Σήμανση τροφίμων: Φωτεινός σηματοδότης

013Θέλουμε να αγοράσουμε τα "σωστά" τρόφιμα, για εμάς και την οικογένεια μας; Αγανακτούμε, προσπαθώντας να διαβάσουμε τα μικρά γράμματα, στο πίσω μέρος της συσκευασίας των τροφίμων; Ακόμα και αν τα διαβάσουμε, δε μπορούμε να καταλάβουμε τόσους επιστημονικούς όρους; Μια καλή λύση, για το πρόβλημά μας, ονομάζεται "χρώματα φωτεινού σηματοδότη". Είναι τρόπος σήμανσης των τροφίμων, ο οποίος χρησιμοποιεί το κόκκινο, το πορτοκαλί και το πράσινο χρώμα, όπως οι φωτεινοί σηματοδότες, στις διαβάσεις πεζών, στους δρόμους, για να καταδείξει, στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, εάν, σε ένα τρόφιμο, τα λιπαρά, τα κεκορεσμένα λίπη, η ζάχαρη και το αλάτι είναι, σε υψηλά, μέτρια ή χαμηλά ποσοστά. 


Αλάτι - ζάχαρη - λιπαρά
Έχουν αποδειχθεί ότι δημιουργούν προβλήματα, στην υγεία μας (π.χ. παχυσαρκία, καρδιοαγγειακά προβλήματα κ.λπ.), όταν τα λαμβάνουμε, σε μεγάλες ποσότητες. Ένα κόκκινο σημάδι, στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, σημαίνει ότι το τρόφιμο περιέχει υψηλά ποσοστά, κάποιου συστατικού, που πρέπει να καταναλώνουμε, σε περιορισμένες ποσότητες. Αυτό δε σημαίνει ότι δε πρέπει, ποτέ, να τρώμε τα τρόφιμα, που φέρουν κόκκινα σημάδια. Όμως, πρέπει να παρακολουθούμε πόσο συχνά τα καταναλώνουμε ή να προσπαθήσουμε να τρώμε μικρότερες ποσότητες.

Ένα πορτοκαλί σημάδι, σημαίνει ότι το τρόφιμο δεν περιέχει ούτε υψηλά, ούτε χαμηλά ποσοστά του συστατικού. Έτσι, αυτό το τρόφιμο είναι μια καλή επιλογή, τις περισσότερες φορές, όταν δεν επιθυμούμε μια "πράσινη" επιλογή.

Ένα πράσινο σημάδι σημαίνει ότι το τρόφιμο περιέχει χαμηλά ποσοστά του συγκεκριμένου συστατικού. Όσο περισσότερα πράσινα σημάδια έχει ένα τρόφιμο, στη συσκευασία του, τόσο πιο υγιεινή επιλογή τροφίμων κάνουμε.

Έτσι, όταν ψωνίζουμε και εφόσον θέλουμε να ακολουθήσουμε μια υγιεινή διατροφή, πρέπει να επιλέγουμε περισσότερα πράσινα και πορτοκαλί σημάδια και λιγότερα κόκκινα.

Τι σημαίνει υψηλά, μεσαία, χαμηλά ποσοστά συστατικών;

Συστατικό (ανά 100g)
Υψηλό
Μεσαίο Χαμηλό
Λιπαρά Πάνω από 20g  3g – 20g  Κάτω από 3g 
Αλάτι Πάνω από 1,5g  0,3g – 1,5g  Κάτω από 0,3g 
Σάκχαρα Πάνω από 15g  5g – 15g Κάτω από 5g 
Κεκορεσμένα λιπαρά Πάνω από 5g  1,5g – 5g  Κάτω από 1,5g 

  
Γιατί χρώματα; Γιατί φωτεινός σηματοδότης;
Η σήμανση, με χρώματα:

  • Παρέχει γρήγορη πληροφόρηση, πληροφόρηση, με μια "ματιά", για τα βασικά διατροφικά στοιχεία.
  • Μεταφράζει (δηλαδή κάνει, αμέσως, κατανοητό) το τι σημαίνουν τα διάφορα επίπεδα (χαμηλό, μέτριο, υψηλό) των βασικών διατροφικών στοιχείων.
  • Είναι εύκολη και κατανοητή, από όλους τους καταναλωτές.
  • Παρέχει κατανοητή πληροφόρηση, για τις αντίστοιχες ποσότητες των βασικών συστατικών, στο τρόφιμο.

 

Οι καταναλωτές χρειαζόμαστε και απαιτούμε απλή, πλήρη, ομοιόμορφη, σαφή και απόλυτα κατανοητή πληροφόρηση. 
Στο μπροστά μέρος της συσκευασίας, ζητούμε να υπάρχει η σήμανση, με χρώματα, τεσσάρων βασικών στοιχείων:
  • Λιπαρά
  • Αλάτι
  • Ζάχαρα
  • Κεκορεσμένα λίπη
Στο πίσω μέρος της συσκευασίας, θέλουμε τη σήμανση 8+1 διατροφικών στοιχείων.
  • Ενέργεια
  • Πρωτεϊνες
  • Λιπαρά
  • Κεκορεσμένα λιπαρά
  • Υδατάνθρακες
  • Ζάχαρα
  • Αλάτι
  • Φυτικές ίνες
  • Trans-λιπαρά οξέα
     
Μας απογοητεύει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν επιβάλλει, για όλα τα παραπάνω στοιχεία, υποχρεωτική σήμανση. Πιστεύουμε ότι τα στοιχεία αυτά "το μεγάλο 8+1", όπως το ονομάζει η BEUC, είναι απαραίτητα, στους καταναλωτές, για να κάνουν υγιεινές επιλογές τροφίμων, για να ακολουθήσουν μια υγιεινή διατροφή, για να χάσουν βάρος. Γιατί:

Το μεγάλο 8+1
Ενέργεια: Είναι σημαντικό να "κρατάμε λογαριασμό", για την ενέργεια (θερμίδες), που παίρνουμε, από τα διάφορα τρόφιμα. Ο σημερινός τρόπος διατροφής μας (γρήγορο φαγητό, έτοιμο φαγητό, τσιμπολογήματα, σνακς κ.λπ.) χαρακτηρίζεται, από πολύ υψηλά ποσοστά ενέργειας. Η πληροφόρηση, για τη πρόσληψη ενέργειας, από ένα τρόφιμο, βοηθά τους καταναλωτές να επιλέξουμε τρόφιμα, που περιέχουν λιγότερη ενέργεια και να ελέγξουμε ή να μειώσουμε την καθημερινή πρόσληψη ενέργειας.
Πρωτεΐνες: Περιέχουν αμινοξέα, τα οποία είναι πολύ σημαντικά, για την ανάπτυξη και την ανάπλαση των ιστών. Οι πρωτεΐνες μας παρέχουν ενέργεια, μαζί με τα λιπαρά και τους υδρογονάνθρακες.
Υδατάνθρακες: Είναι βασικό συστατικό πολλών απαραίτητων τροφίμων, οι οποίοι μας παρέχουν ένα σημαντικό τμήμα της συνολικής ενέργειας, που προσλαμβάνουμε και των βασικών διατροφικών στοιχείων. Η ακριβής ποσότητα υδατανθράκων είναι πληροφορία παραπάνω από απαραίτητη, για τους διαβητικούς.
Ζάχαρα: Κατέχουν δεσπόζουσα θέση, ως συστατικά "άχρηστων" τροφίμων, δηλαδή τροφίμων, που δε μας προσδίδουν σημαντικά διατροφικά στοιχεία. Επειδή χωνεύονται, γρήγορα, προκαλούν, γρήγορα, αίσθημα πείνας. Για το λόγο αυτό, είναι βασικές αιτίες, για πρόσληψη υψηλών ποσοστών ενέργειας και αύξηση των σωματικού βάρους. Επιπλέον, προκαλούν και τερηδόνα.
Λιπαρά: Η παρουσία των λιπαρών συνεισφέρει, στην υψηλή περιεκτικότητα ενέργειας, στα τρόφιμα, η οποία περιεκτικότητα είναι η βασική αιτία υψηλής πρόσληψης ενέργειας και αύξησης σωματικού βάρους. Επιπλέον, πολλά λιπαρά περιέχουν ανθυγιεινά μέρη, όπως κεκορεσμένα λιπαρά ή trans-λιπαρά, η πρόσληψη των οποίων πρέπει να γίνεται, περιορισμένα.
Κεκορεσμένα λιπαρά: Ανεβάζουν τα επίπεδα της χοληστερόλης, στο αίμα. Κυρίως, της "κακής" χοληστερόλης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, τα κεκορεσμένα λιπαρά δεν πρέπει να μας παρέχουν πάνω από το 10% της συνολικής ενέργειας, που προσλαμβάνουμε, από τα τρόφιμα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο μέσος όρος αυτού του ποσοστού είναι υψηλότερος.
Φυτικές ίνες: Προσδίδουν όγκο, στην ποσότητα τροφίμων, που καταναλώνουμε, μειώνουν την περιεκτικότητα των τροφίμων, σε ενέργεια και δημιουργούν αίσθηση χορτασμού. Οι φυτικές ίνες δε χωνεύονται, ούτε απορροφούνται, εύκολα, από τον οργανισμό και βοηθούν, στην καλή λειτουργία των εντέρων μας. Επιπλέον, οι φυτικές ίνες είναι βασικά συστατικά τροφίμων, που μας παρέχουν άλλα βασικά θρεπτικά συστατικά. Επίσης, βοηθούν, στην πρόληψη αρκετών ασθενειών.
Αλάτι: Η υπερβολική πρόσληψη άλατος συνδέεται, με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και τις καρδιοπάθειες. Η πρόσληψη άλατος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 6g την ημέρα. Οι ευρωπαίοι πολίτες, σήμερα, λαμβάνουν πολύ υψηλότερες δόσεις
Trans-λιπαρά οξέα: Η πρόσληψη trans-λιπαρών οξέων αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυξάνει την "κακή" χοληστερόλη και μειώνει την "καλή". Προκαλούν φλεγμονές, βλάπτουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και εμπλέκονται, σε καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτη και άλλες χρόνιες παθήσεις.

Τι ποσότητες πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά;
Η ημερήσια συνιστώμενη δόση (Η.Σ.Δ.) είναι η ποσότητα συγκεκριμένων συστατικών, των οποίων την κατανάλωση, με βάση επιστημονικά δεδομένα, δεν πρέπει να ξεπερνάμε, σε καθημερινή βάση. Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση και να πιστεύουμε ότι η Η.Σ.Δ. είναι η ποσότητα, που πρέπει να καταναλώσουμε, για να είμαστε υγιείς. Η Η.Σ.Δ. δεν είναι στόχος, είναι, όμως, ανώτατο όριο και οι ποσότητες, που εμείς καταναλώνουμε, πρέπει να είναι πολύ χαμηλότερες, από την Η.Σ.Δ. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα διαφορετικά συστατικά δεν τα παίρνουμε, από ένα μόνο τρόφιμο. Επομένως, πρέπει να προσθέσουμε την ποσότητα π.χ. άλατος όλων των τροφίμων, που καταναλώνουμε, μέσα σε μια μέρα και το σύνολο να είναι χαμηλότερο από την Η.Σ.Δ.

Ημερήσιες Συνιστώμενες Δόσεις
Ενήλικες Άνδρες Γυναίκες
Ενέργεια Θερμίδες 2500 2000
Πρωτεΐνες 55g  45g 
Υδατάνθρακες 300g  230g 
από τους οποίους ζάχαρα 120g 90g
Λιπαρά 95g  70g 
από τα οποία κεκορεσμένα 30g  20g 
Φυτικές ίνες 24g 24g
Νάτριο 2,4g 2,4g
ή το ισοδύναμο σε άλας 6g 6g

Πρέπει να επισημάνουμε ότι, για τα παιδιά ισχύουν άλλες ποσότητες. Για το αλάτι π.χ.
Παιδιά μικρότερα των 6μηνών Λιγότερο από 1g/ημέρα (0,4g νάτριο)
Παιδιά 7 με 12 μηνών Λιγότερο από 1g/ημέρα (0,4g νάτριο)
Παιδιά 1 με 3 ετών Λιγότερο από 2g/ημέρα (0,8g νάτριο)
Παιδιά 4 με 6 ετών Λιγότερο από 3g/ημέρα (1,2g νάτριο)
Παιδιά 7 με 10 ετών Λιγότερο από 5g/ημέρα (2g νάτριο)
Παιδιά μεγαλύτερα των 11 ετών Λιγότερο από 6g/ημέρα (2,4g νάτριο)

Δυστυχώς, οι Ενώσεις Καταναλωτών, στην Ευρώπη παλεύουν πάνω από 10 χρόνια για να γίνει πραγματικότητα η σήμανση των τροφίμων με βάση το "φωτεινό σηματοδότη".