Φίλοι και Φίλες,

Στο σημείωμα αυτό, δε θα προσεγγίσω το πρόβλημα της οικονομικής κρίσης, ιδεολογικά, αναλύοντας την αποτυχία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, που, στην τριών περίπου δεκαετιών διάρκειά του (Θάτσερ, στη Μ. Βρεταννία, το 1979 και Ρίγκαν, στις Η.Π.Α., το 1981) "θεοποίησε" την αγορά και στήριξε τη λειτουργία της, σε δυο πόλους: προσφορά και ζήτηση. Δηλαδή, επιχειρήσεις και καταναλωτές, ή καλύτερα ισχυρούς και αδύναμους, μετατρέποντας την πολιτεία, σε έναν απλό παρατηρητή, που παρεμβαίνει, όμως, για να στηρίξει τα συμφέροντα των επιχειρήσεων,.(φορολογικά κίνητρα, απορύθμιση εργασιακών και κοινωνικών κατακτήσεων, αδιαφορία για το περιβάλλον, ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.).Ούτε και το Κεϊνσιανό μοντέλο, που βοήθησε, στη έξοδο, από προηγούμενες κρίσεις, θέλω να αναλύσω.

Θα σταθώ, σε αυτό, που, πάνω από πέντε χρόνια, παλεύουμε, ως ΚΕ.Π.ΚΑ., σε εθνικό και διεθνές επίπεδο: Δηλαδή, ότι η υγιής λειτουργία της αγοράς βασίζεται, σε τρεις πόλους: επιχειρήσεις (παραγωγοί, προμηθευτές), καταναλωτές (με τις ισχυρές, αξιόπιστες, συλλογικές του εκφράσεις) και Πολιτεία (με το θεσμικό πλαίσιο, τους μηχανισμούς έλεγχου, και τις ανεξάρτητες αρχές). Οι τρεις αυτοί πόλοι πρέπει να αποτελούν ένα ισοσκελές τρίγωνο και κάθε παραμόρφωση των πλευρών του δημιουργεί πρόβλημα, στην αγορά και στον υγιή ανταγωνισμό, που πιστεύουμε ότι είναι και βαθιά κοινωνική πολιτική.

Αν, στις Η.Π.Α., λειτουργούσε το ισοσκελές τρίγωνο, δε θα υπήρχαν στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου, τα οποία πυροδότησαν τη διεθνή οικονομική κρίση. Η ελεύθερη αγορά αντικαταστάθηκε, με την ασύδοτη, ανεξέλεγκτη αγορά. Τι συνέβη, λοιπόν;

Τον "παλιό καιρό", οι υποθήκες ήταν συναλλαγή, ανάμεσα στους αγοραστές σπιτιών και στις τράπεζες. Οι τράπεζες θέλοντας να ελαχιστοποιήσουν το ρίσκο αποτυχίας εξόφλησης, αφενός έλεγχαν την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών τους και αφετέρου, συχνά, αναδιαπραγματεύονταν τους όρους της υποθήκης. Η καινοτομία, στη "νέα" αγορά ενυπόθηκων δανείων, είναι το ότι Μεσολαβητές και Τράπεζες, δεν ενδιαφέρονταν να ελέγξουν τη δανειοληπτική δυνατότητα των πελατών τους, γιατί μετέθεταν το ρίσκο, σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, μέσω τιτλοποίησης. Δηλαδή, "φτιάχνανε" ομόλογα, με εγγύηση τις υποσχέσεις των αγοραστών σπιτιών ότι θα ξεπληρώσουν το δάνειο, με τόκο, τα οποία πουλούσαν και τμηματικά, σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Έτσι, μέσω των ομολόγων "ξεφορτώνονταν" τον κίνδυνο μη αποπληρωμής, "φορτώνοντάς" τον σε "άλλους", τράπεζες, ασφαλιστικούς οργανισμούς, επενδυτές, κ.λπ., σε όλον τον πλανήτη. Όταν η αδυναμία αποπληρωμής των δανείων πήρε μορφή χιονοστιβάδας, κατέρρευσαν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μαζί τους και τα ομόλογα, που είχαν εκδώσει.

Ίσως, τώρα, είναι μοναδική ευκαιρία να μπουν κανόνες, στο πιο ισχυρό λόμπι, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, δηλαδή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, που δείχνει και στη χώρα μας, την "εταιρική κοινωνική του ευθύνη", με αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων, όταν το επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ) και το Euribor πέφτουν.

Έχουν το σθένος οι κυβερνώντες να συγκρουσθούν, με τα συμφέροντα; Είναι έτοιμοι να παίξουν τον ουσιαστικό τους ρόλο, στην ελεύθερη αγορά;