Δικαίωμα στην επιδιόρθωση
Στο Σχέδιο για την Κυκλική οικονομία, που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Μάρτιο του 2020, ανακοινώθηκε ότι θα θεσμοθετούνταν το δικαίωμα στην επιδιόρθωση. Το Μάρτιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε Κανονισμό για την οικολογική σχεδίαση των βιώσιμων προϊόντων, που στόχευε να κάνει τα προϊόντα ανθεκτικότερα, μακροβιότερα και διορθώσιμα. Το ίδιο χρονικό διάστημα, η Επιτροπή πρότεινε μια Οδηγία, για να ενδυναμώσει τους καταναλωτές στην πράσινη μετάβαση . Τελικά το Μάρτιο του 2023, μετά από ένα ολόκληρο χρόνο, από την ανακοίνωση της Επιτροπής ότι θα πρότεινε Οδηγία για το δικαίωμα στην επιδιόρθωση, κατατέθηκε η πρόταση Οδηγίας, για κοινούς κανόνες, που θα προωθούσαν τη διόρθωση των αγαθών.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών και η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών υποστηρίζουμε την προσπάθεια, για τη θεσμοθέτηση του δικαιώματος στη διόρθωση, ώστε να προωθηθεί η βιώσιμη κατανάλωση και να μειωθούν τα απορρίμματα. Όμως τα μέτρα που προτείνονται, δε βοηθούν στην επίτευξη αυτών των στόχων, αντίθετα υποβαθμίζουν τα δικαιώματα των καταναλωτών, που ισχύουν, σήμερα. Η πρόταση, λοιπόν, δεν:
- αντιμετωπίζει το πρόβλημα των υψηλών τιμών επιδιόρθωσης,
- αντιμετωπίζει το πρόβλημα της μεγάλης χρονικής διάρκειας της επιδιόρθωσης,
- αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ταλαιπωρίας που υφίστανται οι καταναλωτές όταν επιδιορθώνουν ένα προϊόν που χρησιμοποιούν,
- αντιμετωπίζει τα εμπόδια που θέτουν τα πνευματικά δικαιώματα,
- θεσμοθετεί το δείκτη δυνατότητας διόρθωσης, ένα δείκτη που θα διευκολύνει τους καταναλωτές να αναγνωρίσουν τα προϊόντα που επιδέχονται διόρθωσης, π.χ. δεν είναι σφραγισμένα και μπορούν να ανοιχτούν για να επιδιορθωθούν,
- περιέχει κανένα μέτρο που θα οδηγούσε, σε πιο ανθεκτικά και μακροβιότερα αγαθά, που δε θα χρειάζονται διόρθωση,
- περιέχει καμιά πρόβλεψη για την αγορά μεταχειρισμένων προϊόντων, που πρέπει να ενισχυθεί.
Δυστυχώς, όμως, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιέχει μια πρόταση τροπολογίας της Οδηγίας για τις πωλήσεις αγαθών και τις εγγυήσεις, σε περίπτωση αγοράς ελαττωματικού προϊόντος. Η τροπολογία προβλέπει ότι η διόρθωση ενός προϊόντος πρέπει να αποτελεί την πρώτη επιλογή αποκατάστασης, για ελλαττωματικό αγαθό, εφόσον η διόρθωση κοστίζει λιγότερο, ή εξ ίσου με την αντικατάσταση. Δηλαδή η Επιτροπή, αντί να επεκτείνει τη διάρκεια της νόμιμης εγγύησης και την περίοδο για την αναστροφή της απόδειξης, ώστε να αναγκαστεί η βιομηχανία να παράγει προϊόντα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και αντί να θέσει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για τη διάρκεια της επισκευής, θέτει σε αμφισβήτηση το δικαίωμα του καταναλωτή να επιλέξει ανάμεσα στη διόρθωση και στην αντικατάσταση ενός ελαττωματικού προϊόντος.
Η BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών και το ΚΕ.Π.ΚΑ. εξέφρασαν την αντίθεσή τους, σε αυτήν την τροποποίηση και κατέθεσαν προτάσεις, για να καλύψουν τα παραπάνω αναφερόμενα κενά της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Επιτροπή καλό θα ήταν να σταματήσει να απεργάζεται σενάρια για την υποβάθμιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών. Βρίσκεται στο τέλος της θητείας της. Τον Ιούνιο του 2024, θα διεξαχθούν οι ευρωεκλογές. Ήδη, τα θεμέλια της Ευρώπης σείονται, από τα κύματα της αμφισβήτησης, του αντιευρωπαϊσμού, των φασιστικών και συχνά ναζιστικών κινημάτων. Ας μην προσθέσει, σε αυτά η Ευρώπη και την αμφισβήτηση από τους καταναλωτές.
Και οι καταναλωτές καλό θα ήταν να οργανωθούν στο ΚΕ.Π.ΚΑ., για να δυναμώσουν την αντίθεσή τους και να προστατευτούν, από τη βουλιμία της βιομηχανίας.