fo 008Η παχυσαρκία συνιστά σήμερα ένα μείζον πρόβλημα υγείας στις αναπτυγμένες χώρες, με εμφανείς επιβλαβείς προεκτάσεις σε όλα τα συστήματα του οργανισμού (καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, ηπατοχοληφόρο, νεφρικό, ενδοκρινικό, ακόμα και αναπαραγωγικό). Ευθύνεται, επίσης, για αρθροπάθειες καθώς και για κάποιες μορφές καρκίνου, ενώ σε πoλλές περιπτώσεις επιφέρει αισθήματα μειονεκτικότητας και κοινωνική απομόνωση λόγω της αισθητικής της διάστασης.

Η παχυσαρκία δεν πρέπει να συγχέεται με το αυξημένο σωματικό βάρος (όπως των αθλητών), αλλά με την υπερβολική εναποθήκευση λίπους στον οργανισμό. Η παχυσαρκία, στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλεται στον υπερσιτισμό και την μειωμένη φυσική δραστηριότητα, ενώ σύνδρομα όπως υποθυρεο-ειδισμός, ανεπάρκεια των επινεφριδίων κ.α. ευθύνονται για ελάχιστες περιπτώσεις παχυσαρκίας.

Η λογιστική της διάσταση
Η λογιστική διάσταση της παχυσαρκίας έγκειται στο γεγονός ότι για να απαλλαγούμε από 1 Kg σωματικού βάρους θα πρέπει να κάψουμε 7.500 θερμίδες (7.500 Kcal) ή να προσλάβουμε 7.500 θερμίδες (7.500 Kcal) λιγότερες από τις αναγκαίες για τη διατήρηση του βάρους μας. Η καλύτερη και ασφαλέστερη μέθοδος απώλειας βάρους είναι ο συνδυασμός υποθερμιδικής δίαιτας με αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, με ρυθμό απώλειας βάρους, που δεν ξεπερνά τα 4 Kg ανά μήνα, οποιοδήποτε κι αν είναι το άγχος του ατόμου για αδυνάτισμα. Τα κιλά που χάνονται γρήγορα, σύντομα ξαναπαίρνονται και μάλιστα "με τόκο". Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά την εξής ποσοστιαία κατανομή της προσλαμβανόμενης ενέργειας: 50-55% υδατάνθρακες, 30% λίπη και 15%-20% πρωτεΐνες. Οποιεσδήποτε σημαντικές παρεκκλίσεις, μακροπρόθεσμα, θα είναι βλαπτικές για την υγεία. Την δίαιτα πρέπει να την χαρακτηρίζει η ποικιλία, η ισορροπία ή αρμονία και το μέτρο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος επιβίωσε σαν είδος, κατά τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας επειδή ήταν παμφάγος.

Οδηγίες προς ναυτιλομένους
Μην ακολουθείτε τις διάφορες καταδρομικές ή εξωτικές δίαιτες "για να χάσετε 10 Kg/εβδομάδα" (παραπλανητική διαφήμιση) όπως υποθερμιδικές, χημικές, μονοφαγίας κ.α., που αποκλείουν βασικές ομάδες τροφίμων, υποσιτίζοντας τον οργανισμό, εγκυμονώντας έτσι σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, ακόμη και τον θάνατο. Αποφεύγουμε τις υπερβολές στο αλκοόλ, υπενθυ-μίζοντας ότι οι συντηρητικοί πότες ζούν περισσότερο από αυτούς, που δεν πίνουν καθόλου. Αποφεύγουμε επίσης τα διάφορα γλυκά, σνάκς και αναψυκτικά, που μας φορτώνουν με κενές θερμίδες. Ο τρόπος μαγειρέματος μπορεί να καταστρέψει σημαντικό μέρος του θρεπτικού φορτίου, να κάνει το φαγητό δύσπεπτο και να πολλαπλασιάσει τις θερμίδες του (η μομφή αφορά το τηγάνισμα, που επιπλέον δημιουργεί καρκινογόνες ενώσεις). Οι ξηροί καρποί είναι πολύ θρεπτικοί, αλλά πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο, λόγω των πολλών τους θερμίδων.

Είναι σημαντικό τα γεύματα να είναι πολλά και μικρά, τροφοδοτώντας συνεχώς τον οργανισμό, χωρίς να τον παραφορτώνουμε, προάγοντας έτσι την λιπογένεση. Ένα καλό πρωινό μας βοηθά να αντεπεξέλθουμε αποδοτικά στις απαιτήσεις της δουλειάς και εκτός του καθιερωμένου καφέ, θα πρέπει να περιλαμβάνει 1 φρούτο ή χυμό, γάλα και ψωμί ή δημητριακά. Πρέπει να μασάμε αργά, 20 τουλάχιστον φορές την μπουκιά: το στομάχι μας θα μας ευγνωμονεί και το μήνυμα του κορεσμού θα φτάσει έγκαιρα στον εγκέφαλο. Να προτιμάμε γαλακτοκομικά και τυριά με λίγα λιπαρά, παίρνοντας έτσι πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ασβέστιο και φώσφορο χωρίς να φορτωνόμαστε με θερμίδες. Να αυξάνουμε την κατανάλωση ψαριών και λευκού κρέατος (αφαιρώντας την πέτσα και το ορατό λίπος) μειώνοντας δε το κόκκινο κρέας, ώστε το αίμα μας να γίνει πιο λεπτόρρευστο μειώνοντας τις πιθανότητες εμφράγματος. Τα λιπαρά των ψαριών (Ω-3) μειώνουν τη χοληστερόλη και είναι ευεργετικά για την καρδιά και τα αγγεία. Μειώνουμε το νάτριο περιορίζοντας το αλάτι, γιατί προδιαθέτει για υπέρταση και κατακράτηση υγρών και μας ωθεί να τρώμε περισσότερο. Χρησιμοποιούμε περισσότερο φυσικά μπαχαρικά όπως ρίγανη, βασιλικό και σκόρδο που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά.

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι οι θεματοφύλακες της υγείας μας. Κυριολεκτικά "σφίζουν" από βιταμίνες και ιχνοστοιχεία καθώς και φυτικές ίνες για την καλή λειτουργία του εντέρου, όπως και αντιοξειδωτικά, που είναι η αμυνά μας ενάντια στις ελεύθερες ρίζες, που θεωρούνται η κύρια αιτία της γήρανσης. Τα όσπρια, τα δημητριακά, το ψωμί (ολικής άλεσης), θεωρούνται ζωντανές τροφές, δεδομένου ότι είναι ανεπεξέργαστες. (Οι διάφορες επεξεργασίες τις απογυμνώνουν από τα θρεπτικά τους συστατικά). Το ελαιόλαδο πρέπει να χρησιμοποιείται ως κύριο προστιθέμενο λιπίδιο: η θρεπτική του αξία είναι μοναδική, σε πολλές χώρες δε, χρησιμοποιείται ως φάρμακο. Αφήσαμε τελευταίο το νερό, που αποτελεί το 60% του βάρους μας και είναι ταυτόσημο με τη ζωή - πρέπει να πίνουμε 1-2 λίτρα την ημέρα ανάλογα με τις ανάγκες μας (λόγω κλίματος, έντασης εργασίας κ.λ.π.).

Επιμύθιο
Ο καθένας μας πρέπει να γνωρίζει τη δίαιτα, που του ταιριάζει και τον καλύπτει. Η ποικιλία και η αίσθηση του μέτρου αποτελούν καλό σύμβουλο, ενώ η τήρηση των βασικών κανόνων σε συνδυασμό με τις ιδιαιτερότητες του καθενός και η συνεργασία του διαιτολόγου συνθέτουν τον αποτελεσματικότερο τρόπο ρύθμισης του βάρους και της σωστής θρέψης.
του Αθανασίου Δ. Νατσιούλη
Διαιτολόγου-Διατροφολόγου

 

 


 Δείτε επίσης