Σύμφωνα με μία έρευνα που διεξήχθη από ενώσεις καταναλωτών σε 9 ευρωπαϊκές χώρες, οι καταναλωτές πιστεύουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επιφέρει σημαντικά οφέλη. Ωστόσο, όταν μας ζητήθηκε να αξιολογήσουμε ορισμένες υπηρεσίες, οι οποίες χρησιμοποιούν, ήδη σήμερα, τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης, π.χ. ψηφιακοί οικιακοί βοηθοί, ή διαφημίσεις σε ιστοσελίδες ηλεκτρονικού εμπορίου, οι περισσότεροι από εμάς δε φανήκαμε πεπεισμένοι.

Οι καταναλωτές εγείρουμε σοβαρές ενστάσεις ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε ολοένα και αυξανόμενες παραβιάσεις των προσωπικών δεδομένων. Στην πραγματικότητα, όταν πρόκειται για συγκεκριμένες διεισδυτικές τεχνολογίες, όπως είναι η αναγνώριση φωνής, πολλοί καταναλωτές (68% στην Γερμανία και 71% στο Βέλγιο) θεωρούμε ότι η προστασία της ιδιωτικής μας ζωής είναι ελάχιστη.

Ένας μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων στην έρευνα, πιστεύει πως η ισχύουσα νομοθεσία δεν είναι επαρκής, για να ρυθμίσει αποτελεσματικά δραστηριότητες που βασίζονται σε τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης. Μόνο το 1/5 των συμμετεχόντων πιστεύει πως οι ισχύοντες κανόνες προστατεύουν από τους κινδύνους που ενδέχεται να προξενήσει η τεχνητή νοημοσύνη. Τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη νομοθεσία που αφορά την τεχνητή νοημοσύνη βρίσκονται σε συμφωνία με τις προσδοκίες των καταναλωτών για αυτό το θέμα.

Η έρευνα υποδεικνύει ότι οι καταναλωτές αναμένουμε οφέλη από την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά επιθυμούμε να βρίσκεται υπό έλεγχο. Περισσότεροι από τα 2/3 των συμμετεχόντων αναφέρουν ότι οι χρήστες θα έπρεπε να έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν την αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων.

Άλλα ευρήματα της έρευνας είναι τα εξής :
• Η γνώση της σημασίας της τεχνητής νοημοσύνης είναι ακόμη σχετικά χαμηλή, με το 21% των καταναλωτών να ομολογούμε ότι δεν την έχουμε ξανακούσει ή δεν έχουμε καν ιδέα για την ύπαρξη της.
• Οι καταναλωτές αναμένουμε ότι υπηρεσίες που βασίζονται σε μαθηματικούς υπολογισμούς θα μας βοηθήσουν στην πρόβλεψη τροχαίων ατυχημάτων (91%), στην διάγνωση προβλημάτων υγείας (87%) ή στην πρόγνωση των οικονομικών μας προβλημάτων(81%).
• Από το σύνολο των καταναλωτών που αναφέρουν ότι έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα με τη λειτουργία μιας υπηρεσίας που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη, το 41% αναφέρει πως αυτά αφορούσαν τις πληροφορίες που παρέχονται σε προτάσεις δανείων, που βασίζονται σε αυτοματοποιημένες αποφάσεις.

Η κ. Μονίκ Γκόγιενς, Γενική Διευθύντρια της BEUC- Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενώσεων Καταναλωτών, σχολίασε:
«Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που περιλαμβάνουν τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης – από τις φωνητικές εντολές μέχρι και τα αυτοματοποιημένα προγράμματα ανταλλαγής μηνυμάτων- ολοένα και περισσότερο διεκδικούν έδαφος στις ζωές των καταναλωτών. Το 43% των συμμετεχόντων στην έρευνα πιστεύουν πως δε διαθέτουν καλή ενημέρωση, για την τεχνητή νοημοσύνη ή δεν έχουν ξανακούσει για αυτήν. Και ενώ οι καταναλωτές από την μία μεριά θεωρούν πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επιφέρει σημαντικά οφέλη, από την άλλη μεριά πιστεύουν πως αυτό δεν είναι εφικτό ακόμη. Πολλοί, επίσης εγείρουν ενστάσεις, με τους 5 στους 10 να δηλώνουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να οδηγήσει σε αδικαιολόγητες διακρίσεις. Η έρευνα φανερώνει ότι οι Ενώσεις Καταναλωτών είναι οι κατάλληλες για να ενημερώσουν τους καταναλωτές σχετικά με τις χρήσιμες, ασφαλείς, και νομικά συμβατές εφαρμογές που χρησιμοποιούν τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης και για το πώς μπορούν οι καταναλωτές να κάνουν χρήση τους, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όμως η πλειοψηφία των καταναλωτών δεν πιστεύει πως η ιδιωτικότητα είναι προστατευμένη, όταν χρησιμοποιούνται εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης όπως π.χ. έξυπνα ρολόγια και φωνητικές εντολές. Οι καταναλωτές εκφράζουν την ανησυχία τους για τον κίνδυνο ότι οι εταιρίες και οι κυβερνήσεις πιθανώς να αξιοποιήσουν την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης για να χειραγωγήσουν τις αποφάσεις τους με επακόλουθο αδικαιολόγητες διακρίσεις. Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους αυτές τις ανησυχίες και να εξασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές είναι προστατευμένοι και μπορούν να εμπιστευτούν αυτήν την τεχνολογία. Οι ισχύοντες κανόνες για την προστασία των καταναλωτών, την προστασία της ιδιωτικής τους ζωής, την ευθύνη των παραγωγών και προμηθευτών δε μπορούν να εξασφαλίσουν την προστασία των καταναλωτών από τις αρνητικές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης. Γι’ αυτό και η Ε.Ε σχεδιάζει να θεσπίσει άμεσα κανόνες προς την κατεύθυνση αυτή. Οι καταναλωτές πρέπει να προστατευθούν από τον κίνδυνο των αδικαιολόγητων διακρίσεων και της χειραγώγησης».