντικής ουδετερότητας, της ατέρμονης δυνατότητας ανακύκλωσης του πλαστικού, ακόμα και την ψεύτικη εντύπωση ότι οι πλαστικές φιάλες μπορούν να έχουν θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

H BEUC και τα μέλη της έχουν υποβάλλει καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Δίκτυο Συνεργασίας μεταξύ των Αρχών για την Επιβολή της Νομοθεσίας για την Προστασία των καταναλωτών (CPC), ζητώντας να ξεκινήσει έρευνα και να διασφαλιστεί ότι δεν χρησιμοποιούνται ψεύτικοι πράσινοι ισχυρισμοί, στις πλαστικές φιάλες νερού.

Η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια της BEUC, κ. Ursula Pachl σχολίασε: «Είτε αγοράζουν ρούχα, είτε ανοίγουν ένα λογαριασμό σε τράπεζα, είτε αγοράζουν φιάλες νερού, οι καταναλωτές, όλο και περισσότερο, θέλουν να κάνουν βιώσιμες επιλογές και αναζητούν αξιόπιστες πληροφορίες, για να μπορέσουν να κάνουν τέτοιες επιλογές. Παρόλα αυτά, βομβαρδίζονται με λανθασμένους και ψεύτικους ισχυρισμούς και δεν ξέρουν ποιον ισχυρισμό να εμπιστευτούν.

Η χρήση ισχυρισμών, όπως «100% από ανακυκλώσιμα υλικά», ή εικόνων της φύσης, ή πράσινων σωμάτων, που υπαινίσσονται ότι το πλαστικό είναι φιλικό στο περιβάλλον είναι παραπλανητική, για τους καταναλωτές. Το πρόβλημα είναι ότι είναι απίθανο να ανακυκλωθεί πλήρως, μια πλαστική φιάλη, που ρίχνεται στον κάδο. Και όμως, τέτοιοι ισχυρισμοί βρίσκονται πάνω σε πολλές φιάλες, σε όλη την Ευρώπη. Το πράσινο ξέπλυμα πρέπει να σταματήσει. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει θετικά βήματα, για να καθαρίσει την αγορά, από παραπλανητικούς πράσινους ισχυρισμούς. Όμως, θα περάσουν χρόνια, πριν εφαρμοστούν στην πράξη τα νέα ρυθμιστικά μέτρα όπως η Οδηγία για την ενδυνάμωση των καταναλωτών στην πράσινη μετάβαση και δεν έχουμε κανένα περιθώριο για χάσιμο χρόνου. Ζητάμε από τις αρχές να δράσουν άμεσα»

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Οργάνωσης ECOS, κ. Justin Wilkens πρόσθεσε: «Οι νομοθέτες πρέπει να θέσουν ξεκάθαρους κανόνες για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, οι οποίοι θα εφαρμόζονται με πιστοποιημένες και αξιόπιστες διαδικασίες, θέτοντας έτσι ένα τέλος στη ζούγκλα των πράσινων ισχυρισμών».

Η νομική σύμβουλος για τα πλαστικά της Οργάνωσης Client Earth, κ. Rosa Pritchard, συμπέρανε: «Η αλήθεια είναι ότι τα πλαστικά μιας χρήσης δεν είναι ούτε «κυκλικά», ούτε βιώσιμα. Η ανακύκλωση δεν θα μπορέσει ποτέ, να φτάσει το επίπεδο του συνολικού όγκου πλαστικών, που παράγονται, στον πλανήτη. Οι επιχειρήσεις έχουν τη μοναδική ευκαιρία να αλλάξουν, τον τρόπο που καταναλώνουμε, αλλά αυτή τη στιγμή χρησιμοποιούν ισχυρισμούς, που πιστεύουμε ότι είναι παραπλανητικοί και δυσκολεύουν πολύ τους καταναλωτές να κάνουν βιώσιμες επιλογές.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. σε συνεργασία με την BEUC κατέθεσε καταγγελία στο CPC Ελλάδος, ζητώντας την διερεύνηση αυτού του προβλήματος.